چالش های برجامی و آینده مبهم بازار نفت

حدود دو هفته پیش که «دونالد ترامپ» رییس جمهوری ایالات متحده از تایید پایبندی ایران به برجام اجتناب کرد و رسیدگی به این موضوع را به کنگره سپرد، گمانه زنی ها درباره تاثیرات این تصمیم بر آینده بازار انرژی به ویژه قیمت نفت بالا گرفته است.

فراز و فرودهای قیمت طلا در هفته گذشته زمینه را برای ورود کارشناسان به این حوزه فراهم کرد. روزنامه های اقتصادی کشور نیز در این مدت به بررسی نوسانات بازار طلا پرداخته و یادداشت و گزارش هایی را منتشر کردند.

** نفت و چالش های برجامی
بازار انرژی از جمله نفت همواره تحت تاثیر تغییر و تحولات بین المللی قرار دارد. این بازار امروز نیز به دلیل مجهول بودن تصمیم آمریکا برای باقی ماندن در برجام در انتظار تصمیم نهایی است تا مسیر خود را تعیین کند؛ مساله ای که سبب شد تا روزنامه های هفته گذشته در گزارش ها و یادداشت هایی به آن بپردازند.
روزنامه «جهان اقتصاد» در گزارشی با انتخاب عنوان «بی توجهی سرمایه‌گذاران و مشتریان نفت ایران به تصمیم ترامپ»، نوشت: اعلام علاقمندی معاون امور زیربنایی کره جنوبی به حضور شرکت‌های این کشور در پروژه‌های صنعت نفت ایران و اظهار تمایل وزیر امور خارجه ازبکستان به خرید نفت ایران در دیدارهایشان با بیژن زنگنه در فاصله چهار روز از اعلام موضع رییس جمهور ایالات متحده مبنی بر عدم تایید پایبندی ایران به برجام، پیام صریحی درباره بی توجهی سرمایه گذاران و مشتریان خارجی نفت ایران به مواضع جدید آمریکا به شمار می‌رود.
بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران پس از دیدار با کیون هیون می، وزیر زمین و امور زیربنایی و حمل و نقل کره جنوبی، درباره اظهارات اخیر دونالد ترامپ، رییس جمهور ایالات متحده گفت: چرا آقای ترامپ از حضور اروپایی‌ها در ایران و اینکه آنها از ایران پول دریافت می‌کنند ناراحت است؟ او خود مانع حضور آمریکایی‌ها در ایران شده است. وی افزود: چرا ترامپ نمی‌گذارد آمریکایی‌ها به ایران بیایند و از حضورشان منفعت ببرند، ترامپ نباید ناراحت باشد. او خود راه را بسته و مانع از حضور آمریکایی‌ها در ایران شده است.
«تقلای نفت برای رسیدن به تعادل جدید» عنوان یکی از گزارش های روزنامه «تعادل» است که در آن آمد: اعضای کشورهای صادرکننده نفت در یکی، دو سال اخیر ثابت کردند هنگامی که کار به منافع مشترک خود یعنی قیمت و درآمد نفتی برسد، ماشین اختلافات سیاسی را پشت در اوپک پارک می‌کنند و تنها به مساله بازار نفت می‌پردازند. بنابراین دیدیم که در اواخر سال 2016 وزرای نفت و انرژی کشورهایی همچون روسیه، عربستان و ایران که تقریبا سر هیچ مساله‌یی با یکدیگر اتفاق‌نظر ندارند، بر سر طلای سیاه با یکدیگر توافق کردند و به آن پایبند ماندند. این خاصیت نفت است که می‌تواند در منزلی بالاتر از چالش‌های سیاسی قرار گیرد.
در چند ماه اخیر عربستان‌سعودی، امارات متحده عربی و مصر با قطر به اختلافات شدیدی برخوردند و کار را به محاصره هوایی و زمینی این جزیره کوچک در خلیج‌فارس کشاندند. اما آیا دوحه اختلافات سیاسی خود با ریاض و ابوظبی را به کارتل نفتی کشانده و قصد دارد با ترک توافق نفتی انتقام‌گیری کند؟ پاسخ منفی است.
روزنامه «صمت» در یادداشتی با عنوان «نیم میلیون بشکه نفت درآتش ژئوپلتیک می‌سوزد؟» نوشت: از زمانی که تحولات ژئوپلتیک موجب تغییرات قابل توجه در نرخ نفت می‌شد مدت زمانی گذشته است اما تشدید تنش میان امریکا و ایران به‌همراه اختلاف‌های ناگهانی در عراق ریسک‌های ژئوپلتیکی را دوباره در مرکز توجه بازار نفت قرار داده است.
ریسک‌های ژئوپلتیکی برای بازار نفت در حال شدت گرفتن هستند. علاوه بر عراق و ایران، به‌نظر می‌رسد کاهش تولید نفت ونزوئلا تسریع می‌شود؛ در حالی که افزایش دوباره تولید لیبی و نیجریه شکننده مانده است. ابهام زیادی نسبت به تاثیر احتمالی تنش‌های جدید بر بازار نفت وجود دارد.اما این عراق و ایران هستند که نگرانی نسبت به مختل شدن عرضه را ایجاد کرده‌اند.

