چرا باکو وزیر دفاع خود را به تل‌آویو فرستاد؟
باکو در شرایط جاری بر این تصور است که مناسبات دیپلماتیک با تهران را به مجرایی هدایت کرده است که از این پس، مقامات دیپلماتیک ایران، جسارت اظهارنظر جدی و تعیین‌کننده درباره مناسبات باکو – تل‌آویو را نخواهند داشت
سفر ناگهانی ژنرال ذاکر حسن‌اف، وزیر دفاع جمهوری آذربایجان به فلسطین اشغالی برای دیدار با مقامات سیاسی و نظامی رژیم اشغالگر قدس و بازدید از برخی از مراکز تولید تسلیحات و آموزش نظامی رژیم صهیونیستی، بار دیگر ماهیت خطرناک مناسبات باکو – تل‌آویو را عیان کرد. در واقع، تحولات ماه‌های گذشته در مناسبات باکو – تل‌آویو نشان داده است که سال 2017 ، سال جهش باکو برای نزدیکی به رژیم اشغالگر تعیین شده است و نخستین سفر وزیر دفاع جمهوری آذربایجان به فلسطین اشغالی در طول عمر 26 ساله این جمهوری نیز گام دیگری از همین جهش است. درباره اینکه چرا الهام علیاف، رئیس‌جمهور آذربایجان در شرایط کنونی، وزیر دفاع خود را نزد مقامات رژیم صهیونیستی فرستاده است، دلایل چندی را می‌توان برشمرد:
اخیرا رسانههای صهیونیستی از خودداری اپراتورهای اسرائیلی پهپادهای رژیم صهیونیستی در جمهوری آذربایجان از بکار انداختن این پهپادها علیه نیروهای نظامی ارمنی خبر داده بودند که مقامات عالی‌رتبه و رسانههای باکو انتشار این خبر را نتیجه فعالیت لابی ارمنی در اسراییل برای خدشه‌دار کردن مناسبات باکو – تل‌آویو ارزیابی کرده و تاکید کرده بودند که اجازه نخواهند داد لابی ارمنی به مناسبات نزدیک باکو با اسرائیل خدشه‌ای بزند. بنابراین ، الهام علیاف در شرایط کنونی با اعزام وزیر دفاع خود به اسرائیل، به زعم خود تلاش کرده است طرح لابی ارمنی را برای لطمه زدن به مناسبات باکو – تل‌آویو نقش بر آب کند!
اخیرا، رسانههای صهیونیست از معلق شدن موقتی فروش پهپادهای تهاجمی « Orbiter 1K » تولید شرکت «سیستم‌های دفاع هوایی» (Aeronautics Defence Systems) رژیم صهیونیستی به جمهوری آذربایجان خبر داده‌اند. زیرا، پیشتر اعلام شده بود اپراتورهای شرکت «سیستم های دفاع هوایی» اسرائیل درخواست فرماندهان ارتش جمهوری آذربایجان را برای آزمایش پهپادهای خریداری شده از اسرائیل را علیه نیروهای ارمنی اجرا نکرده‌اند و به همین علت یکی از مدیران ارشد این شرکت، پهپاد تهاجمی را به سمت هدف هدایت کرده که ناموفق بوده است. وزارت دفاع اسرائیل تحقیق درباره این ادعاها را آغاز کرده و شرکت «سیستم‌های دفاع هوایی» اسرائیل نیز بطور موقت مجوز فروش پهپادهای «اربیتر وان کی» را متوقف کرده است. بنابراین، الهام علیاف، شخص وزیر دفاع جمهوری آذربایجان را به فلسطین اشغالی اعزام کرده است تا درباره مساله‌ای که میان فرماندهان ارتش جمهوری آذربایجان با اپراتورهای پهپادهای اسرائیلی پیش آمده است، مستقیما به مقامات رژیم صهیونیستی توضیح دهد.
اخیرا انتشار اخباری در رسانههای ارمنستان و اسرائیل منبی بر احتمال فروش موشک‌های اسرائیلی ضدتانک «اسپایک» به ارمنستان که ظاهرا در سفر تساخی هانگبی، وزیر همکاری‌های منطقه‌ای اسرائیل به ایروان در 25 جولای درباره آن صحبت شده است، نگرانی مقامات باکو را موجب شده بود. بنابراین، وزیر دفاع جمهوری آذربایجان در سفر به اسرائیل سعی خواهد کرد چند و چون این مساله را نیز بطور مستقیم از مقامات رژیم صهیونیستی جویا شود.
