پشت پرده غذاهای ارزان قیمت
چلوکباب‌های ۴هزار تومانی از شکمبه گوسفند و سنگدان مرغ درست می‌شوند پیتزاهای ارزان‌قیمت از کالباس کیلویی ۴هزار تومانی تهیه می‌شوند. مثل قارچ رشد می‌کنند؛ خیابان‌های اصلی شهر پر شده از تبلیغاتی مثل «چلوکباب، ۴هزار تومان»، «یک پیتزا ۵هزار تومانی بخرید، یک نوشابه رایگان دریافت کنید» و…
اگر هم گذارتان به خیابان پامنار، پانزده خرداد یا شوش افتاده باشد، حتما مردان یا زنانی را دیده‌اید که گوشه‌ای از خیابان نشسته‌اند و خورشت قیمه و قرمه به اصطلاح خانگی می‌فروشند؛ ۴هزار تومان، ۵هزار تومان.
یک حساب کتاب ساده به ما نشان می‌دهد که قیمت تمام‌شده هیچ پرس غذایی، ۵هزار تومان نیست! در کمترین حالت، یک پیتزای معمولی بین ۱۱ تا ۱۳هزار تومان قیمت دارد و این درحالی است که این روزها خیابان‌های شهر پر شده از اغذیه‌فروشانی که پیتزای ۵هزار تومانی و ۸هزار تومانی می‌فروشند.
محمدحسین عزیزی، رئیس انجمن علوم و صنایع غذایی ایران به «شهروند» می‌گوید: نظارت بر کیفیت غذاها تا زمانی که به صورت فرآورده‌های خام هستند، برعهده سازمان دامپزشکی است اما زمانی که غذا به صورت فرآوری شده درآمد دستگاه‌های دیگر مانند سازمان استاندارد و وزارت بهداشت وظیفه نظارت بر کیفیت غذا را برعهده دارند. به صورت جزیی‌تر، معاونت بهداشتی وزارتخانه مسئول رسیدگی به اوضاع اغذیه‌فروشان و رستوران‌ها و کیفیت غذای ارایه‌شده توسط آنهاست.
او ادامه می‌دهد: درحال حاضر نظارت به‌طور کامل انجام نمی‌شود که اگر می‌شد، پای کالباس ۴هزار تومانی اصلا به بازار باز نمی‌شد تا توسط فروشنده استفاده شود. اگر نظارت به‌طور کامل روی اغذیه‌فروشی‌ها انجام می‌شد، هیچ ماده بی‌کیفیت، بدون مجوز و بدون استاندارد حتی به مرحله تولید نمی‌رسید.
ناصر حسینی‌تبریزی، رئیس اتحادیه چلوکباب و چلوخورشت هم به «شهروند» توضیح می‌دهد: اگر همه واحدهای صنفی مجاز بوده و از ما مجوز دریافت می‌کردند، به این مشکلات برنمی‌خوردیم. امروز شاهد فعالیت شمار قابل ملاحظه‌ای از واحدهای صنفی خارج از نظر اتحادیه هستیم که غذاهایی دست مردم می‌دهند که استانداردهای لازم را ندارند و موجب بیماری‌های متعددی می‌شوند.
در چلوخورشت ۵ هزار تومانی چه خبر است؟
«در هر پرس چلوخورشت باید حداقل ۷۰گرم گوشت گوساله یا ۱۰۰گرم گوشت گوسفند و ۱۵۰گرم برنج خشک استفاده شود.» حسینی‌تبریزی با بیان این موضوع به «شهروند» می‌گوید: وقتی کنار خیابان، با قیمت‌های عجیب غذا می‌فروشند، انتظار ندارید که در آن بیشتر از ۲۰گرم گوشت استفاده شود؟ البته برنج‌هایی هم که در این نوع خورشت‌های ارزان‌قیمت استفاده می‌شود، از نوع برنج هندی با نازل‌ترین کیفیت است.
