پیدا و پنهان سفر «ترامپ» به افغانستان؛ یک تیر و دو نشان برای انتخابات
سفر سرزده ترامپ به افغانستان در حالی که وی مذاکره با طالبان را درست در زمانی که به نظرمی‌رسید طرفین به توافق نزدیک هستند، قطع کرد، نشان می‌دهد وی دنبال دستاوردهای سیاست خارجی است که باعث موفقیت او در انتخابات سال آینده شود.
ترامپ روز پنجشنبه بدون اطلاع قبلی برای تقدیر از سربازان آمریکایی به افغانستان سفر کرد و گفت که کمتر از سه ماه پس از عقب‌نشینی از مذاکرات به امید پایان دادن به جنگ 18 ساله، مذاکرات صلح با طالبان را مجدداً آغاز کرده است.
ترامپ در دیدار با رئیس جمهور افغانستان “اشرف غنی”، در پایگاه اصلی نیروهای امریکایی در شمال کابل گفت: “طالبان قصد دارد توافق کند و ما با آنها ملاقات می‌کنیم”.
به گزارش فارس،ترامپ با تأکید مجدد بر تمایل خود به کاهش حضور نظامی امریکا در افغانستان به 8600 سرباز، یعنی کاهش حدود 12000 تا 13000 نفر، افزود: “ما می‌خواهیم در اینجا بمانیم تا زمانی که مذاکره و توافقی داشته باشیم، یا به پیروزی کامل و نهایی برسیم و آنها می‌خواهند توافق بسیار بدی انجام دهند”.
خبر ناگهانی ترامپ در مورد مذاکرات صلح، درحالی که افغانستان به دلیل آشفتگی‌های مربوط به نتایج انتخابات در حالت تنش به سر می‌برد و مردم امریکا از عملیاتی که اندکی پس از حملات 11 سپتامبر آغاز شد، بیش از پیش خسته و بیزار شده‌اند، لحظه‌ای سرنوشت‌ساز و بحرانی در سرمایه‌گذاری نظامی طولانی مدت ایالات متحده در افغانستان بود.
دامنه و چشم‌انداز هرگونه مذاکرات جدید، نامشخص باقی مانده است و مقامات کاخ سفید اطلاعات کمی درباره این اعلام ناگهانی ترامپ ارائه دادند. هنگام پرواز به افغانستان، “استفانی گریشام”، سخنگوی کاخ سفید، تاکید داشت که این سفر “واقعا مربوط به سپاسگزاری و حمایت از سربازان بود” و “هیچ موردی درباره روند صلح” با طالبان وجود ندارد.
طالبان بلافاصله پس از دیدار اواخر شب هیچ اظهار نظر رسمی نکردند و «اشرف غنی» کمی بعد درباره هرگونه مذاکرات صلح سخنی نگفت.
«غنی» در توییتر خود نوشت: “هر دو طرف تأکید داشتند که اگر طالبان در تعهد خود برای دستیابی به توافق صلح صادق باشد، باید آتش‌بس را بپذیرد”.
وی افزود: “ما همچنین تأکید کردیم که برای برقراری هرگونه صلح، پناهگاههای تروریستها درخارج از افغانستان باید برچیده شود”.
بااین وجود درحالی که دولت افغانستان مدتهاست که از طالبان درخواست کرده که با آتش‌بس موافقت کند، شواهد و مدارکی در دست نیست که این گروه حاضر به آتش‌بس باشد. درعوض گفته است که احتمالا مذاکرات با رهبران سیاسی افغانستان درمورد آینده این کشور، پس از توافق با امریکاییها برای خروج از کشور، صورت خواهد گرفت.
ترامپ، این سفر خود را که برای اولین بار به افغانستان بود، به صورت محرمانه انجام داد، در تاریکی شب و حدود ساعت 8:30 شب به وقت محلی به آنجا وارد شد و چند ساعت بعد از سفر به این کشور، کاخ سفید آن را به دلایل امنیتی از اعلام عمومی پنهان کرده بود.
رئیس جمهور اقدام سنتی و مرسوم خوراک بوقلمون با پوره سیب‌زمینی به سربازان امریکایی را انجام داد، سپس شام خورد، و قبل از سخنرانی و تجلیل از ارتش امریکا حدود 1500 سرباز در آشیانه هواپیما، جمع شده و عکس گرفتند.
این دیدار جنبه سیاسی مهمی داشت. ترامپ، که با عصبانیت مذاکرات با طالبان را در ماه سپتامبر درست در زمانی که به نظرمی‌رسید طرفین به توافق نزدیک هستند، قطع کرد، حال به دنبال دستاوردهای سیاست خارجی است که می‌تواند باعث موفقیت او در انتخابات سال آینده شود. چند طرح دیگر او، از جمله مذاکرات نامعلوم با کره شمالی و تلاش برای تسلیم ایران با تحریم و فشار اقتصادی، نتایج اندکی درپی داشته است.