انتشار گزارش افشاگرانه اخیر روزنامه «هاآرتص» درباره خرید املاک برای «حیدر علیاف»، فرزند الهام علیاف، رئیس‌جمهور آذربایجان در اسرائیل و واکنش شتابزده‌ای که مقامات ریاست جمهوری و وزارت خارجه و رئیس گروه دوستی پارلمانی جمهوری آذربایجان با اسرائیل به این خبر نشان دادند، حکایت از بی‌اعتنایی رسانههای اسرائیلی به خطوط قرمز خانواده علیاف داشت و الهام علیاف، رئیس‌جمهوری آذربایجان طی این مدت مصرانه در پی این بوده است که نشان دهد هیچ تحول منفی جدی در مناسبات باکو – تل‌آویو بروز نکرده است و انتشار گزارش افشاگرانه روزنامه صهیونیستی «هاآرتص» ارتباطی به مناسبات باکو – تل‌آویو ندارد. اعزام وزیر دفاع جمهوری آذربایجان به اسرائیل بخصوص با توجه به ابعاد گسترده مناسبات نظامی و تسلیحاتی دو طرف، شاید جدی‌ترین ژست در عادی جلوه دادن شرایط و به فراموشی سپردن گزارش‌های رسانههای صهیونیستی تلقی شود.
پیش از سفر جای ژنرال ذاکر حسن‌اف، وزیر دفاع جمهوری آذربایجان به اسرائیل، اوج رونمایی از مراودات نظامی و تسلیحاتی دو طرف، سخنان الهام علیاف در جریان سفر بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی به باکو در 13 دسامبر گذشته بود که الهام علیاف در کنفرانس خبری مشترک با نتانیاهو فاش کرد باکو حدود پنج میلیارد دلار و به تعبیر دقیق‌تر، چهار میلیارد و هشتصد میلیون دلار سلاح (تا آن زمان) از اسرائیل خریداری کرده است. درپی این رونمایی از فروش‌های تسلیحاتی اسرائیل به باکو که ظاهرا موجب تعجب مقامات همراه نتانیاهو نیز شده بود که چرا علیاف بدون هماهنگی با آنها، این رقم را در مقابل خبرنگاران و دوربین‌های تلویزیونی اعلام کرد، اعزام وزیر دفاع جمهوری آذربایجان به اسرائیل دومین حرکت نمادین از طرف الهام علیاف در تاکید بر مناسبات نظامی باکو با تل‌آویو محسوب می‌شود.
برای اعزام وزیر دفاع جمهوری آذربایجان به اسرائیل دلایل و اسباب دیگری را نیز با توجه به ماهیت مناسبات باکو – تل‌آویو می‌توان برشمرد. اما، آنچه اهمیت بیشتری دارد، توجه به این مساله است که گام‌های باکو برای نزدیکی بیشتر به رژیم صهیونیستی در سال 2017، بطور سوال‌برانگیزی با اعلام «سال همبستگی اسلامی» در جمهوری آذربایجان همزمان و در واقع هماهنگ شده است.
سال‌های اخیر، یکی از مهمترین و در واقع اصلی‌ترین ملاحظه و نگرانی باکو در نزدیکی به رژیم صهیونیستی و پنهان نگه داشتن مناسبات با این رژیم، واکنش ایران به این مناسبات بود. به همین علت، باکو در سال‌های گذشته سعی می‌کرد از برخی حد و مرزها عبور نکند و برخی از ابعاد مناسباتش با رژیم صهیونیستی را مخفی و محرمانه نگه دارد. به گونه‌ای که به تعبیر الهام علیاف، مناسبات باکو با تل‌آویو به آیسبرگی شبیه شده بود که بخش اعظم آن پنهان است و «الیه پوده» از اساتید دانشگاهی تل‌آویو آن را «سندروم معشوقه» نامیده بود. اما، طی ماه‌های اخیر باکو تجاسر بر این دارد که بخش اعظم آیسبرگ مناسباتش با تل‌آویو را نیز به نمایش عمومی بگذارد و رابطه عاشقانه پنهانش با رژیم صهیونیستی را علنی‌تر کند. در این شرایط این سوال مطرح می‌شود که علت اصرار باکو به نمایش عمومی نزدیکی‌اش با تل‌آویو چیست؟ چه چیزی نگرانی‌های گذشته باکو در این‌باره را برطرف کرده است؟ نمایش مناسبات نزدیک با تل‌آویو چه چیزی را عاید رئیس‌جمهوری آذربایجان خواهد کرد؟
در پاسخ به این سوال نیز ابتدا در یک نگاه ساده‌انگارانه می‌توان به شرایط دشواری توجه کرد که اخیرا افشاگری‌های گسترده رسانههای غربی درباره پرداخت سه میلیارد دلار رشوه از طرف باکو به سیاستمداران و برخی از دست‌اندرکاران رسانههای غربی برای خرید وجهه مثبت برای جمهوری آذربایجان در اذهان غربی‌ها ایجاد کرده است. در این نگاه، رهبران باکو با برداشتی که از حاکمیت صهیونیسم بر شبکه رسانه‌ای غرب دارند، تنها راه خروج خود از مخمصه اخیر ناشی از این افشاگری‌ها را اظهار وفاداری به اسرائیل می‌دانند و حاضرند برای اظهار این وفاداری باکو به اسرائیل هر هزینه و اقدام خطرناکی را به جان بخرند و اعزام وزیر دفاع جمهوری آذربایجان به اسرائیل و اظهار بی‌اعتنایی باکو به تمامی ناراحتی‌هایی که این سفر در جهان اسلام ایجاد خواهد کرد، اقدام نمادینی در این راستا است.
