چرا راهبرد جدید ترامپ علیه ایران کارساز نیست؟

یک روزنامه انگلیسی نوشت: قمار ایرانی ترامپ جواب نخواهد داد.
به گزارش آریا، ریچارد نفیو، در گزارشی در روزنامه فایننشال تایمز (انگلستان)، نوشت:
همان گونه که از ماه ژوئیه به این سو انتظار می رفت، رئیس جمهور دونالد ترامپ روز جمعه اعلام کرد توافق هسته ای ایران (موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک، یا برجام) دیگر در جهت منافع امنیت ملی آمریکا نیست. این تصمیم او قمار بزرگی با موفقیت اندک محسوب می شود.
واقعیت آن است که توافق هسته ای ایران تا اندازه زیادی در جهت منافع امنیت ملی آمریکاست. افزون بر این، روشن است که دولت ترامپ از خطرپذیری ها و زیان های خود درصورت فروپاشی توافق هسته ای اطلاع دارد. به همین علت است که ترامپ روز جمعه، اگرچه نشان داد می تواند از توافق خارج شود، ولی این کار را نکرد.
با وجود این خطرات، دولت ترامپ ترجیح داده است که آرزوی واهی رسیدن به توافق بهتر با ایران را برگزیند. ترامپ شرط بسته است که با توجه به فشارهای سیاسی داخلی برای اعمال دوباره تحریم ها، با ایران و دیگر امضا کنندگان توافق هسته ای برای برطرف ساختن نگرانی های آمریکا وارد مذاکرات تازه خواهد شد تا مفاد این توافق را تقویت کنند – و مسائلی مانند تروریسم و حقوق بشر را نیز در آن بگنجاند.
سه علت برای عدم کارساز بودن این راهبرد وجود دارد
نخست آن که، درخواست برای اقدام علیه ایران به احتمال چنان دشوار خواهد بود که آنها را ناممکن می سازد. من به عنوان عضوی از گروه مذاکراتی آمریکا که در سال های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ با ایران مذاکره می کرد، می توانم شهادت دهم که ما به دنبال توافقی سخت تر از برجام بودیم، ولی شرکای اندکی برای حمایت و حتی آمادگی کمتری در میان طرف ایرانی وجود داشت که خواسته های ما را بپذیرد. ایران همواره می گفت پایان دادن به برنامه غنی سازی اورانیوم و دیگر فعالیت های هسته ای خود را نخواهد پذیرفت و مهم نیست که مشوق های دریافتی چه باشد.
همچنین، اگرچه من در مورد آینده برنامه موشکی ایران نگرانم، ولی گمان نمی کنم درخواست های یک جانبه آمریکا واقع گرایانه باشد. ترامپ کمتر از آن چه را که به عنوان اهداف خود در نظر دارد، باید بپذیرد وگرنه چنین گفتگوهایی به شکست خواهد انجامید. بنا بر این، عدم تأیید توافق هسته ای در این چارچوب، تنها مقدمه ای برای مناقشات در آینده است.
دوم آن که، پاسخ تجارت بین المللی به بی اعتمادی ها در بازار ایران، دوری جستن از این بازار یا دنبال کردن راهبردهای خطر آفرین برای محدود کردن تأثیر تحریم های آمریکا خواهد بود. فضای سرمایه گذاری ملال آور باعث لطمه وارد شدن به رشد اقتصادی در ایران و تمایل این کشور به باقی ماندن در توافق هسته ای خواهد شد و جایگاه سیاسی برجام در تهران را تضعیف خواهد کرد. اگر شرکت های خارجی راه هایی را برای اجتناب از تحریم های آمریکا بیابند، آنگاه ما توانایی اعمال تحریم ها علیه ایران در صورت فریبکاری این کشور، یا علیه کشورهای مشکل ساز دیگر در آینده را از دست خواهیم داد.
سرانجام این که، این اقدام تأثیراتی در تهران به دنبال خواهد داشت. فرض موجود در راهبرد ترامپ چنین است که هیچ سیاستی در ایران برای محدود کردن توانایی رهبران این کشور در اعطای امتیازات وجود ندارد. ولی این فرض نادرست است. افزون بر این، برجام یک سند رسمی است و رهبران ایران نمی توانند توافقی را بپذیرند که در آن امتیازات بیشتری برای دریافت همان مزایای پیشین بدهند. اگر ایران با این درخواست موافقت کند، رهبران این کشور خود را در معرض زورگویی های دیگری قرار خواهند داد و به یقین در داخل کشور چنین استدلالی را مطرح خواهند ساخت.
ایران شاید بپذیرد که با آمریکا به پای میز مذاکره بنشیند، ولی همچنان احتمال در نظر گرفتن توافقی تازه را رد کرده است. ایران شاید به وقت کشی و ایجاد ائتلاف و جلب شریک در اطراف جهان اقدام کند و از ناخرسندی جهان از ترامپ بهره ببرد. ایران به لطف ترامپ می تواند باعث اختلاف در آن ائتلاف بین المللی شود که روسای جمهور جرج دبلیو بوش و باراک اوباما سال ها برای دستیابی آن تلاش کردند.
برای اطمینان باید گفت اگر کنگره به بررسی تحریم های تازه اقدام کند، ایران فوراً برنامه هسته ای خود را از سرنخواهد گرفت، ولی اگر عدم تأیید توافق باعث قطع سرمایه گذاری یا محدود شدن رفع تحریم ها علیه ایران شود، این کشور ممکن است به این کار مبادرت کند و آمریکا را به علت نتایج آن مقصر خواهد شمرد. شاید عدم تأیید توافق هسته ای به خودی خود، باعث تجدید بحران هسته ای با ایران نشود، ولی زمینه وقوع آن را فراهم خواهد ساخت.