چرا بن سلمان و هیلی چشم به یمن دوخته اند؟ /«مرد شکست خورده خاورمیانه» باز هم در حال قماری دیگر

سیاست روی خوشی به بن سلمان نشان نداده است. او در هر جا سرمایه گذاری کرد جز شکست برایش نداشته است.
محمد اکبری: این روزها، روزهای نیکی هیلی و محمد بن سلمان نیست. زنی در آن سوی اقیانوسها و مردی در پایین خلیج فارس در این روزها تمام تلاش خود را می کنند تا از فضای شکست خورده ای که بیش از هر کسی خود منشا و شکل دهنده آن بوده اند بیرون بیایند. اما ظاهرا هر چه تلاش می کنند و دست و پا می زنند بیشتر در باتلاق خود ساخته فرو می روند.

نوک پیکان تلاشهای این زن و مرد امریکایی و سعودی به سمت یمن و البته ایران است تا از کشوری فقیر و جنگ زده اما هنوز مقاوم و از پا نیفتاده که از قضا موشکی از آن به سمت عربستان و فرودگاه ملک خالد پرتاب شده است آتشی براه بیندازند و شاید بال و پری از ایران را بسوزانند.

فرود موشک برکان 2 در فرودگاه سعودی ها برای سعودی ها بسیار سنگین بوده است. پرتاب موشک از یمنِ جنگ زده، از هم پاشیدن معادلات و محاسبات سیاسی و نظامی و بر هم خوردن فضای امنیتی اسطوره ای آنها باعث شده است آنها به این فکر بیفتند که به هر قیمت که هست دستاوردی از این بازی باخته برای خود بتراشند. از این رو بجای پیدا کردن مشکل و ضعف در برنامه و استراتژی خود به دنبال محکوم کردن ایران ره بسته اند. نیکی هیلی با اسنادی که خودش هم میدانست برای هیچ دادگاهی محمکه پسند نیست جلوی دوربین ها آمد و ایران را محکوم به دادن موشک به یمنی ها کرد. او بدون نام بردن از زمان، چگونگی و کیفیت انتقال موشک از ایران به یمن، آن را به ایران نسبت داد و خواستار ائتلافی بین المللی علیه ایران شد.

فضایی که خیلی زود و به فاصله بیست و چهار ساعت از سوی وزیر دفاع امریکا رنگ باخت. جیمز متیس با اشاره به اینکه هیچ یک از نظامی ها در کنار هیلی نبودند به طور ضمنی گفت که او برای خود چیزی گفته و قابل اعتنا نیست و همچنین ائتلاف علیه ایران را ائتلاف سیاسی قلمداد کرد نه نظامی.

این رویکرد هیلی بین اروپایی ها هم خریداری نداشت و فرانسوی ها هم نسبت به آن موضع منفی گرفتند و همچنین سازمان ملل، اسناد ایرانی بودن موشک را رد کرد.

تنها کشوری که می توانست این سخنان را تایید کند که به مثابه دم برای شاهد روباه می ماند عربستان بود. سعودیها با تکمیل فرار به جلوی هیلی با تکرار سخنان گذشته خود مواضع ضد ایرانی خود را تکرار کردند. سخنانی که از سرِ سرخوردگی و شکست از سیاستهای اخیر در منطقه است. بی جهت نیست که نشريه ايندپندنت در مقاله اي مهم محمد بن سلمان شاهزاده ي عربستان را بعنوان مرد سال 2017 در خاورميانه معرفي كرده است، اما نه به اعتبار موفقيتهايش بلكه بخاطر شكستهاي او، كسي كه سياست خارجي او در خاورميانه در طول اين سال ميلادي با ناكامي روبرو بوده است.

بن سلمان سیاست خارجی تهاجمی و بدون منطق خود را در حال حاضر از یمن و سوریه گرفته تا عراق و لبنان در شرایط بغرنجی می بیند. بشار اسد هنوز بر قدرت است و صنعا در دست انصارالله، حریری استعفایش را پس گرفته و عراق روزهای پساداعش و روند رسیدن به ثبات را طی می کند. فکر کردن به هر کدام از اینها با هزینه های کلانی که در هر کدام از این کشورها روی دست عربستان مانده به اندازه کافی گیج کننده است.

اما چرا روند منازعه برای عربستان تمام نمی شود. حتی در حالی که عربستان دریافته امریکای ترامپ هم تا یک حد محدودی از سیاستهای تهاجمی و بدون منطق عربستان حمایت خواهد کرد، اما بن سلمان قصد ندارد ارام بگیرد و فکر میکند فرصت ترامپ دیگر به این آسانی تکرار نمی شود. شاید دلیلش این باشد که محمد بن سلمان منطقه و معادلات آن را بصورت قماری می بیند که به هر قیمتی باید در آن برنده شود. اما شکست دوباره و دوباره عطش بازی او را افزون می کند و وسوسه برد او را نمی رهاند.

همچنین نیکی هیلی همین حس را برای استراتژی هایی دارد که هر باره برای ترامپ زمزمه کرده است. ایران و برجام برای آنان کابوسی شده است و ارجاع آن به کنگره و گذشت 60 روز از آن، مانند آب سردی است که روی سر ترامپ ریخته می شود. اما هیلی را شاید بتوان طراح اصلی این استراتژی خواند. زنی که تا وین و آژانس انرژی اتمی برای تغییر معادلات و پیدا کردن راهی برای دور زدن برجام رفت اما پس از مطرح کردن راههای مختلف، یمن و موشک پرتاب شده به سوی عربستان و مشتی اسناد و عکس تنها چیزی است که برای هیلی مانده است.

مسیری که خیلی زود مشخص شد موفقیتی در نهایت برای آن نیست. ترامپ و نماینده او در سازمان ملل باید زودتر از اینها در می یافتند براه انداختن جنگ به بهانه ای واهی سخت تر از آن چیزی است که فکرش را می کردند. مخصوصا که وقتی در طرف مقابل دیپلماتی کار کشته چون محمد جواد ظریف نه تنها مانند آنها عصبی عمل نمی کند بلکه در دیپلماسی توئیتری خود با منطق و استدلال سخن می گوید و پشت پرده استراتژی آنها را هویدا می کند.