پیام صریح به «بند باز»

درحالی که «لودریان» پیش از سفر به ایران در ادبیاتی گستاخانه، ایران را به تحریم به دلیل برنامه دفاعی کشورمان تهدید کرده بود از مواضع او معلوم بود که حامل پیام های جدی برای ایران است.

امیرحسین یزدان پناه در یادداشتی با عنوان “پیام صریح به «بند باز»” در روزنامه خراسان نوشت:

اگر در مذاکرات خصوصی و پشت درهای بسته هم همان محتوایی که در رسانه ها منتشر شد به وزیر خارجه فرانسه ارائه شده باشد، پیامی که «ژان ایو لودریان» با خود به اروپا خواهد برد، یکی از صریح ترین هشدارها و حتی شاید یکی از صریح ترین تهدیدهای ایران علیه سیاست دو پهلوی قاره سبز است.

درحالی که «لودریان» پیش از سفر به ایران در ادبیاتی گستاخانه، ایران را به تحریم به دلیل برنامه دفاعی کشورمان تهدید کرده بود از مواضع او معلوم بود که حامل پیام های جدی برای ایران است. اولین پیام او که دیروز نیز بارها تکرار کرد این بود که فرانسه به برجام متعهد است و نمی خواهد برجام به هم بخورد. اما دومین پیام او مهم تر است. جایی که فرانسه ماه هاست هم راستا با مواضع ترامپ، ایران را به دلیل برنامه دفاعی و منطقه ای اش تحت فشار شدید قرار داده است.

فرانسه که در دوره ماکرون به دنبال «اروپایی قدرتمند تر»، جلب نظر کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، اثرگذاری بر تحولات غرب آسیا و شمال آفریقاست، تلاش می کند تا با به چالش کشیدن نقش منطقه ای ایران به عنوان یک کشور مستقل و قرار دادن پاریس در جایگاه یک میانجی سیاست «یکی به نعل یکی به میخ» را به نحوی پیش ببرد که هم بتواند به توافق هسته ای پایبند باشد، هم ترامپ را راضی کند، هم نقش فعال خود را در منطقه به رخ متحدان عربی اش بکشد و هم در کشورهای اروپایی از خود تصویر یک کشور فعال برای همگرایی بیشتر نمایش دهد.

بر همین اساس «لودریان» در حقیقت آمده بود که بگوید فرانسه حاضر است برجام را حفظ کند به شرط آن که ایران در حوزه موشکی و منطقه ای کوتاه بیاید و مذاکره کند. شرط و شروطی که ظریف آن ها را «خطرناک» می داند: «بنابراین این 2 گروه (اروپا و آمریکا) در شرایطی نیستند که برای کشوری که برجام را به طور کامل اجرا کرده شرط و شروط بگذارند. ورود آن ها به این حوزه خطرناک است و طبیعی است که ایران واکنش مناسب نشان خواهد داد». این شرط ها در حقیقت نشان می دهد که فرانسه می خواهد به عنوان کشوری که احساس می کند در منطقه جایگاهی دارد به وساطت و میانجی گری بپردازد. سیاستی که چندی قبل «دلفین اُ»، رئیس گروه پارلمانی دوستی فرانسه با ایران مطرح کرده بود: «باید بتوانیم با همه گفت و گو کنیم و حتی نقش میانجی بین قدرت های منطقه را بازی کنیم.

برخی از کشورهای منطقه دیگر تماسی با یکدیگر ندارند. این اتفاقا نقطه قوت فرانسه است که با همه طرف ها گفت و گو می کند.» دیروز روزنامه «فیگارو»ی دست راستی لقب جالبی هم به این سیاست داده بود:«بند بازی». این روزنامه در گزارش خود این طور تحلیل کرده بود که فرانسه «هم می خواهد روابط اروپا و تهران را حفظ کند و هم می خواهد متحدان منطقه ای و آمریکایی اروپا را راضی نگه دارد». غافل از این که در حوزه دفاعی ایران که مستقیما با امنیت تک تک مردم کشور ارتباط دارد نه «لودریان» که هیچ کس دیگر هم نمی تواند «بندبازی» کند.

اساسا منطقی و عقلانی نیست که هیچ کشوری درباره امنیت مردمش اجازه بندبازی و سیاست های دوپهلو به دیگران بدهد. بله! در حوزه هسته ای به دلایل متعدد منطقی و عقلانی از جمله این که ما هرگز به دنبال بمب اتمی نبودیم و از طرفی نیازی هم به ادامه غنی سازی 20 درصد با آن تعداد سانتریفیوژ نداشتیم، مذاکره کردیم و در یک فرایند داده و ستانده ای، به جمع بندی و توافق رسیدیم اما صنعت دفاعی کشور و امنیت مردم، مسئله ای نیست که بشود درباره آن حتی زمزمه ای برای مذاکره مطرح کرد.

لباس نظامی شمخانی در گفت و گو با وزیر خارجه یکی از کشورهای دارای حق وتوی شورای امنیت و جملات صریح ظریف خطاب به وی به خوبی نشان می دهد که ایران تصمیم خود را گرفته است که با این سیاست معلق فرانسه و شاید در مقیاس بزرگ تر، اروپا مقابله کند. هرچند معتقدم که اگر این سیاست صریح و پیام های پی در پی از همان ابتدای اجرای برجام در سیاست خارجی ایران وجود داشت، مانع از «تثبیت ادبیات آمریکا» در تحریم روانی ایران و ترسیدن شرکت ها و بانک های اروپایی می شد، اما واقعیت این است که دیپلماسی ایران در قبال سیاست بندبازانه فرانسوی ها به طور خاص و اتحادیه اروپا به طور عام تاکیدی دیگر بر این است که لحن ایران درقبال اروپا بسیار صریح شده است. مهم ترین این لحن ها در تهدیدهای اخیر عراقچی و ظریف نهفته است. چندی قبل عراقچی در لندن اروپایی ها را تهدید کرده بود که اگر ایران نتواند از مزایای اقتصادی توافق هسته‌ای استفاده کند؛ از این توافق خارج می‌شود، حتی اگر ترامپ آن را تمدید کند.

دیروز نیز تهدید جدید ایران علیه اروپا از زبان ظریف ارائه شد. جایی که وزیرخارجه همیشه خندان ایران در دیدار «لودریان» به لبخندهای سرد و نگاه های بدون لبخند بسنده کرد و در گفت و گویی دیگر خود اروپا را به توقف گفت وگوهای دوجانبه تهدید کرد، اگر مقامات این قاره بخواهند مسیر اشتباه گذشته را در همراهی با آمریکا تکرار کنند. این مواضع (البته اگر متحدانه و یک صدا ادامه داشته باشد و زمزمه های مرموز برای سازش و عقب نشینی آن را تخریب نکند) باعث می شود دستگاه محاسباتی طرف مقابل (هم در اروپا و هم در آمریکا) برداشت واحد از سیاست صریح ایران داشته باشد.

در این شرایط است که اگر اروپا بخواهد مقابل آمریکا سیاست مستقلی اتخاذ کند، برای این تصمیم دلایل منطقی خواهد داشت. شاید راز سکوت روزها و هفته های اخیر موگرینی درباره ایران و آینده توافق هسته ای همین باشد، شاید او هم منتظر است ببیند آیا ایران واقعا صریح و قاطع مقابل هر سیاست و خواسته جدید و شرط گذاری برای اجرای برجام می ایستد یا نه؟