پرواضح است که با توجه به این استانداردها و قیمت ۴۱هزار و ۸۰۰ تومانی گوشت گوساله، در هر پرس غذا ۲هزار و ۹۰۰ تومان گوشت استفاده می‌شود. برنج ایرانی، هم که حداقل کیلویی ۱۵هزار تومان است. برنج نیم‌دانه مرغوب کیلویی بین ۵ تا ۷هزار تومان قیمت دارد. اگر ۱۵۰گرم برنج حتی نیم‌دانه در یک پرس غذا استفاده شود، حدود هزار و ۱۰۰ تومان هم پول برنج آن می‌شود. با این اوصاف، فقط ۴هزار تومان خرج گوشت و برنج یک پرس چلوخورشت می‌شود. این درحالی است که هنوز هزینه روغن، لپه، لوبیا، سیب‌زمینی، ظروف یک‌بار مصرف و… را هم محاسبه نکرده‌ایم. حالا شما بگویید در یک پرس غذای ۵هزار تومانی از چه مواد اولیه‌ای استفاده کرده‌اند؟
پیتزای ۵هزار تومانی چه ویژگی‌هایی دارد؟
شاید کمتر کسی واقعا بداند در پیتزای ۵هزار تومانی چه خبر است. ۱۰۰گرم قارچ هزار و ۱۵۰ تومان، ۲۰۰ گرم پپرونی، ۴هزار و ۵۰۰ تومان، ۱۰۰ گرم انواع مختلف پنیرپیتزا، ۴هزار و ۸۰۰ تومان، خمیر پیتزا در کمترین حالت ۵۰۰ تومان و زیتون ۳۰۰ تومان، قیمت مواد اولیه یک پیتزا متوسط است. در واقع یک پیتزا در کمترین حالت ۱۱هزار و ۵۰۰ تومان تمام می‌شود. تعزیرات سود منطقی و معقول را ۲۰درصد برای یک پیتزا اعلام کرده و این به این معناست که کف قیمت یک پیتزای باکیفیت باید ۱۳هزار تومان باشد.
یک فروشنده می‌گوید؛ در یک پیتزا از کالباس ۴۰درصد گوشت استفاده می‌کند که قیمت خرید این کالباس ۴هزار تومان است. مشکوک نیست؟!
کالباس ۴۰درصد یعنی در هر کیلو کالباس، ۴۰۰گرم گوشت استفاده شده باشد. گوشت را حتی اگر کیلویی ۳۸هزار تومان در نظر بگیریم، یک کیلو کالباس ۴۰درصد، ۱۵هزار تومان است. با این اوصاف فکر می‌کنید کالباس کیلویی ۴هزار تومان از چه ساخته شده است؟ پیتزاهای ۴هزار تومانی تنها خمیر خوبی دارند و خمیر هزینه زیادی ندارد و کالباس مورد استفاده در این‌گونه پیتزاها حداقل حجم را دارد و بدون مزه است.
مواد اولیه چلوکباب ۴هزار تومانی سنگدان مرغ و شکمبه است
کباب کوبیده می‌تواند ناسالم‌ترین غذایی باشد که بیرون از خانه و با قیمت پایین تهیه می‌کنید. رئیس اتحادیه چلوکباب و چلوخورشت استاندارد وزنی یک سیخ کباب کوبیده را ۱۷۰گرم اعلام کرده و توضیح می‌دهد: مردم باید از واحدی کباب تهیه کنند که حتما پروانه کسب داشته باشد.
هر مغازه بسته به ارباب رجوعی که دارد، گوشت گوسفندی را با گوشت گوساله ترکیب می‌کند. اگر میانگین قیمت تمام‌شده هر کیلوگرم گوشت استفاده شده، ۳۰هزار تومان باشد، ۱۷۰گرم گوشت باید حداقل ۵هزار و ۱۰۰ تومان تمام شود. این درحالی است که قیمت ۱۵۰گرم برنج، پیاز، روغن، نان، گوجه و ظرف یک‌بار مصرف را حساب نکرده‌ایم.
دل و جگر را با خیال راحت‌تر بخورید
دل و جگر، اوضاع بهتری دارد. غلامحسین شیرازی، رئیس اتحادیه فروشندگان دل، جگر و قلوه به «شهروند» می‌گوید: دل و جگر با کیفیت پایین عرضه نمی‌شود. گوشت استفاده شده در یک سیخ دل یا جگر گوسفندی یا گاوی است و طبق استاندارد اتحادیه هر سیخ گوشت اگر گاوی باشد، ۲۵گرم بوده و حدود ۲هزار و ۲۰۰ تومان و اگر گوسفندی باشد، ۲هزار و ۸۰۰ تومان قیمت دارد. به نظر می‌رسد دل و جگر را مردم می‌توانند با اطمینان خاطر بیشتری مصرف کنند، چراکه امکان تقلب و کم‌فروشی در آن وجود ندارد، مگر این‌که این اقلام آلوده به بیماری یا انواع کیست و انگل باشد و با قیمت نازل‌تری از کشتارگاه‌ها تهیه شده باشد.