ترامپ در طی سفر کوتاه خود در روز پنج شنبه، از موفقیتهای ارتش امریکا در برابر القاعده و داعش تعریف کرد و اظهار داشت: طالبان مشتاق امضای توافق صلح است، اما وی شخصا نسبت به نتیجه بی‌تفاوت است.
ترامپ گفت: “طالبان می‌خواهد توافق کند- خواهیم دید که توافق می‌کنند یا نه. طالبان اگر بخواهد این کار را انجام بدهد، می‌دهد و اگر نخواهد توافق کند، نمی‌کند”.
وی همچنین گفت که طالبان مایل به توافق برای آتش‌بس است تا زمانی که توافق گسترده‌تری صورت گیرد، این موضوع در مذاکرات قبلی مورد مشاجره بود اما دولت غنی بر آن اصرار داشت.
ترامپ یک روز پس از آن که حداقل 13 نفر که خودروی آنها در مسیر یک مهمانی عروسی در منطقه تحت کنترل طالبان در شمال افغانستان منفجر شد، کشته شدند، وارد افغانستان شد. بیشتر قربانیان خویشاوند یکدیگر بودند.
پیشنهاد ترامپ مبنی براینکه ایالات متحده یا با طالبان صلح برقرارخواهد کرد یا به پیروزی کامل دست می‌یابد، در واقع فرار از اظهارنظر ناامیدانه وی از آنچه که جنگ‌های بی‌پایان امریکا خوانده بود، محسوب می‌شود.
دیپلماتها و فرماندهان ارتش امریکا مدتهاست احتمال پیروزی امریکا در افغانستان را رد کرده‌اند. آنها برخلاف این موضوع، معتقدند که یک توافق سیاسی تنها راه خروج از جنگ است.
به گفتهی “جیمز دابینز”، که به عنوان نماینده ویژه امریکا در امور افغانستان و پاکستان در زمان رؤسای جمهور جورج دبلیو بوش و باراک اوباما خدمت می‌کرد، “مذاکرات صلح تنها راه معتبر برای پیشبرد است، اما این مسیر، راهی سخت و طولانی خواهد بود”.
دابینز افزود: “مدتی پیش، انتخاب بین مذاکره یا پیروزی در میدان جنگ مطرح بود. اخیرا، به نظر می‌رسد گزینه‌های موردنظر به مذاکره یا شکست- یعنی عقب‌نشینی یک جانبه- منتهی شده است”.
رئیس جمهور در پایان سخنان خود به همین نکته اقرار کرد که “تصمیم‌گیری درباره جنگ در جبهه نبرد صورت نخواهد گرفت” و “در نهایت باید یک راه حل سیاسی وجود داشته باشد”. ظاهرا قول پیروزی کامل که در مذاکرات صلح اثری از آن نیست، خودجوش بوده است.
از آنجا که ترامپ به مذاکرات صلح با طالبان خاتمه داد، دیپلماتهای آمریکایی در سکوت سعی کردند با اقداماتی جزئی مثل مبادله زندانیان برای ایجاد اعتماد، روند برقراری صلح را حفظ کنند. در هفته‌های اخیر، جلسات غیررسمی بین دو طرف گزارش شده است. هرچند هیچ یک از دو طرف علنا اذعان نکرده‌اند که مذاکرات صلح به طور رسمی ازسرگرفته شده است.
حتی پس از آنکه ترامپ مذاکرات را قطع کرد، طالبان از انتقاد شدید از وی خودداری کرد، تحلیلگران این موضوع را به عنوان شواهدی از اینکه این گروه همچنان خواستار توافق با ایالات متحده است، در نظر گرفتند.
سفر به بهانه تقدیر از سربازان امریکایی به افغانستان، به رئیس جمهور همچنین این امکان را داد که در مقابل پشت پرده حمایت مشهود ارتش از تصمیم وی برای مداخله در چندین پرونده جنگی که باعث آشفتگی پنتاگون و تضعیف روابط وی با فرماندهان نظامی شد، ایستادگی کند.
وزیر نیروی دریایی امریکا، “ریچارد وی. اسپنسر” اخراج شد، پس از آنکه ترامپ به نیروی دریایی اجازه برکناری ناواستوار یکم “ادوارد گالاگر” را از یگان ویژه نیروی دریایی ایالات متحده امریکا (Navy SEALs) به دلیل پروندهای که از اهمیت زیادی برخوردار بود، نداد.
فرمانده گالاگر با عکس گرفتن با جسد یک نوجوان زندانی در عراق به دلیل بی‌اعتبار کردن نیروهای مسلح محکوم شد بااین وجود از جدی‌ترین اتهامات خود از جمله کشتن زندانیان با چاقوی شکاری و تهدید به قتل نیروهایی که گزارش وی را داده بودند، تبرئه شد.
اسپنسر روز چهارشنبه در واشنگتن پست نوشت: “این امر، یک مداخله تکان‌دهنده و بی‌سابقه در یک پرونده سطح پایین بود”.