** بازار طلا در ثبات یا نوسان؟
تغییرات و نوسان های قیمتی در بازار طلا موضوعی بود که در هفته گذشته در روزنامه های اقتصادی بازتاب گسترده ای یافت.
روزنامه جهان اقتصاد در گزارشی با انتشار عنوان «بازار آتی سکه در مسیر واگرایی»، آورد: قیمت های بازار آتی سکه در معاملات روز چهارشنبه تحت تاثیر تداوم روند صعود تدریجی قیمت دلار در بازار ارز و فضای احتیاط و ریسک گریزی ناشی از تشدید ریسک های سیاسی پیرامون توافق برجام در روندی رو به بالا به کار خود پایان دادند. در شرایطی که در روزهای گذشته پس از سخنرانی اقای ترامپ شاهد فروکش شدن تب دلار و طلا در بازار داخلی بودیم اما انتظارات صعودی قیمت های دلار و سکه نقدی را باردیگر به نزدیکی سقف های سال رسانده است.
موضوعی که تاثیر مشابهی را در بازار آتی سکه به دنبال داشته است که نشانه آشکار آن واگرایی و بزرگ شدن فواصل میان قیمت سررسیدهای بازار آتی سکه و سکه نقدی است که خبر از بالا بودن انتظارات صعودی در میان فعالان بازار آتی سکه می دهد در این میان حباب مثبت سکه نقدی ( بالا بودن قیمت بازار از ارزش ذاتی) به بالای 100 هزار تومان رسیده است که شاهد دیگری مبنی بر پیش بینی های صعودی در میان طلا فروشان می باشد.
روزنامه «دنیای اقتصاد» در گزارشی با انتخاب عنوان «سودگیری از مارپیچ طلا»، نوشت: بازار جهانی طلا در 36 روز کاری گذشته به‌گونه‌ای نوسان داشته که از سوی فعالان بازار به حرکت حلزونی یا مارپیچ تشبیه می‌شود. اصطلاح حرکت حلزونی زمانی به کار برده می‌شود که طی آن، مقادیر پارامتر مورد نظر در چرخه تکرار شونده‌‌ای حول یک محور یا یک مرکز نوسان دارند. در این وضعیت ریسک فعالیت و خرید و فروش‌ بالا می‌رود. ولی در بازار جهانی طلا سه گروه از معامله‌گران نشان داده‌اند در شرایط جزر و مد قیمت نیز می‌توانند سودگیری کنند.
دسته نخست «وال‌»‌ها بودند که با استفاده از قدرت نوسان‌سازی خود توانستند روند قیمتی مطلوب خود را ایجاد کرده یا همسو با نوسانات قیمتی ایجادشده حرکت کنند. دسته دوم «کوسه‌»ها بودند که در موقع مناسب بر موج قیمتی سوار شده و پس از کسب سود از حلزون‌واره قیمت طلا خارج شدند. دسته سوم نیز «ماهی‌»ها یا معامله‌گران خرد ریسک‌پذیری بودند که در تطابق با روند حرکت معامله‌گران جریان‌ساز حرکت می‌کردند.