پیشگیری از نابینایی با مصرف این ویتامین

نتایج یک مطالعه جدید نشان می‌دهد که نوعی مکمل ویتامینی، طراحی‌شده برای بهبود عملکرد متابولیکی چشم، ممکن است در کاهش آسیب به عصب بینایی بیماران مبتلا به گلوکوم (آب‌سیاه) مؤثر باشد.

گلوکوم بیماری‌ای است که به‌تدریج به عصب بینایی آسیب می‌زند و معمولاً ناشی از بالا رفتن فشار داخلی چشم است. این آسیب در صورت پیشرفت، می‌تواند منجر به کاهش بینایی یا حتی نابینایی کامل شود. درمان‌های موجود مانند قطره‌های چشمی، لیزردرمانی و جراحی عمدتاً با هدف کاهش فشار چشم انجام می‌شوند، اما تأثیر آن‌ها در افراد مختلف یکسان نیست.

در گذشته، برخی دانشمندان احتمال می‌دادند که ماده‌ای به نام «هموسیستئین» در بروز گلوکوم نقش داشته باشد. هموسیستئین ماده‌ای طبیعی در بدن است که در فرآیند متابولیسم شرکت دارد و سطوح بالای آن با بیماری‌هایی مانند مشکلات قلبی و سکته مرتبط دانسته شده است. پژوهشگران موسسه «کارولینسکا» در سوئد برای بررسی این فرضیه، آزمایش‌هایی را روی انسان و حیوانات انجام دادند.

آنان با افزایش سطح هموسیستئین در موش‌های مبتلا به گلوکوم دریافتند که این ماده تأثیر مستقیمی بر شدت بیماری ندارد. همچنین، در بررسی‌های ژنتیکی مشخص شد افرادی که به‌طور طبیعی سطوح بالاتری از هموسیستئین دارند، لزوماً در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به گلوکوم نیستند. این یافته‌ها حاکی از آن است که هموسیستئین به‌جای آنکه علت بیماری باشد، ممکن است صرفاً پیامد یا نشانه‌ای از تغییرات متابولیکی ناشی از بیماری باشد.

در ادامه، محققان به سراغ بررسی وضعیت متابولیکی بیماران مبتلا به گلوکوم رفتند و دریافتند که در شبکیه چشم این بیماران، توانایی استفاده از برخی ویتامین‌ها کاهش یافته است. این نارسایی متابولیکی می‌تواند عاملی مؤثر در پیشرفت بیماری باشد.

دکتر جیمز تریبل، پژوهشگر اصلی این مطالعه، تأکید کرد که تقویت متابولیسم شبکیه با کمک ویتامین‌های خاص ممکن است رویکردی نویدبخش برای محافظت از چشم در برابر آسیب‌های ناشی از گلوکوم باشد. به گفته او، هموسیستئین نقش «ناظر» را در این بیماری دارد، نه «عامل فعال».

بر پایه همین نتایج، پژوهشگران در آزمایش‌هایی روی مدل‌های حیوانی، ترکیبی از ویتامین‌های گروه B شامل B۶، B۹ (اسید فولیک)، B۱۲ و ماده‌ای به نام کولین را به موش‌های مبتلا به گلوکوم دادند. یافته‌ها نشان داد که در موش‌هایی با نوع ملایم‌تر بیماری، آسیب به عصب بینایی کاملاً متوقف شد. در موارد شدیدتر نیز، سرعت پیشرفت بیماری به‌طور قابل توجهی کاهش یافت.

نکته جالب‌تر اینکه، این مکمل‌های ویتامینی حتی بدون کاهش فشار چشم نیز مؤثر بودند. برخلاف درمان‌های رایج که بر کاهش فشار چشم تمرکز دارند، ویتامین‌ها از طریق بهبود عملکرد متابولیکی شبکیه، اثر حفاظتی از عصب بینایی ایجاد کردند. این موضوع نشان می‌دهد که سلامت متابولیکی شبکیه می‌تواند نقش کلیدی در محافظت از بینایی ایفا کند.

با توجه به نتایج امیدوارکننده این پژوهش، کارآزمایی‌های بالینی در بیمارستان چشم «سنت اریک» در استکهلم آغاز شده است. این مطالعات شامل بیماران مبتلا به دو نوع گلوکوم است: نوع زاویه باز اولیه (با پیشرفت کند) و نوع پسودواکسفولیشن (با پیشرفت سریع). هدف این آزمایش‌ها بررسی اثربخشی این ویتامین‌ها در انسان است.

بنابر گزارش سایت ساینس، اگر این آزمایش‌ها موفقیت‌آمیز باشند، ممکن است مسیر تازه‌ای در درمان گلوکوم گشوده شود که نه‌تنها به کنترل فشار چشم می‌پردازد، بلکه بر حفظ سلامت شبکیه و عصب بینایی نیز تمرکز دارد. از آنجا که این ویتامین‌ها شناخته‌شده و در حال حاضر نیز در درمان‌های دیگر استفاده می‌شوند، می‌توانند به‌عنوان گزینه‌ای ایمن و در دسترس‌تر برای بیماران مطرح شوند.

به گزارش ایسنا، در نهایت، این پژوهش گامی مهم در درک نقش متابولیسم چشم در بیماری گلوکوم است. اگر کارآزمایی‌های بالینی نیز این نتایج را تأیید کنند، این روش درمانی ساده اما مؤثر می‌تواند به کاهش یا توقف روند کاهش بینایی در بیماران کمک کرده و امیدی تازه برای میلیون‌ها فرد در معرض خطر نابینایی ایجاد کند.