مقامات دولت اظهار داشتند آقای ترامپ تمایل دارد به نقش امریکا در افغانستان که هرساله میلیاردها دلار هزینه دارد، پایان دهد. در این ماه، ترامپ از پایگاه نیروی هوایی «دوور» در ایالت دلاویر بازدید کرد و در بازگشت از آنجا، به دو آمریکایی کشته شده در روز 20 نوامبر در یک حادثه هلیکوپتر در افغانستان، ادای احترام کرد.
مذاکرات صلح با طالبان در 7 سپتامبر به طرز خیره‌کننده و گیج‌کننده‌ای از هم پاشید، پس از آن ترامپ از طریق توییتر خود اعلام کرد که وی درحال لغو برنامه‌هایی است که برای یک نشست مهم با رهبران طالبان و مقامات دولت افغانستان در محل کمپ دیوید داشت.
ترامپ با عصبانیت با استناد به حمله طالبان به کابل که باعث کشته شدن یک سرباز امریکایی شد، گفت‌گوها را به طور کامل متوقف ساخت. وی گفت: “از نظر من آنها مرده‌اند”.
هرگز مشخص نشد که توافق صلح در واقع چقدر قریب‌الوقوع بوده است. رهبران طالبان می‌گویند آنها متعهد به ملاقات با ترامپ در کمپ دیوید نشده بودند و غنی که از مذاکرات منصرف شده بود، به شدت از توافق جداگانه ایالات متحده با طالبان که دولت وی را درگیر نمی‌کرد، تردید داشت.
عدم قطعیت در مورد آینده کشور به دلیل اختلافات انتخاباتی حل نشده، اکنون می‌تواند مذاکرات صلح را حتی دشوارتر سازد.
ترامپ ممکن است خود به تنهایی اقدام کند. هدف گفتگوهای گذشته با طالبان، توافق برسر تعهد امریکا برای خروج از افغانستان در ازای کناره‌گیری طالبان از متحدین تروریست خود مانند القاعده و آغاز مذاکرات طالبان با دولت افغانستان بود.
درحال حاضر، سربازان امریکایی درحال خروج از کشور هستند چراکه برخی از واحدها بدون آنکه تعویض شوند، به کار خود ادامه می‌دهند. به گفته یک ماه پیش “ژنرال آستین میلر”، فرمانده ارشد امریکایی در افغانستان، نیروهای ایالات متحده در این کشور در طی یک سال گذشته تا 2000 نفر کاهش یافته است.
برخی از مقامات سابق و فعلی ارتش نگران این موضوع هستند که رغبت ترامپ به کاهش نیروها در افغانستان که وی (در قالب فعالیتهای انتخاباتی) به عنوان تحقق وعده‌های خود برای مقابله با مداخلات خارجی امریکا، می‌تواند خطرات جدی برای امنیت ملی به همراه داشته باشد.
ژنرال “دیوید پترائوس”، فرمانده سابق نیروهای امریکایی در افغانستان که اکنون بازنشسته شده، هشدار داده است که عقب‌نشینی و خروج زودهنگام می‌تواند به تسخیر این کشور توسط طالبان منجر گردد؛ و سناتور “لیندسی گراهام”، جمهوریخواه کارولینای جنوبی و مشاور نزدیک ترامپ درباره سیاست خارجی، گفته است که برداشتن نیروها می‌تواند “راه را برای 11 سپتامبری دیگر هموار سازد”.
ترامپ برای سفر به افغانستان با یکی از جت‌های سفید و آبی 747 تغییریافته پرواز کرد، که در نیروی دریایی به عنوان جت اختصاصی سفر رئیس جمهور به خارج از کشور معروف است. وی روز سه شنبه با یکی دیگر از آن هواپیماها به فلوریدا پرواز کرد.
خانم “گریشام” اذعان کرد که کاخ سفید ترتیبی داده بود تا ترامپ در حال پرواز به حساب توییتر خود دسترسی داشته باشد و پیام‌های عمومی سپاسگزاری ارسال کند تا از سکوت طولانی مدت و غیرمعمول که ممکن است نسبت به فعالیتهای وی سوءظن ایجاد کند، جلوگیری کند.
افرادی که به ترامپ ملحق شدند، “میک مولوانی”، رئیس ستاد کارکنان کاخ سفید؛ “رابرت سی.اوبرایان”، مشاور امنیت ملی؛ و سناتور “جان باراسو”، جمهوریخواه وایومینگ و عضو کمیته روابط خارجی مجلس سنای امریکا، که به طورمرتب در تعطیلات با سربازان امریکایی در افغانستان دیدار داشته است، بودند.
“پیتر بیکر” از واشنگتن و “مجیب مشعل” از کابل تهیه گزارش از این سفر را برعهده داشتند.
“مایکل کرولی” خبرنگار کاخ سفید است و سیاست خارجی ترامپ را پوشش می‌دهد. وی در سال 2019 از پولیتیکو، که در آن سردبیر امنیت ملی و کاخ سفید، و خبرنگار امور خارجه بود، به تایمز پیوست.
