پشت پرده حملات اسرائیل به سوریه؛ آیا دروزی‌ها جرقه نبردی بزرگ‌تر خواهند شد؟
بازتاب– ارتش رژیم اسرائیل برای دومین روز پیاپی مواضع نیروهای دولتی سوریه در استان السویدا را هدف حملات هوایی و توپخانه‌ای قرار داد. این منطقه عمدتاً دروزی‌نشین در جنوب دمشق، در روزهای گذشته صحنه درگیری‌های خونینی میان نیروهای دولتی و گروه‌های مسلح محلی بوده است. اسرائیل ادعا می‌کند این عملیات‌ها در پاسخ به تهدید علیه جامعه دروزی و به‌منظور «حمایت انسانی» صورت گرفته، اما کارشناسان می‌گویند این روایت، تنها بخشی از واقعیت را نشان می‌دهد.
دروزی‌ها در چهارراه بحران
استان السویدا یکی از معدود مناطق سوریه است که در طول بیش از یک دهه جنگ داخلی، از ثبات نسبی برخوردار بود. اما در روزهای اخیر، شکاف‌های عمیق اجتماعی، اختلافات قبیله‌ای و خلأ قدرت موجب بروز خشونت شده است. به گفته منابع محلی، بیش از ۱۲۰ نفر تاکنون در جریان درگیری‌ها جان خود را از دست داده‌اند.
دولت جدید سوریه با اعزام نیروهای امنیتی به منطقه تلاش کرد کنترل اوضاع را به‌دست بگیرد، اما بلافاصله با واکنش اسرائیل روبه‌رو شد. ارتش اسرائیل ابتدا تانک‌های ارتش سوریه و سپس مراکز امنیتی در مرکز استان را هدف قرار داد. مقامات اسرائیلی مدعی‌اند این حملات برای دفاع از دروزی‌ها در برابر «سرکوب دولتی» صورت گرفته است.
هشدار تل‌آویو به دمشق
یوآو گالانت، وزیر دفاع اسرائیل، در اظهاراتی تند تأکید کرده است: «رژیم سوریه باید بفهمد اسرائیل اجازه نخواهد داد که دروزی‌های سوریه مورد تهدید قرار گیرند.» او این حملات را «هشداری آشکار» به دمشق توصیف کرد و خواستار خلع‌سلاح کامل جنوب سوریه شد.
این نخستین‌بار نیست که اسرائیل حمایت خود از دروزی‌ها را به‌عنوان توجیه مداخله نظامی در سوریه مطرح می‌کند. با توجه به پیوندهای تاریخی میان اسرائیل و جامعه دروزی‌های داخل سرزمین‌های اشغالی — که بالغ بر ۱۲۰ هزار نفر هستند و بسیاری از مردان آن‌ها در ارتش اسرائیل خدمت می‌کنند — این حمایت، نه‌تنها جنبه اجتماعی بلکه بُعد امنیتی و سیاسی نیز دارد.
روایت متضاد دمشق
در سوی مقابل، دولت سوریه روایت متفاوتی ارائه می‌دهد. حسن عبدالغنی، سخنگوی وزارت دفاع سوریه، اعلام کرد که نیروهای امنیتی با هدف «برقراری نظم در برابر درگیری‌های داخلی قبیله‌ای» وارد السویدا شدند. به گفته او، حمله گروه‌های مسلح و «نیروهای غیرقانونی» به واحدهای نظامی، موجب کشته شدن ۱۸ نیروی امنیتی شده است.
وزیر کشور سوریه نیز در بیانیه‌ای صریح تأکید کرد که غیبت نهادهای دولتی و ضعف حضور امنیتی، عامل اصلی بی‌ثباتی در این استان بوده و دولت راهی جز بازگشت اقتدار حکومتی نمی‌بیند.
پیامدهای فرامرزی
تحلیل‌گران منطقه‌ای معتقدند مداخله رژیم اشغالگر اسرائیل در السویدا، بخشی از راهبرد کلان تل‌آویو برای مهار نفوذ محور مقاومت در مرزهای شمالی آن کشور است. از زمان سقوط دولت بشار اسد در آذرماه گذشته، اسرائیل بر شدت عملیات‌های خود در خاک سوریه افزوده است. عبور از مرزهای رسمی و ورود مستقیم به خاک سوریه نیز در این راستا صورت گرفته است.
این تحرکات، نگرانی‌هایی را در سطح بین‌المللی درباره احتمال گسترش دامنه درگیری به سایر مناطق سوریه و حتی مرزهای لبنان و اردن به‌دنبال داشته است.
اعلام آتش‌بس پس از حمام خون
در واکنش به موج خونین درگیری‌ها میان قبایل بدوی و ساکنان دروزی، وزارت دفاع سوریه روز سه‌شنبه اعلام کرد که با بزرگان و رهبران محلی شهر السویدا به توافقی برای برقراری آتش‌بس کامل دست یافته است. وزیر دفاع سوریه، «مرهف ابوقسره»، در پیامی در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) خطاب به تمام یگان‌های نظامی در شهر اعلام کرد: «به تمامی واحدهای نظامی در السویدا دستور داده می‌شود که فوراً به آتش‌بس کامل پایبند باشند.»
این تصمیم پس از چند روز درگیری خونین اتخاذ شد که طبق گزارش «دیده‌بان حقوق بشر سوریه»، دست‌کم ۹۹ کشته بر جای گذاشت؛ شامل ۶۰ نفر از دروزی‌ها (از جمله چهار غیرنظامی)، ۱۸ جنگجوی بدوی، ۱۴ نیروی امنیتی دولت و ۷ فرد ناشناس با لباس نظامی.
در پی تشدید خشونت، دولت سوریه همچنین مقررات منع رفت‌وآمد شبانه در شهر اعمال کرد.
دروزی‌ها میان دو آتش
جامعه دروزی در سوریه، که سال‌ها کوشید از معادلات پرتنش جنگ داخلی فاصله بگیرد، اکنون خود را در میانه درگیری سختی می‌بیند؛ یک سو ارتش دمشق که خواهان بازگرداندن اقتدار دولت مرکزی است، و سوی دیگر اسرائیل که با شعار حمایت، اهداف نظامی و امنیتی خود را دنبال می‌کند.
در چنین شرایطی، خواسته رهبران دروزی برای «حمایت بین‌المللی» از مردم این منطقه، بیش از هر زمان دیگر، نمود یک بحران پیچیده انسانی و ژئوپلیتیکی را بازتاب می‌دهد.
