چرا به «خندوانه» سنگ می‌زنند؟

حمله به کارگردان و تهیه‌کننده خندوانه به بهانه‌های مختلف از جمله حرف‌های حسین فرحبخش، درباره تهیه‌کننده خندوانه منجر به شکل‌گیری حواشی ای متعددی شد.

جام جم: یکی از واژه‌هایی که امروزه در جامعه ما متداول است و مرتب نقل می‌شود، «حاشیه» است. شاید این کلمه به تنهایی بار معنایی زیادی نداشته باشد، اما این روزها به‌کرات با سر فصل حاشیه رو به رو می‌شویم. یکی از حاشیه‌های اخیر مربوط به برنامه خندوانه می‌شود. حمله به کارگردان و تهیه‌کننده این برنامه به بهانه‌های مختلف از جمله حرف‌های حسین فرحبخش، درباره تهیه‌کننده خندوانه منجر به شکل‌گیری حواشی ای متعددی شد.

البته رامبد جوان با انتشار ویدئویی در اینستاگرام نسبت به چنین حواشی‌ای واکنش نشان داد و در بخشی از این ویدئو گفت: «گفته بودی پشت صحنه خندوانه زد و بند است و با رانت پیش می‌رود. اگر سند داری نشان دهید و اگر ندارید حرفی نزدید. باید بگویم تمام هزینه‌های خندوانه از اسپانسر برنامه تامین می‌شود و ریالی از تلویزیون گرفته نمی‌شود که به عنوان بودجه تلویزیون و بیت‌المال باشد. اسپانسر هزینه‌های خندوانه را به تلویزیون می دهد و تلویزیون پول ما را می‌دهد، ما هیچ دخالتی در امور مالی و اسپانسر نداریم.»

به این بهانه در گزارشی که پیش رو دارید این موضوع را مورد بررسی قرار داده ایم که چرا برنامه‌ای تا این اندازه میان مردم طرفدار پیدا کرده و مخاطبان با سلایق مختلف به تماشای آن می‌نشینند و از سوی دیگر هم عده‌ای نسبت به آن سنگ‌اندازی می‌کنند و به دنبال این هستند با طرح حاشیه‌های مختلف به ریزش مخاطبان یک برنامه موفق منجر شوند.

دلایل اقبال عمومی

قبل از آن‌که برنامه خندوانه روانه آنتن شبکه نسیم شود، خیلی‌ها این پیش بینی را داشتند که این برنامه نه تنها می‌تواند مردم را علاقه‌مند به تلویزیون کند، بلکه عده‌ای که با این رسانه قهر هستند، آشتی خواهند کرد، حتی رامبد جوان هم این گمانه‌زنی را داشت که برنامه خندوانه متفاوت از دیگر برنامه‌هایی است که تا امروز در تلویزیون داشته است. تا این‌که خندوانه از شبکه نسیم پخش شد و در همان قسمت‌های ابتدایی توانست مخاطبان را همراه کند تا آنها بیننده شبکه‌ای باشند که تا قبل از آن میان مردم مهجور بود و خیلی ها طرفدار برنامه‌هایش نبودند.

شادی و دادن انرژی به مردم

اولین هدیه برنامه خندوانه به مردم، خنده بود، آن هم خنده‌ای از ته دل و اعماق وجود! در واقع رامبد جوان با طراحی یک ساختار خوب فقط یک لبخند کوتاه را به مردم هدیه نداد، بلکه آن را هم در برنامه مشارکت داد تا سهمی در موفقیت آن داشته باشند. ضمن این‌که به مرور ترویج کتابخوانی هم زیر پوستی انجام داد تا مردم را علاقه‌مند به کتاب و کتابخوانی کند.

آشنایی با دیگر وجوه هنرمندان

رامبد جوان در برنامه خندوانه با مشارکت مردم فضایی فراهم کرد تا استعدادهای درخشان در حوزه طنز شکوفا شوند و با شکل دادن مسابقات مختلف آنها را بیشتر با فضای برنامه درگیر کرد و همچنان هم بعد از گذشت چند فصل از تولیدش همچنان ادامه دارد. همچنین با طراحی بخش‌های استندآپ کمدی، خنداننده شو و … وجوه دیگر هنرمندان را در این برنامه نشان داد. در واقع رقابت شیرین اما نفسگیر را میان آنها به وجود آورد تا هنرمندان در قالب یک مسابقه جذاب با هم رقابت سالم داشته باشند.

