چرا ترامپ تاکنون دستور حمله به سوریه را صادر نکرده است؟

دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا روز دوشنبه اعلام کرده بود که در پاسخ با حملات شیمیایی ادعایی در سوریه، ظرف 24 تا 48 ساعت آینده به این کشور حمله خواهد کرد. این تهدید مستقیم و غیرمنتظره ترامپ جهت حمله به سوریه خیلی زود مورد توجه تمامی رسانه ها، ناظران، تحلیل گران و مقامات بسیاری از کشورهای جهان قرار گرفت.

مصطفی نجفی؛ به گزارش تابناک، با این موضع گیری صریح ترامپ، تعداد دیگری از کشورهای غربی از جمله فرانسه و بریتانیا نیز آمادگی خود برای مشارکت در این حمله را اعلام کردند و حتی محمد بن سلمان ولیعهد سعودی نیز از آمادگی عربستان برای همراهی با آمریکا در حمله به سوریه خبر داد.

در ادامه اکثریت قریب به اتفاق ناظران، حمله آمریکا و متحدانش به سوریه را قطعی قلمداد کردند و منتظر دستور ترامپ برای حمله بودند و هستند!

با این حال، هر چه زمان جلوتر می رفت، ترامپ از مواضع خود عقب تر می نشست. به طوری که ابتدا در واکنش به تهدید روس ها، در توییتی به روس ها اعلام کرد که آماده موشک های زیبا، هوشمند و جدید آمریکا باشید؛ سپس یک ساعت بعد با لحنی آرام تر در توییتر خود نوشت: «روابط ما با روسیه، هم‌اکنون بدتر از هر زمان دیگری، از جمله جنگ سرد، قرار دارد. هیچ دلیلی برای این [وضعیت] وجود ندارد. روسیه به ما برای کمک به اقتصادش نیازمند است، چیزی که خیلی راحت می‌تواند انجام شود و به همکاری همه کشورها با یکدیگر نیاز داریم. مسابقه تسلیحاتی را متوقف کنید؟

این لحن آرام روز گذشته تبدیل به عقب نشینی ترامپ از مواضع ظاهرا قاطع خود شد و برخلاف آنکه اعلام کرده بود تا 48 ساعت آینده تصمیم خود در مورد سوریه را خواهد گرفت، هنوز تصمیمی اتخاذ نکرده است و روز پنج شنبه در توئیتی نوشت: هرگز نگفته ام که چه زمانی به سوریه حمله خواهیم کرد.

ترامپ در صفحه کاربری اش در توئیتر نوشت: هیچ وقت نگفتم که حمله به سوریه کی خواهد بود. این حمله می تواند بزودی باشد و شاید هم اصلا به این زودی‌ها نباشد!

حال سوال این است که چرا برخلاف تصور همگان، ترامپ علی رغم مواضع و زمان بندی خود تاکنون به سوریه حمله نکرده است؟

در این باره می توان سه فرض عمده را مطرح کرد:

فرض اول آنکه؛ ترامپ تصمیم نهایی خود برای حمله به سوریه را اتخاذ کرده بود اما در ادامه به این دلایل منصرف شد:

اول؛ منصرف کردن ترامپ توسط برخی از مقامات این کشور در وزارت خارجه، سیا یا پنتاگون با گوشزد کردن تبعات و پیامدهای احتمالی این حمله برای منافع آمریکا

دوم؛ ابهام در گسترده و نوع پاسخ های متقابل توسط روسیه و ایران. در واقع، آمریکا در یک فضای ابهام الود قرار داشت و هیچ برآوردی از نوع واکنش بازیگران رقیب از جمله روسیه و ایران در اختیار نداشت.

سوم؛ عدم همراهی کافی و گسترده با آمریکا توسط سایر بازیگران. اگرچه فرانسه و بریتانیا آمادگی خود با این حمله را اعلام کردند، اما طبق گزارش برخی از منابع خبری، در پشت پرده از سوی این دولت ها فشارهایی برای منصرف کردن ترامپ در جریان بود و همچنین هیچ دولت دیگری حاضر به حمایت از تصمیم ترامپ یا همراهی با او نشد.

فرض دوم: ترامپ تصمیمی برای جنگ و حمله به سوریه نداشته و ندارد و اعلام او مبنی بر حمله به سوریه صرفا یک جنگ روانی و تبلیغاتی با اهداف ذیل بود:

اول؛ تحت الشعاع قرار دادن پیشروی های ارتش سوریه در صحنه میدانی. با این تهدید ترامپ به دنبال برهم زدن تمرکز عملیاتی ارتش سوریه و پراکنده کردن نیروهای محور مقاومت بود تا مانع از ادامه عملیات ها و تقویت معارضان شود.

دوم؛ کاهش فشارهای داخلی و تحت الشعاع قرار دادن گزارش رابرت مولر بازرس ویژه پرونده مداخله احتمالی روسیه در انتخابات ۲۰۱۶ آمریکا با نشان دادن یک موضع ظاهری سفت و سخت در مقابل روس ها در سوریه.

سوم؛ امتیازگیری در مذاکرات پشت پرده. در واقع، آمریکا ابتدا با به زعم خود با اعلام و قصد حمله به سوریه درصدد هراس و فشار بر دولت سوریه، روسیه و ایران بود تا بلکه بتواند در یک جو روانی پر از هراس و ترس، امتیازاتی در مذاکرات پشت پرده با طرفین مقابل و از جمله روسیه بگیرد. امتیازاتی همچون خروج نیروهای تحت هدایت ایران از سوریه، کنار زدن بشار اسد و…

چهارم؛ یکی دیگر از اهداف احتمالی محتاط نمودن روسیه، ایران و ارتش سوریه در ادامه بحران است. کارکرد این هدف به زعم آمریکایی ها می تواند این باشد که متحدان سوریه از این پس برای پیگیری اقدامات جدید در سوریه دست به عصاتر خواهند بود که این خود باعث مختل شدن پیشروی سریع آن ها خواهد شد.

پنجم؛ کسب اعتبار بین المللی با القای این تصور که ایالات متحده در همه جا و همه زمان ها و تحت هر شرایطی با سلاح های ممنوعه مقابله خواهد کرد!

فرض سوم: فرضیه آخر به ما می گوید، تهدید آمریکا برای حمله به سوریه عملی خواهد شد و لفاظی های ترامپ در چند روز اخیر مقدمه ای برای یک حمله گسترده علیه سوریه خواهد بود. در واقع، آمریکا قصد داشت ابتدا واکنش متحدان خود را ارزیابی کند تا در صورت اطمینان از پشتیبانی از سوی متحدان خود از جمله فرانسه و بریتانیا، در یک موقعیت مناسب تصمیم خود برای حمله به سوریه را عملی کند. از سوی دیگر، ترامپ به دنبال آن بوده تا با سنجش واکنش ایران و روسیه در مقابل تهدیدات آمریکا برای حمله به سوریه، محدود یا نامحدود بودن تهاجم خود را مشخص کند.

کارشناس مسائل خاورمیانه