چرا تلویزیون مخاطبان خود را از دست داد؟
این روزها یکی از سوالات رایج در مورد صداوسیما این است که چرا مجریان و چهره‌های محبوبی چون احسان علیخانی از تلویزیون کنار گذاشته شدند و چه تاثیری بر روی مخاطبان و کیفیت برنامه‌ها گذاشته است.
این سوالی است که تحلیلگران و منتقدان رسانه‌ای بارها به آن پرداخته‌اند و جواب‌های مختلفی برای آن وجود دارد. در این مقاله تلاش می‌کنیم تا به دلایل این اتفاقات و تاثیرات آن بر تلویزیون و صنعت رسانه بپردازیم.
حذف مجریان و چهره‌های سرشناس از تلویزیون
صداوسیما در گذشته‌ای نه‌چندان دور، با داشتن مجریان و برنامه‌هایی که مخاطبان زیادی جذب می‌کردند، جزء رسانه‌های محبوب در ایران به شمار می‌رفت. احسان علیخانی که یکی از نمادهای این موفقیت بود، با برنامه‌های موفقی چون “ماه عسل” و “عصر جدید” توانست جایگاه ویژه‌ای در قلب مخاطبان پیدا کند. اما در سال‌های اخیر، حذف یا کنار گذاشتن چهره‌های شناخته‌شده‌ای چون علیخانی، مهران مدیری، رامبد جوان و سروش صحت از تلویزیون سوالات زیادی را به وجود آورده است.
۱. تغییر رویکرد تلویزیون: از مجری‌محوری به “نطق‌کشی”
یکی از دلایل اصلی کاهش حضور چهره‌های محبوب در تلویزیون، به تغییر رویکرد صداوسیما در انتخاب و مدیریت مجریان برمی‌گردد. در این سال‌ها، تلویزیون به جای تمرکز بر روی جذب و نگه‌داشتن مجریان برجسته، به سمت نطق‌کشی و تفتیش عقاید روشنفکری رفته است. در واقع، سعید حدادیان، مداح مشهور، در اظهاراتی به این نکته اشاره کرده است که این سیاست‌ها باعث شده است که هنرمندان و مجریان توانمند از تلویزیون فاصله بگیرند. به گفته وی، افراد مانند علیخانی که روزی در تلویزیون برنامه‌های پرمخاطب ساخته‌اند، دیگر حاضر به همکاری با این رسانه نمی‌شوند.
۲. نبود استراتژی مناسب در پرورش استعدادها
تلویزیون به نظر می‌رسد که در پرورش نیروهای جدید و جذب مخاطب جوان نتوانسته است موفق عمل کند. رضا درستکار، منتقد رسانه، به این نکته اشاره کرده است که تلویزیون نتواسته است جایگزین‌های مناسبی برای چهره‌های مطرحی چون احسان علیخانی معرفی کند. حتی وقتی به برنامه‌های اخیر تلویزیون نگاه می‌کنیم، شاهد مجریان تکراری و دکورهای کلیشه‌ای هستیم که نتوانسته‌اند جذابیت گذشته را برای مخاطب ایجاد کنند.
۳. شکست در جذب مخاطب در حوزه سرگرمی
تلویزیون در سال‌های اخیر نتواسته است محتوای جذاب و سرگرم‌کننده‌ای تولید کند که بتواند توجه مخاطبان را جلب کند. به عنوان مثال، برنامه‌های ویژه شب یلدا که پخش شد، از نظر طراحی دکور و محتوای برنامه‌ها، تفاوت چندانی با برنامه‌های گذشته نداشت و به نوعی حس تکرار را منتقل می‌کرد. این در حالی است که احسان علیخانی در برنامه‌هایش، مثل “عصر جدید”، همواره تلاش می‌کرد تا سرگرمی و استعدادیابی را در کنار هم ارائه کند، به طوری که نه تنها مردم را سرگرم می‌کرد، بلکه به آن‌ها انگیزه و امید برای تلاش بیشتر می‌داد.
۴. موفقیت شبکه‌های نمایش خانگی
یکی از اصلی‌ترین دلایلی که باعث شده مجریان مشهور تلویزیونی به فضای نمایش خانگی بروند، فقدان آزادی عمل و فرصت‌های مناسب در تلویزیون است. مجریانی چون احسان علیخانی و سروش صحت با انتقال به پلتفرم‌های دیجیتال، نشان داده‌اند که در این فضا توانسته‌اند محتوای جذاب‌تری تولید کنند و با مخاطبان بیشتری ارتباط برقرار نمایند. این روند نشان‌دهنده شکاف بزرگی است که در عرصه تولیدات تلویزیونی و برنامه‌های سرگرم‌کننده در صداوسیما ایجاد شده است.
۵. آمارهای نگران‌کننده
نظرسنجی‌ها و آمارهای اخیر هم نشان‌دهنده این واقعیت است که تلویزیون در جذب مخاطب در حوزه سرگرمی با شکست روبرو شده است. طبق نظرسنجی ایسپا، تنها ۱۱.۵ درصد از مردم برنامه‌های تلویزیون را دنبال می‌کنند، در حالی که این آمار برای پلتفرم‌های نمایش خانگی به ۱۸.۷ درصد می‌رسد. این آمار، گواهی است بر افت شدید مخاطب در تلویزیون و محبوبیت روزافزون پلتفرم‌های دیجیتال.
نتیجه‌گیری
حذف یا کنار گذاشتن چهره‌های محبوبی چون احسان علیخانی از تلویزیون، به خودی خود یک اشتباه استراتژیک به نظر می‌رسد. اگرچه تلویزیون می‌تواند به جایگزینی مجریان جدید فکر کند، اما نمی‌توان منکر این شد که مجریان برجسته‌ای چون علیخانی، مدیری و جوان نقش بسزایی در جذب مخاطب و موفقیت برنامه‌ها داشته‌اند. تلویزیون باید به این واقعیت توجه کند که سرگرمی و برنامه‌های جذاب هنوز نیاز جدی مخاطبان است و در صورت عدم توجه به این نیازها، باید منتظر ریزش بیشتر مخاطب و رشد روزافزون پلتفرم‌های دیجیتال باشد.
در نهایت، تلویزیون باید خود را با تحولات جدید رسانه‌ای هماهنگ کند تا بتواند جایگاه خود را در بین مردم حفظ کند و از ریزش مخاطب بیشتر جلوگیری کند.