سنگ‌اندازی به قطار در حال حرکت

دکتر امیدعلی مسعودی، استاد ارتباطات دانشگاه سوره در تحلیل پیش آمدن چنین حواشی ای با استناد به نقل قول شهید مطهری به جام‌جم گفت: من به نقل قول شهید بزرگوار دکتر مطهری استناد می‌کنم که جواب واضحی است به این حواشی و افرادی که به برنامه‌های موفق با چشم تردید، شک و بدبینی نگاه و مخالفت می‌کنند، تهمت می‌زنند و سنگ‌اندازی هم در ادامه دارند. شهید می‌گوید زمانی که قطار ایستاده بچه‌هایی که لب خط هستند، سنگی پرتاب نمی‌کنند، اما وقتی قطار حرکت می‌کند، شروع به سنگ‌اندازی می‌کنند. وقتی کار خوبی انجام می‌شود، معمولاً کسانی که نمی‌توانند چنین کاری انجام بدهند، مثل بچه‌های کنار خط می‌شوند و شروع می کنند به قطار سنگ بیندازند. من سال گذشته توفیق حضور در برنامه خندوانه را داشتم و معتقدم این برنامه موفق نیازهای مردم را در حوزه شاد بودن تامین می‌کند.

این استاد دانشگاه اعتقاد دارد دین اسلام، دین غم نیست، بلکه دین شادی و زندگی است و برنامه خندوانه شادی‌های مردم را تامین می‌کند. به نظر دکتر مسعودی یکی از نشانه‌های مومن با نشاط بودن است و رامبد جوان هم با اجرای خوب توانسته بیشتر مردم را درگیر برنامه کند. ضمن این‌که حضور فیزیکی آنها در برنامه یعنی مردم هم سهمی در این شادی دارند.

پایان مهجوریت شبکه نسیم

یکی از حسن‌های برنامه خندوانه، دعوت از مهمانان مختلف در حوزه‌های گوناگون است و مسعودی معتقد است این برنامه از کسانی دعوت می‌کند که همه مردم آنها را دوست دارند. ممکن است من نوعی یک هنرپیشه را دوست نداشته باشم، اما از بودن یک فوتبالیست، نویسنده و… در برنامه لذت ببرم. بنابراین خندوانه به گونه‌ای طراحی شده که مهمانان مختلف حضور دارند.

یکی از بخش‌های مهم در یک برنامه، ساختار است که به گفته این استاد دانشگاه ساختار خندوانه با توجه به نیازهای مردم طراحی شده و این نشان می‌دهد رامبد جوان مخاطبان را خیلی خوب می‌شناسد.

وی ادامه داد: معمولاً شبکه‌های یک، دو، سه و ورزش میان مخاطبان طرفداران زیادی دارد، اما برنامه خندوانه باعث شده شبکه مهجوری همچون نسیم به مخاطبان معرفی شود. بنابراین چرا باید نسبت به یک برنامه موفق سنگ‌اندازی شود؟ چرا باید چنین برنامه‌ای متوقف شود؟ البته من، شما و هم رامبد جوان هم ادعایی نداریم که این برنامه بی‌عیب و نقص است. باید عیوب بر طرف شود، اما نه این‌که وارد حریم خصوصی آدم‌ها شویم.

