پلاسکویی دیگر در راه است!؟
بامداد روز گذشته طبقه ششم ساختمان علاءالدین در خیابان جمهوری دچار حریق شد که با حضور به موقع ماموران آتش‌نشانی این حریق اطفا گردید. موضوع و نکته مهم در این حادثه این است که این ساختمان به‌عنوان یکی از ساختمان‌های ناایمن معرفی شده بود که نیازمند ایمن‌سازی است اما این حادثه نشان داد هنوز چیزی عوض نشده.
به گزارش صبح نو، در روزهای اخیر شهر تهران شاهد آتش‌سوزی در ساختمان‌هایی بود که در گذشته از سوی آتش‌نشانی به‌عنوان ساختمانی ناایمن از آن یاد شده بود. آتش گرفتن و فروریختن ساختمان پلاسکو، تلنگری بزرگ برای اقدام سریع در ایمن‌سازی ساختمان‌های فرسوده و مستعد حادثه بود اما انگار قرار نیست کسی را بیدار کند.
تهران در محاصره بافت‌های فرسوده – چه در بخش مسکونی و چه در بخش تجاری – قرار دارد و در این بین فرسودگی بلند مرتبه‌ها خود به معضل و بحرانی برای شهر تهران بدل شده‌اند. ساختمان‌های بلندمرتبه‌ای که هم ایمنی ساکنان خود را تهدید می‌کنند و هم خطری برای ایمنی سایر واحدهای نزدیک به خودند.
تجربه تهران در مقابله با حوادث غیرمترقبه‌ای که امکان پیشگیری از آن در زمان‌های مختلف وجود داشته است اما با سهل‌انگاری فاجعه‌ای بزرگ گریبانگیرش شده، نشان می‌دهد این شهر امروز نیاز اورژانسی به توجه و همچنین اقدام عملیاتی مسوولان مدیریت شهری دارد.
پلاسکو ؛ آینه‌ای برای تهران
کسی یادش نرفته که در بهمن سال گذشته در خیابان جمهوری و چهاراه استانبول چه اتفاقی افتاد، حادثه‌ای کوچک که قابل کنترل بود اما به فاجعه‌ای ملی بدل شد. فاجعه‌ای که قبل از رخ دادن احتمال آن می‌رفت و مدت‌ها اخطارهای شفاهی و کتبی زیادی برای مالک آن برای ایمن‌سازی ساختمان ارسال شده بود.
بی‌توجهی مالک این ساختمان یعنی سازمان مستضعفان که مالک اصلی بود باعث شد تا صدها نفر با خسارات جدی روبه‌رو شوند و برخی هم جانشان را از دست بدهند. بعد از این حادثه مسوولان به تکاپو افتادند تا با بررسی قوانین موجود در مدیریت شهری برای مقابله و جلوگیری از بروز چنین حوادثی، زمینه را برای الزام مالکان درباره ایمن‌سازی ساختمان‌ها فراهم کنند. آقای مهدی چمران رییس شورای شهر چهارم، گفته بود: «در شهر تهران ۲ هزار هکتار ساختمان بافت فرسوده داریم که به انضمام ساختمان‌هایی که در مقابل حوادث ناپایدار هستند؛ این میزان به ۱۲ هزار هکتار می‌رسد.» این آمار که زمان زیادی از آن نمی‌گذرد به روشنی وضعیت شهر تهران را نشان می‌دهد.
علاءالدین نیز از آن دسته ساختمان‌هایی بود که جزو ساختمان ناایمن تشخیص داده شده بود اما بی توجهی به ایمن سازی آن باعث شد تا دیروز آتش طبقه ششم این ساختمان بلند مرتبه تجاری را بگیرد.
مصوبه‌ای دیگر
قوانین و مصوبات زیادی درباره ایمن سازی ساختمان‌های فرسوده در مدیریت شهری وجود دارد اما این قوانین مجری قدرتمندی ندارد. این کمبود باعث شده تا مالکان این ساختمان‌ها هم رغبتی برای توجه به اخطارها نداشته باشند و به کار خود ادامه دهند.
