پیامدهای تغییر رئیس بورس بر نوسانات اخیر بازار سرمایه/ آیا دهنوی سهامداران متضرر را نجات خواهد داد؟

یک هفته پس از استعفای حسن قالیباف اصل از ریاست سازمان بورس و اوراق بهادار، وزیر اقتصاد و دارایی، علی دهقان دهنوی -یکی از معاونانش- را به عنوان رییس جدید این سازمان معرفی کرد؛ انتصابی که حالا برای بسیاری این سئوال را پیش آورده است که چه تأثیری در بازار سرمایه خواهد داشت؟

«بازتاب»؛ زهره علامی– اعمال تغییرات جدید در ریاست سازمان بورس و اوراق بهادار در شرایطی انجام می شود که شاخص کل بورس تهران، دیروز( چهارشنبه8 بهمن 99 ) با افت 7 هزار و 279 واحدی به یک میلیون و 207 هزار و 753 واحد رسیده و پیش بینی می شود که روزهای خوبی در انتظار بازار نباشد.

در این میان به نظر می رسد که دلیل اصلی تغییرات رخ داده در ریاست سازمان بورس و اوراق بهادار ، خاموش کردن اعتراضات سهامداران به ضرردهی میلیاردی در ماه های گذشته باشد، در واقع قالیباف، سپر بلای وزیر اقتصاد شده و با استعفای اجباری مانع از استیضاح دژپسند شده است.

نگاهی به وضعیت بازار سرمایه هم حکایت از آن دارد که طی دو سه هفته گذشته شاخص سهام به شدت نزولی شده و با وجود پیش بینی کارشناسان مبنی بر اینکه در سالجاری بازار سرمایه به زیر کانال یک میلیون و 300 هزار واحد نمی رسد اما این اتفاق رخ داده است؛ اتفاقی که حالا تعداد قابل توجهی از سهامداران خرد و کلان را متضرر کرده و بسیاری از آنها را ناگزیر به حضور در اعتراض های میدانی کرده است. 

با این وجود و در پی تغییر اخیری که در سطح مدیریتی بازار سرمایه رخ داد، حالا سوال این است که این تغییر مدیریتی می تواند چه تاثیراتی در وضعیت بازار سرمایه داشته باشد و آیا امیدی به بهبود شاخص ها وجود دارد؟

علی سنگینیان، از فعالان با سابقه بازار سرمایه معتقد است که تغییر ریاست سازمان نمی تواند در روند بازار تغییری داشته باشد، البته ممکن است تا حدودی تاثیر روانی بر بورس بگذارد و گروه هایی در بازار از این انتخاب حمایت کنند اما براساس ساختار بازار،تغییرمدیریت نباید در روندهای بازار اثرگذار باشد.

سنگینیان در گفت و گو با بازتاب می افزاید: یک مشکل اساسی که بازار سرمایه دارد، اشتباهی است که در چیدمان بورس رخ داده است و نوسانات بازار و افت شاخص از چشم سازمان بورس دیده می شود، درحالی که این سازمان، مقام ناظر است و قانون وظایف دیگری برای آن تعریف کرده است.

او ادامه می دهد: اگر سازمان بورس به تکالیفی که قانون برای آن مشخص کرده یعنی شفافیت، کارآیی و منصفانه بودن عمل کند و ذینفعان بازار از جمله سرمایه گذاران، فعالان بورسی، دولت و … هم این وظایف را بپذیرند آنگاه مشخص می شود که نوسانات بازار و پاسخگویی به این نوسانات به عهده سازمان بورس و ریاست آن نیست.

به گفته این فعال بازار سرمایه، متاسفانه در حال حاضر رییس سازمان باید درباره نوسانات، شاخص و قیمت اظهار نظر کند که باعث می شود ریاست بورس از انجام وظایف اصلی باز می ماند.

سنگینیان اظهار می کند: در شرایط کنونی که رییس سازمان تغییر کرده و معاون وزیر اقتصاد به عنوان رییس بورس انتخاب شده که نشان دهنده اعتماد وزیر به معاونش است باید این فرهنگ و سیاست را نهادینه کنیم که رییس بازار سرمایه مسوول پاسخگویی به نوسانات بازار نیست.

مشکلات ناتمام بازار سرمایه

این کارشناس بازار سرمایه درباره مشکلات کنونی بورس می گوید: یک بخش از مشکلات به ساختاربازار باز می گردد که سازمان بورس هم بخشی از آن است و این موضوع مربوط به مقررات حاکم، ساختارهای فنی، نهادهای مالی و … می شود که فعالیت این بخش ها می تواند در روند بازار اثرگذار باشد و سازمان بورس هم می تواند در این حوزه موثر باشد.

سنگینیان ادامه می دهد: اما بخش بزرگتری از نوسانات مربوط به اقتصاد کلان کشور، سیاستگذاری های دولت و مجلس، فضای حاکم بر کسب و کار است و بازار بورس از این بخش ها تاثیر می پذیرد و نتیجه این سیاست گذاری ها هم در بازار سرمایه دیده می شود.

او درباره وظایف سازمان بورس اظهار می کند: این سازمان در بخشی که به درون بازار مربوط می شود یعنی کارایی، دسترسی راحت، شفافیت و منصفانه بودن، اثر گذار است اما اتفاقاتی که در خارج از بازار رخ می دهد مثلا محصولی در بیرون قیمتش تغییر می کند یا شاهد ممنوعیت در صادرات و واردات یک کالا هستیم که این موضوع به بورس مربوط نمی شود.

این کارشناس ارشد بازار سرمایه عنوان می کند: متاسفانه در کشور، جزیره ای عمل می می شود، مثلا تصمیمی در وزارت صمت، وزارت اقتصاد یا بانک مرکزی گرفته می شود و تبعات آن در بازارهای دیگر در نظر گرفته نمی شود در حالی که اگر این تصمیم با دقت بیشتری اجرایی می شد و تبعات آن در بازارهای دیگر مورد بررسی قرار می گرفت، می توانستیم نوسانات را راحتتر کنترل کنیم.

سنگینیان اظهار می کند: به عنوان نمونه وزیر صمت سیاستهایی را درباره نرخ گذاری محصولات فولادی اعمال کرد و این در حالی است که در آن زمان صنعت فولاد در اوج قیمت جهانی و بهترین زمان برای بهره گیری سهامداران بورسی بود اما سهامداران ضرر کردند و از سازمان بورس خواسته شد که به این سوال پاسخ دهد که چرا بازار نوسان می کند در حالی که عملا قدرتی در این زمینه ندارد.

اما اظهارات علی سنگینیان درباره عدم اثرگذاری تغییر مدیرعامل بورس بر روند بازار سرمایه و تجربه تغییر ریاست سازمان بورس در سال های گذشته نشان داده است که جایگزینی دهنوی به جای قالیباف تاثیری در بازار نخواهد داشت و بیش از همه تصمیمی سیاسی برای ماندگاری وزیر اقتصاد بوده است.

درواقع بهبود بازار سرمایه در گروی اقتصاد کلان کشور و سیاستگذاری های اصولی دولت و مجلس است و سازمان بورس و اوراق بهادار بیش از همه نقشی نظارتی بر فرآیندهای بازار دارد، بنابراین با تغییر ریاست این سازمان نمی توان در انتظار معجزه ای در بازار سرمایه باشیم.