پوتین بر آنچه ظریف ۲ سال پیش گفت و مخالفان تقطیعش کردند، صحه گذاشت: تحریم‌های آمریکا را به این خاطر که مصوبه شورای امنیت ندارد، نمی‌پذیریم
علی اکبر ولایتی در سفر اخیر خود به روسیه و دیدارش با رییس جمهور این کشور، نکته ای را بیان کرد که نشان می دهد چرا محمدجواد ظریف در طول سال های گذشته، میان تحریم های شورای امنیت و تحریم های یکجانبه آمریکا، مرزبندی و بر آن تاکید می کرد.
به گزارش انتخاب، ولایتی پس از دیدار با پوتین گفت: «آقای پوتین در زمینه بین‌المللی بسیار تاکید داشت ما از تحریم‌هایی که آمریکا و دیگر کشورها بر علیه ایران اعمال کردند را قبول نداریم و تحریمی که مصوبه شورای امنیت سازمان ملل را نداشته باشد از نظر ما پذیرفته نیست و ما به آن پایبند نخواهیم بود.»
صحبت پوتین به ولایتی به صراحت یک نکته را تایید می کند و آن اینکه در صورتی که تحریم ایران از طریق نهادهای پذیرفته شده بین المللی مانند شورای امنیت وضع شود، حتی روسیه هم از آن پیروی خواهد کرد اما اگر این تحریم از سوی یک کشور بدون در نظر گرفتن تصمیمات بین المللی اعمال شود، روسیه به آن نخواهد پیوست.
یعنی اگر تحریم های علیه ایران توسط شورای امنیت وضع شده باشد، روسیه هم همین امروز به آن خواهد پیوست؛ چنانچه در دوران محمود احمدی نژاد چنینی اتفاقی رخ می داد و روسیه با بقیه کشورها در تحریم ایران همراهی می کرد.
این سخنان پوتین، بر اظهارات محمدجواد ظریف در یک سخنرانی در دو سال پیش و پیش بینی او از وضعیت آینده برجام صحه می گذارد؛ سخنانی که در جمع کارشناسان سیاست خارجی انجام گرفت و اخیرا تندروهای داخلی با تقطیع آن، مدعی شده بودند وزیر خارجه می گوید تحریم های آمریکا باز نمی گردد و اجرا نمی شود.
این درحالیست که ظریف در آن سخنان، تحریم های آمریکا در دهه 90 میلادی و تحریم های این کشور علیه ایران در دهه بعدی، را مقایسه و تاکید کرده بود تحریم های آمریکا در دهه 90 میلادی با وجود آنکه این کشور در اوج قدرت نظامی بود، به این دلیل اجرا نمی شد که «مبنای مقبولیت بین المللی» یعنی وجود یک مصوبه در شورای امنیت علیه ایران نداشت. این در حالی است که تحریم های دهه بعد آمریکا علیه ایران به دلیل وجود مصوبه شورای امنیت، توسط کشورهای جهان اجرا می شد.
اکنون سخنان پوتین به صراحت منطق ظریف و استدلال او درباره تفاوت تحریم های یکجانبه و تحریم های شورای امنیت را تصدیق می کند. در واقع پوتین در دیدار با ولایتی همان موضوعی را تذکر داده که ظریف بارها و بارها بر آن تاکید کرده و مبنای سیاست خارجی کشورمان در موضوع تحریم های هسته ای را نیز بر آن قرار داده بود. به بیان ساده تر، تحریمی که شورای امنیت وضع می کند، مقبولیت بین المللی دارد و حتی کشورهایی مانند روسیه نیز آن را اجرا خواهند کرد در حالی که تحریم یکجانبه آمریکا بدون مصوبه شورای امنیت مبنای مقبولیت بین المللی ندارد و بسیاری از قدرت های جهانی آن را اجرا نخواهند کرد.
بر همین مبنا بود که محمدجواد ظریف در هنگامه مذاکرات هسته ای هم تاکید داشت که نتیجه مذاکرات توسط شورای امنیت تایید و پشتیبانی شود. او قبل از حصول توافق هسته ای درباره آن گفته بود: «این توافقی است که در یک قطعنامه فصل هفتمی منشور ملل متحد مورد تایید قرار می گیرد و در نتیجه به یک توافق بین المللی و الزام آور برای همه دولت ها تبدیل می شود. اینکه دولت ها به چه میزان به تعهدات بین المللی شان عملی می کنند بحثی جداگانه است اما ما در حقوق بین الملل مبانی داریم که برای دولت ها تعهدآور است و از آن مبانی استفاده می کنیم.» هدف ظریف، رفع تعلیق 6 قطعنامه تحریمی و خروج ایران از فصل هفت منشور سازمان ملل بود. در آن زمان برخی تندروها به او حمله کردند که این کار یعنی به رسمیت شناختن قواعدی که موجب حضور ایران در فصل هفت منشور سازمان ملل شده. از جمله حسین شریعتمداری نوشته بود: «اکنون با تن دادن به قطعنامه فصل هفتمی اخیر- بی آن که بخواهیم و یا به آن توجه داشته باشیم- رسما پذیرفته و اعلام کرده‌ایم که برنامه هسته‌ای ایران تهدیدی علیه صلح و امنیت جهانی و منطقه‌ای است! چرا؟! پاسخ روشن است، زیرا صدور قطعنامه فصل هفتمی اخیر را پذیرفته‌ایم و موضوع فصل هفتم منشور سازمان ملل متحد از ماده 39 تا 51 آن، درباره کشورهایی است که صلح و امنیت جهانی و منطقه‌ای را به خطر انداخته و یا تهدیدی علیه آن به حساب می‌آیند!»
آنچه تندروها بدان توجه نداشتند، قواعد حقوقی بین المللی بود که بر دنیا حاکم است. یعنی قطعنامه ای که شورای امنیت آن را تصویب کرده با تحریمی که آمریکا اعمال کرده، بسیار متفاوت است.