با این وجود شورای پنجم نیز برای مقابله با این تهدید بالقوه شهر تهران مصوبه‌ای دوفوریتی را در جلسه هفته گذشته خود به تصویب رسانده است تا بلکه بخشی از خطرات موجود از این راه کاهش یابد یا برطرف شود. آقای علی عطا، عضو کمیسیون شهرسازی و معماری شورای پنجم در این‌باره به «صبح نو» می‌گوید: «هفته گذشته طرح 2 فوریتی ارائه و در صحن مطرح شد که مشخصاً بحث ایمنی ساختمان‌های بلند مرتبه در آن مورد بحث است که این طرح در دو حوزه حریق و زلزله طراحی و مطرح شده است.»
مأموریت برای شهرداری تهران
شهرداری تهران به عنوان بالاترین نهاد مدیریت شهری در قبال بازدید و بازرسی از ساختمان‌هایی وظیفه دارد که احتمال خطرسازی آنها می‌رود. با توجه به وجود ساختمان‌های فرسوده و در دسترس بودن نقشه‌های شهری برای شهرداری، باید توجه زیادی به برطرف‌سازی مشکلات در این حوزه داشته باشد.
عطا با بیان اینکه شهرداری موظف به ارائه لایحه‌ای برای ساختمان‌های ناایمن است، ادامه می‌دهد: «براساس این طرح مقرر شده که شهرداری تهران ظرف یک بازه زمانی حداکثر 6 ماهه لایحه برنامه عملیاتی ایمن سازی ساختمان‌های بلندمرتبه ناایمن را به شورا ارائه بدهد.»
او اضافه کرد: «زمانی که درباره ایمنی صحبت می‌کنیم دو مقیاس تک‌بنا و دیگری بافت شهری است که مطرح می‌شود؛ درباره تک‌بنا فعلاً بحث ما ساختمان‌های بلند مرتبه است که نمونه‌اش هم پلاسکو بود و به همین علت هم در ابتدا روی ساختمان‌های بلندمرتبه تمرکز کرده‌ایم. بررسی و مطالعاتی به تفصیل انجام شده که نتیجه آن طرح دوفوریتی است که رأیآورده است.»
عضو کمیسیون شهرسازی و معماری شورای پنجم می‌گوید: «براساس این طرح شهرداری مکلف است در این بازه زمانی مطالعات و بررسی‌های لازم را انجام دهد و برنامه عملیاتی را به شورا ارائه کند.»
عطا اضافه می‌کند: «آماری از بلند مرتبه‌ها وجود دارد و ارائه هم شده اما اینکه کدام ساختمان‌ها ناایمن هستند باید براساس معیاری دقیق مورد بررسی قرار بگیرد. ساختمان‌های بلند مرتبه‌ای که الان هستند قدیمی‌اند و تجهیزات لازم را برای اتفای حریق ندارند. بعضاً به لحاظ سازه‌ای هم استانداردهای لازم را ندارد و اینها باید بررسی و در نهایت برنامه‌ای مدون از سوی شهرداری ارائه شود.»
ماده 55
ماده 55 قانون شهرداری‌ها به صراحت مجوز پیگیری و برخورد شهرداری تهران را با ساختمان‌هایی داده که به هر شکلی ایمنی خود ساکنان و سایر شهروندان را به خطر می‌اندازد. این ماده قانونی الزامی برای حفاظت از امنیت عمومی شهروندان است و باید اجرا شود.
عطا می‌گوید: «طبق بند 14 ماده 55 قانون شهرداری‌ها به نثر صریح گفته است که بعد از اینکه ساختمان‌های پرخطر از سوی شهرداری شناسایی شده، مکلف است که به مالک ایمن‌سازی را ابلاغ کند و اگر مالک ایمن‌سازی نکرد شهرداری رأساً اقدام و هزینه این کار را از مالک با 15 درصد اضافه‌تر دریافت کند.»
مسوولان مدیریت شهری چه در شهرداری، فرمانداری و استانداری تهران، سازمان آتش‌نشانی و حتی خود مالکان با توجه به حادثه پلاسکو، باید درس‌های زیادی از آن گرفته باشند، تهران شهری با بافت فشرده مسکونی و تجاری است که در صورت بروز هر حادثه‌ای نظیر پلاسکو معلوم نیست با چه رویدادی روبه‌رو خواهیم شد. نسخه پیچیدن‌های بعد از حوادث نمی‌تواند حال و روز این شهر را بهتر کند و مسوولان باید از الان به قوانین عمل کرده و به مردم این اطمینان را بدهند که دیگر ساختمانی نمی‌ریزد.
