چرا زنان کمتر میخوابند و بیشتر بیدار میشوند؟
بازتاب– مطالعه‌ای جدید که به بررسی تفاوت‌های خواب میان حیوانات نر و ماده پرداخته، نشان می‌دهد که عوامل زیستی نقش مهم‌تری در الگوهای خواب دارند تا سبک زندگی، و این یافته‌ها نیاز به بازنگری در تحقیقات بیومدیکال گذشته را مطرح می‌کند.
تفاوت‌های جنسیتی در الگوهای خواب
بر اساس مطالعه‌ای که اخیراً توسط محققان دانشگاه CU Boulder منتشر شده، زنان در مقایسه با مردان خواب کمتری دارند، بیشتر بیدار میشوند و خواب ترمیمی کمتری تجربه می‌کنند. این تحقیق که در Scientific Reports به چاپ رسیده، به عوامل زیستی اشاره دارد که ممکن است این تفاوت‌ها را توضیح دهند و تاثیر آن را بر تحقیقات بیومدیکال که تا به امروز بیشتر بر روی موش‌های نر متمرکز بوده است، برجسته می‌کند.
رچل رو، نویسنده ارشد این مطالعه و استاد فیزیولوژی جامع دانشگاه CU Boulder، توضیح می‌دهد: “در انسان‌ها، مردان و زنان الگوهای خواب متمایزی دارند که اغلب به عوامل سبک زندگی و نقش‌های مراقبتی نسبت داده می‌شود. اما نتایج ما نشان می‌دهد که عوامل زیستی ممکن است نقش بیشتری در این تفاوت‌ها داشته باشند تا آنچه که پیش‌تر تصور می‌شد.”
اهمیت تحقیق در زمینه خواب
تحقیقات در زمینه خواب در سال‌های اخیر رشد چشمگیری داشته است و هزاران مطالعه بر روی حیوانات نشان می‌دهد که خواب ناکافی می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند دیابت، چاقی، آلزایمر و اختلالات ایمنی را افزایش دهد. در عین حال، موش‌ها به‌طور معمول اولین حیواناتی هستند که برای آزمایش داروهای جدید، از جمله داروهای مربوط به خواب، استفاده میشوند.
اما مطالعه جدید نشان می‌دهد که بسیاری از این نتایج ممکن است به دلیل عدم نمایندگی مناسب از جنسیت‌ها، به ویژه جنس مؤنث، دچار انحراف شده باشد.
گرانت مانیونو، نویسنده اول این تحقیق، که در رشته‌های روان‌شناسی و عصب‌شناسی فارغ‌التحصیل شده است، می‌گوید: “ما متوجه شدیم که محبوب‌ترین نژاد موش در تحقیقات بیومدیکال رفتار خواب خاصی بر اساس جنسیت دارد و عدم توجه به این تفاوت‌ها می‌تواند منجر به تفسیرهای غلط از داده‌ها شود.”
جزئیات مطالعه
در این مطالعه غیرتهاجمی، محققان از قفس‌های تخصصی با حسگرهای حرکتی حساس برای ارزیابی الگوهای خواب ۲۶۷ موش از نژاد “C57BL/6J” استفاده کردند. یافته‌ها نشان داد که موش‌های نر به طور متوسط حدود ۶۷۰ دقیقه در هر ۲۴ ساعت میخوابند، که حدود یک ساعت بیشتر از موش‌های ماده است. این خواب اضافی عمدتاً خواب غیرحرکتی (NREM) بود که به عنوان خواب ترمیمی شناخته می‌شود.
موش‌ها حیوانات شب‌زی و “خواب چندمرحله‌ای” هستند که در فواصل کوتاه میخوابند و سپس برای مدت کوتاهی از خواب بیدار میشوند. بر اساس این تحقیق، موش‌های ماده مدت زمان خواب کوتاه‌تری دارند و خواب آنها بیشتر تکه‌تکه است.
عوامل زیستی و خواب
تفاوت‌های مشابهی در خواب در سایر حیوانات، از جمله مگس‌های میوه، موش‌ها، ماهی‌های زبرا و پرندگان مشاهده شده است. از منظر تکاملی، این تفاوت‌ها قابل توجیه است.
رو توضیح می‌دهد: “از نظر زیستی، ممکن است این‌طور طراحی شده باشیم که زنان نسبت به محیط حساس‌تر باشند و هنگام نیاز سریعتر بیدار شوند، چرا که معمولاً وظیفه مراقبت از جوانان به عهده آنها است.”
هورمون‌های استرس مانند کورتیزول (که باعث بیداری می‌شود) و هورمون‌های جنسی احتمالاً در این تفاوت‌ها دخیل هستند. به‌عنوان مثال، زنان در دوره‌ای از چرخه قاعدگی که استروژن و پروژسترون در پایین‌ترین سطح خود قرار دارند، خواب بدتری گزارش می‌دهند.
برخی افراد معتقدند که زنان به طور ذاتی به خواب کمتری نیاز دارند. رو در این زمینه می‌گوید: “برای من این سوال مطرح است که آیا ما به دلیل اینکه خواب کمتری نسبت به همسر یا شریک زندگی‌مان داریم، خود را تحت فشار زیادی قرار می‌دهیم و فکر می‌کنیم خوابمان ضعیف است، در حالی که این الگوی خواب برای ما طبیعی است؟”
چالش‌ها و فرصت‌ها در تحقیقات خواب
در سال ۲۰۱۶، مؤسسه ملی بهداشت ایالات متحده (NIH) الزامی را وضع کرد که محققان در درخواست‌های خود برای بودجه تحقیقاتی، “جنسیت به عنوان یک متغیر بیولوژیکی” را مد نظر قرار دهند. با وجود پیشرفت‌هایی در این زمینه، تحقیقات نشان می‌دهد که همچنان تعصب جنسیتی وجود دارد و این می‌تواند پیامدهای واقعی به همراه داشته باشد.
محققان این مطالعه بیان می‌کنند که وقتی یک درمان خواب برای موش‌های ماده تست شد، نتایج فقط زمانی دقیق بود که نمونه‌گیری به طور مساوی از نرها و ماده‌ها انجام شده بود.
در نهایت، رچل رو خاطرنشان می‌کند: “مهم‌ترین نتیجه این تحقیق این است که تفاوت‌های خواب بین موش‌های نر و ماده از قبل شناخته نشده بود. ما باید این موضوع را خیلی قبل‌تر از سال ۲۰۲۴ می‌دانستیم.”
محققان امیدوارند که این مطالعه باعث تشویق تحقیقات بیشتر در زمینه تفاوت‌های زیستی و به ویژه بازنگری در روش‌های تحقیقاتی گذشته شود.
منبع scitechdaily