پیگیری قانونی توهین و افترا

وی تاکید کرد زمانی نقد می‌تواند راهگشا باشد، ولی وقتی با عنادورزی همراه باشد، دیگر اثرگذاری‌اش از بین می‌رود. نقدها باید منصفانه به تهیه‌کننده و کارگردان برنامه هدیه شود، نه این‌که همراه با جو‌گیری باشد. رامبد جوان تا به امروز ثابت کرده هنرمند با اخلاقی است. من پیشنهاد می‌کنم تهیه‌کننده و کارگردان برنامه حوصله‌شان را زیاد کنند، حتی برای شنیدن نقدهای مغرضانه. توهین و افترا هم می‌توان از طریق قانونی پیگیری کرد. راهکارهای قانونی وجود دارد. بنابراین نباید برنامه‌های موفق صدا و سیما را زیر سوال ببریم. این استاد دانشگاه در پایان گفت: من هم منتقد برنامه‌های صدا و سیما هستم و یک ماه پیش در جلسه‌ای که شرکت کردم انتقادهایم را گفتم و مدیران رسانه هم با حوصله گوش دادند. ما باید به صدا و سیما کمک کنیم، زیرا برنامه‌های موفق رسانه ملی تاثیر زیادی در خانواده و جوانان دارد و نباید حذف شوند، چرا که در این صورت مخاطبان به سمت شبکه‌های معاند می‌روند. برنامه‌های خوب صدا و سیما همچون خندوانه نیاز شادی مردم را تامین می‌کنند.

خندوانه؛ شکل‌گیری پویش‌های اجتماعی

محمد احسانی، مدیر شبکه نسیم درباره دلایل موفقیت برنامه خندوانه بعد از تولید پنج فصل به جام‌جم گفت: یکی از سیاست‌های برنامه‌ای سیما در دوره جدید، توجه بیشتر به برندهاست. برنامه شاخص به برنامه‌ای گفته می‌شود که با دیگر برنامه‌ها وجوه متمایز داشته و مخاطبان آن پیگیر و زیاد باشند. همچنین تعامل خوبی هم با مخاطب برقرار کرده باشد. در شبکه نسیم هم با این خصوصیات برنامه‌های شاخص داریم. خندوانه، قدیمی‌ترین برنامه شبکه نسیم است که پنجمین سری آن روی آنتن است.

وی ادامه داد: هر برنامه موفقی علاوه بر این‌که سیاست‌های حمایتی و پشتیبانی مدیریت سازمان را دارد، سهم تلاش و زحمت تولیدکنندگان هم اهمیت زیادی دارد. برنامه خندوانه تیم فکری مجرب دارد و از نیروهای با تجربه، خلاق و جوان بهره می‌برد. در هر دوره‌ای اتاق‌های فکر متعدد دارد تا ایده‌های نو به برنامه تزریق شود و با گذشت زمان افت نکند.

مدیر شبکه نسیم با اشاره به استفاده از نظرات مردمی توضیح داد: در برنامه تعاملی خندوانه از نظرات مردم با هدف بر طرف شدن کاستی‌ها و تقویت نقاط قوت بهره‌برداری می‌شود. هدف شبکه نسیم از طراحی چنین برنامه‌ای، ایجاد نشاط و روحیه مثبت اندیشی در میان مردم بود. به همین دلیل برنامه با اقبال مخاطب رو‌به‌رو شده، زیرا دست روی نیازهای مخاطب گذشته است.

به گفته احسانی، یکی از کارکردهای اثرگذار برنامه خندوانه، شکل‌گیری پویش‌های اجتماعی به عنوان سرمایه اجتماعی است که تا به امروز پویش‌های اجتماعی همچون کتابخوانی، صرفه‌جویی در آب و انرژی، کمک به نیازمندان، کمک به زندانیان غیر عمد و‌… شکل گرفته است. مردم نیز به برنامه اعتماد دارند و در این پویش‌ها شرکت می‌کنند و منشا خدمات اجتماعی شده است.

وی در پایان افزود: نگه داشتن جذابیت‌های برنامه بعد از گذشت پنج فصل کار راحتی نیست، اما عوامل برنامه تلاش کرده‌اند تا جذابیت برنامه را حفظ کنند. همچنین در این فصل عروسک محبوب جناب‌خان هم برگشته و پیش‌بینی می‌شود تعداد بینندگان هم افزایش یابد. طبق آخرین نظرسنجی، فصل چهارم خندوانه 73 درصد مخاطب داشته است. همچنین از شنبه تا سه‌شنبه ساعت 22 برنامه قاچ پخش می‌شود که از اقمار برنامه خندوانه است و با حضور عوامل این برنامه به حواشی جام‌جهانی می‌پردازد.