پشت پرده حمایت ریاض از صهیونیست ها
یک کارشناس مسائل بین المللی به بررسی روند منازعه در خاورمیانه با توجه به خروج امریکا از برجام پرداخته است.
موضوع برجام خواه ناخواه به مسائل منطقه ای گره خورده است. ایران در منطقه ای پر تنش حضور دارد که نمی توان بدون در نظر گرفتن مسائل آن موضوعات دیگر را مورد تحلیل قرار داد. در منطقه پیرامونی ایران با وجود بحرانهای منطقه ای و حضور رقبا و دشمنان دیرینه فضای برجامی متفاوتی شکل گرفته است. ترامپ پس از روی کار آمدن در حال فشار همه جانبه بر ایران است و از این رو دو بازیگر خواستار تغییر وضع موجود یعنی اسرائیل و عربستان بر آن تاکید بسیاری دارند. اما ناظران این روند را خطرناک و در شرف جنگ قلمداد می کنند. آیا این دو بازیگر خواهان بر هم خوردن برجام و افزایش تنش هستند؟
نامه نیوز در این باره با عبدالرضا فرجی راد دیپلمات و کارشناس مسائل بین المللی گفت و گویی کرده است که از نظر می گذرانید.
– وقتی در یک کشوری بحران شکل گیرد، لاجرم مناطق پیرامونی آن حوزه را هم درگیر خودش می‌کند. مانند موضوع کره شمالی که تا وقتی بحران باشد کشورهای اطراف آن را هم متاثر می کند. اگر آمریکا از برجام خارج شود و ایران یکسری از تهدیداتش را عملی کند و مثلا از NPT خارج شود، دوباره یک رخداد منطقه‌ای خیلی مهم به وجود می‌آید.به نظرتان اسرائیل و عربستان هم از همین موضوع استقبال می‌کنند یا نه؟ آنها از لغو برجام و شکل گیری یک بحران استقبال می کنند؟
اصلا برای عربستان و اسرائیل برجام و غیربرجام مطرح نیست. این‌ها اهداف خاص خودشان را دارند. اسرائیل می‌گوید ایران امنیت من را به
رسمیت نمی‌شناسد، نابودی من را می‌خواهد. طبیعتا من هم فشارهایم را می‌آورم تا ایران تسلیم شود. حالا این تسلیم طرق‌های مختلفی دارد.
بین ایران و عربستان هم همین روند وجود دارد؟
عربستان واقعیتش این است که می‌خواهد قدرت منطقه‌ای باشد. حالا از یک طرف با به نتیجه نرسیدن هزینه هایش در سوریه احساس می‌کند نفوذ ایران بیشتر شده و این افزایش نفوذ، استراتژی عربستان را زیر سوال برده است. عربستان سعودی یک طرحی را 30 سال پیش اجرا کرد که بتواند افکار خودش را در تمام جهان اسلام گسترش دهد. این طرح موفق هم بود؛ از دل این طرح داعش درآمد، طالبان درآمد، النصره درآمد، القاعده درآمد و تفکری که در مدارس در همه مناطق جغرافیایی خاورمیانه و شبه قاره هند شکل گرفته است. شما می‌بینید که جمعیت عظیمی از آسیای مرکزی می‌آید، در سوریه و در عراق می‌جنگد. این‌ها چه کسانی هستند؟ این‌ها کسانی هستند که بر اساس یک استراتژی که 30 سال پیش تدوین شد و آموزش داده شد در مدارس یا در خود عربستان بوجود آمدند. بنابراین عربستان این استراتژی را آن موقع اتخاذ کرد که بتواند بر افکار انقلاب اسلامی اثرگذار باشد، یعنی افکاری که ایران منتشر می‌کرد، با آن مقابله کند؛ بنابراین من تصور می‌کنم که از آن طرف هم فکر می‌کند ایران از نظر قدرت اقتصادی ضعیف شده، آنها از نظر قدرت اقتصادی قوی شدند؛ یک تحولات سیاسی – اجتماعی داخلی هم دنبالش هستند که معتقدند بر اساس این استراتژی تا 2030 که برنامه‌ریزی کردند، مثلا عربستان به جایگاه خاصی خواهد رسید، پس فاصله ایران و عربستان بیشتر خواهد بود و قدرت منطقه‌ای شان تثبیت می‌شود، پس باید هرچه بیشتر بر ایران فشار بیاوریم که ایران بپذیرد که قدرت منطقه عربستان است؛ از تاکتیک‌های مختلفی هم استفاده می‌کند. یکی از تاکتیک‌ها این است که دشمن دیگر ایران که اسرائیل است، با شما همکاری کند. حالا این همکاری در زمینه‌های مختلف؛ از استفاده‌کردن از اسرائیلی‌ها در جنگ یمن بگیرید تا بر علیه منافع ایران را شامل می شود.
این روند می تواند وضعیت بغرنجی را در خاورمیانه شکل دهد؟
به هر حال فعالیتها و روند موشک پرانی های اسرائیل در سوریه این را نشان می دهد که آن از این وضعیت رضایت ندارد و خواستار تغییر وضع موجود است. ایران را در کنار مرزهای خود بسیار ناراحت کننده و بحرانی می بیند و همه چیز را یه امنیت خود مربوط می داند. هر چند که ایران در چشم انداز خود تنش با اسرائیل را نداشته باشد اما به هر حال این وضعیت وجود دارد. اینکه برجام و خروج امریکا از آن یا ماندنش در آن می تواند به التهاب در این منطقه کمک کند شکی نیست. اما شیوه و روش این خروج یا ماندن مهم است. امریکا موضوع موشکهای ایران و فعالیت منطقه ای آن را به برجام وصل کرده و این باعث شده است روی حضور و نفوذ ایران حساسیتهای بسیاری شکل گیرد. اگر امریکا بیش از این روی این حضور مانور دهد و عربستان و اسرائیل را به این وضعیت حساس تر کند احتمال هر گونه برخورد و تنشی متصور است.