اما، در رأس تمامی انگیزه‌ها و اهداف سفر ژنرال ذاکر حسن‌اف به فلسطین اشغالی برای گفتگو با مقامات سیاسی و نظامی رژیم صهیونیستی، سیاست ظاهرا موازنه بخشی باکو در مناسباتش با ایران و اسرائیل قرار دارد. زیرا، در فروردین سال جاری ژنرال ذاکر حسن‌اف به تهران سفر کرده بود که این سفر از توجه رژیم صهیونیستی دور نمانده بود و رویدادهای مفنی بعدی در مناسبات تسلیحاتی رژیم صهیونیستی با جمهوری آذربایجان نیز به نوعی اقدامات تنبیهی تل‌آویو علیه باکو بخاطر سفر وزیر دفاع جمهوری آذربایجان به ایران تلقی می شدند.
اکنون رئیس‌جمهور آذربایجان با اعزام همین مقام به اسرائیل تلاش دارد هرگونه سوءتفاهم احتمالی در مناسبات باکو با اسرائیل را در ارتباط با مناسبات باکو با تهران برطرف کند و نشان دهد که از این پس باکو در نزدیکی با اسرائیل هیچ گونه ملاحظه‌ای را از جانب ایران رعایت نخواهد کرد. طی ماه‌های اخیر این مورد به کرات از طرف نمایندگان مجلس جمهوری آذربایجان که از طرف مقامات ریاست جمهوری این کشور مامور بیان برخی از مواضع دولتی می‌شوند، بطور آشکار بیان شده است. از جمله، در هفته‌های گذشته شماری از نمایندگان مجلس جمهوری آذربایجان مامور شده بودند موضوع گشایش سفارت این جمهوری در اسرائیل را رسانه‌ای کنند و در اثنای سخنان خود به صراحت مخالفت‌های ایران با گشایش سفارت جمهوری آذربایجان در اسرائیل را یادآوری و تاکید می‌کردند که این موضوع، مساله‌ای است که به خود جمهوری آذربایجان و اسرائیل مربوط است و هیچ کشوری حق دخالت در آن را ندارد.
رئیس‌جمهور آذربایجان در تداوم اجرای این سناریو، وزیر دفاع خود را عازم اسرائیل کرده است تا اوضاع را بهتر بسنجد و از واکنش‌های احتمالی ارزیابی دقیق‌تری به دست آورد. زیرا، در سال جاری براساس تصمیمات اتخاذ شده در جریان سفر بنیامین نتانیاهو به باکو در دسامبر گذشته، گام‌های جدی بیشتری در مناسبات باکو با تل‌آویو برداشته خواهد شد که برنامه‌ریزی برای تشکیل نخستین اجلاس کمیسیون مشترک دولتی دو طرف از آن جمله است و صهیونیست‌ها این مطالبه را از باکو دارند که سفارت خود را نیز در فلسطین اشغالی دایر کند. زیرا، ارتقای مناسبات دیپلماتیک باکو – تل‌آویو تا حد تشکیل کمیسیون مشترک دولتی و ارتقای مناسبات نظامی و تسلیحاتی دو طرف به حد تبدیل شدن اسرائیل به نخستین یا دومین تامین‌کننده سلاح زرادخانه مستقر در جمهوری آذربایجان، افزایش حجم تجارت دو طرف به بیش از چهار میلیارد دلار در سال و تبدیل شدن جمهوری آذربایجان به منبع اصلی تامین نفت خام مورد نیاز اسرائیل و تبدیل شدن جمهوری آذربایجان به میهن دوم یهودیان به تعبیر خاخام‌های صهیونیست، در شرایطی که جمهوری آذربایجان هنوز سفارتخانه رسمی در اسرائیل ندارد، منظره مضحکه‌آمیزی را ایجاد کرده است. مقامات رژیم صهیونیستی مصرانه از باکو خواسته‌اند به این مضحکه پایان دهد. بخصوص که رژیم صهیونیستی در جنگ روانی علیه ایران و جهان اسلام، سعی دارد تحقق این خواسته‌اش از باکو، چندان هم به درازا نکشد.
باکو نیز در شرایط جاری بر این تصور است که مناسبات دیپلماتیک با تهران را به مجرایی هدایت کرده است که از این پس، مقامات دیپلماتیک ایران، جسارت اظهارنظر جدی و تعیین‌کننده درباره مناسبات باکو – تل‌آویو را نخواهند داشت. بخصوص که موقعیت تهران در مناسبات با باکو به موضع درخواست برای اجرای طرح‌های توافق‌شده و بخصوص توافق در زمینه اتصال راه‌آهن‌های ایران و جمهوری آذربایجان تنزل یافته است و در این شرایط، تهران نمی‌تواند مطالبه سیاسی در مقابل باکو مطرح کند!
