پیشنهاد جدید اروپایی‌ها برای حفظ برجام
اروپایی‌ها به دنبال یک «توافق الحاقی» هستند.
دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا، در ۱۲ ژانویه گذشته، ضمن خودداری از صدور تاییدیه برجام، یک ضرب‌الاجل چهار ماهه برای کنگره و متحدان اروپایی آمریکا جهت «اصلاح» برجام تعیین کرد. در هفته‌های اخیر گزارش‌هایی درباره دیدار مقامات اروپایی و آمریکایی برای بررسی درخواست‌های برجامی ترامپ منتشر شد. با این حال طرح واضحی برای نجات برجام ارائه نشد. اما اکنون روزنامه نیویورک‌تایمز طی گزارشی، از ارائه «پیشنهاد متفاوت اروپایی» برای حفظ برجام خبر داد.
به گفته این روزنامه، پیشنهاد اروپایی‌ها متضمن بازنویسی برجام به منظور اصلاح آن نیست بلکه آن‌ها پیشنهاد ایجاد یک توافق «الحاقی» را دادند که برنامه موشک بالستیکی ایران را متوقف و محدودیت‌های هسته‌ای را همیشگی می‌کند.
وزارت خارجه آمریکا در حال تلاش برای کسب حمایت اروپا جهت اعمال شرایط سخت‌گیرانه جدید علیه ایران است. شرایطی که به گفته این روزنامه به عنوان یک «امر انجام شده» به ایران ارائه خواهند شد که اگر ایران به آن‌ها پایبند نشود، تحریم‌ها علیه آن بازخواهند گشت.
گفت‌وگو‌های برجامی میان آمریکا و اروپا، تحت سرپرستی برایان اچ هوک، مدیر بخش سیاست‌گذاری وزارت خارجه آمریکا، در حال انجام است. این گفت‌وگو‌ها پر از ریسک هستند.
در دستورالعملی که رکس تیلرسون اخیرا به دیپلمات‌های آمریکایی در اروپا ارسال کرده، آمده: «در غیاب یک تعهد واضح از جانب شما برای پرداختن به این مسائل، ایالات متحده برای باقی ماندن در توافق هسته‌ای ایران، مجددا تحریم‌ها را تعلیق نخواهد کرد.»
به گزارش فرارو، این دستور العمل که به رویت نیویورک‌تایمز رسیده، تصریح می‌کند که اروپایی‌ها با سه «اصلاح کلیدی» موافقت می‌کنند: تعهدی برای مذاکره مجدد درباره محدودیت‌ها بر آزمایش موشکی ایران، اطمینان از اینکه بازرسان به پایگاه‌های نظامی ایران دسترسی نامحدود داشته باشند و تمدید تاریخ‌های انقضای توافق برای منع از سرگیری تولید سوخت هسته‌ای بسیار فراتر از محدودیت‌های کنونی (برجام) که در سال ۲۰۳۰ منقضی می‌شود.
دیپلمات‌های اروپایی می‌گویند زمینه‌ای برای توافق درباره موشک‌ها و بازرسی‌ها وجود دارد. اما این توافق نباید در طول برجام صورت گیرد. آن‌ها استدلال می‌کنند که بازنویسی برجام، آن را خواهد شکست. آن‌ها می‌گویند نقض برجام، ایران را برای پیگیری تسلیحات هسته‌ای آزاد خواهد کرد.
به همین دلیل است که در آستانه دیدار دو طرف در برلین در ماه آینده، اروپایی‌های مفهوم توافق الحاقی را مطرح می‌کنند. این توافق، به جای زیر و رو کردن توافق موجود، آن را گسترش خواهد داد.
هفته گذشته در پاریس، اروپایی‌ها از هوک خواستند که تضمین دهد اگر آن‌ها با گسترش برجام موافقت کنند، ترامپ این توافق را به بهانه‌های دیگر پاره نکند.
هوک گفته این درخواست اروپایی‌ها را به واشینگتن خواهد برد. دیپلمات‌های اروپایی می‌گویند، آن‌ها نگران‌اند که انتقاد ترامپ از توافق چنان عمیق شود که او دلایل دیگری برای خروج از آن پیدا کند.
نیویورک‌تایمز اعلام کرد حتی اگر ترامپ قول دهد به توافق هسته‌ای پایبند بماند، هنوز معلوم نیست که توافق جانشین، مورد تایید روسیه یا چین و یا ایران واقع شود.
با این حال، اروپایی‌ها دنبال یک راه حلی هستند که هم ترامپ را راضی کند و هم برجام را حفظ کند. دیپلمات‌های اروپایی اذعان می‌کنند نوعی تردستی و شعبده بازی در این کار وجود دارد: چگونه ترامپ را متقاعد می‌کنید که شما توافق را تغییرداده‌اید بدون انکه واقعا آن را تغییر داده باشید؟
مارک دوبوویتز، یکی از منتقدان برجسته برجام، گفت: «توافق تکلمیلی، یک ابزار دیپلماتیک است به اروپایی‌ها اجازه میدهد اعلام پیروزی کنند. آن‌ها می‌توانند بگویند، ما توانستیم توافق را حفظ کنیم و در تعهد به عدم مذاکره مجدد، ثابت قدم مانده‌ایم.»
اروپایی‌ها از اعمال محدودیت بر برنامه موشکی ایران استقبال می‌کنند. دستورالعمل وزارت خارجه آمریکا، گفته آمریکا برنامه‌های موشکی و هسته‌ای ایران را «غیرقابل‌تکفیک» می‌داند. در این دستورالعمل آمده که «توسعه و آزمایش موشک‌ها از سوی ایران باید تحت تحریم‌های شدید قرار گیرد.»
این روزنامه آمریکایی ادعا کرد در حالی که مذاکره‌کنندگان اروپایی و آمریکایی با حرارت بر یک توافق برای حفظ برجام کار می‌کنند، بررسی‌های اولیه نیز در این باره وجود دارد که اگر برجام فروبپاشد، چه اتفاقی خواهد افتاد.
