پس لرزه های هسته ای یک برکناری جنجالی در قلب دستگاه دیپلماسی ترامپ

بعد از انتصاب جدید در وزارتخارجه آمریکا باید انتظار هماهنگی بیشتر میان اسرائیل، عربستان و آمریکا و اقدامات یکدست تر علیه ایران و توافق هسته ای داشته باشیم. گویی روزنه های دیپلماسی از آنچه بود، کوچکتر خواهد شد.
به گزارش نامه نیوز پیش بینی ناپذیری و غیرقابل اتکا بون تصمیمات ترامپ با یک برکناری دیگر در کاخ سفید مشهودتر شد. کنار گذاشتن تیلرسون از وزارت خارجه را می توان مهمترین برکناری در دولت امریکا دانست. ترامپ پس از اولین روزهای نشستن بر صندلی رئیس جمهوری امریکا اختلافات بسیاری با اطرفیان خود داشت و روحیه او نشان می داد تیغ برکناری او به افراد زیادی بر خواهد خورد. این بار او وزیر خارجه خود را پس از حرف و حدیث بسیاری که در شش ماه گذشته در این مورد وجود داشت، کنار گذاشت. ترامپ در اقدامی عجیب تر اما رئیس سیا، مایک پمپئو را به عنوان وزیر خارجه جدید برگزید.

وی در پیامی توئیتری اعلام کرد: مایک پومپئو رئیس سازمان سیا وزیر خارجه جدید آمریکا می شود. و همچنین «جینا هاسپل» را به ریاست سیا منصوب می کنم.

دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا پس از برکناری تیلرسون گفت با تیلرسون در موضوعات مختلف از جمله توافق هسته‌ای با ایران اختلاف نظر داشته و دیدگاه‌هایم به پمپئو نزدیک‌تر است. من قصد عقب نشینی و بیرون آمدن از توافق هسته ای را داشتم، اما تیلرسون با من موافق نبود .به نظر من توافق هسته ای به شدت بد بود، اما تیلرسون با نظرم موافق نبود. رئیس جمهوری آمریکا ادامه داد: تصمیم به برکناری تیلرسون را بدون بحث و گفتگو با وی گرفتم.

ترامپ همچنین گفت: من زمانی با «مایک پومپئو» کار کرده ام. او همیشه یک حالت دارد و آن حالت، پر انرژی و با هوش بسیار است.

در این باره استیو گلدشتین معاون دیپلماسی عمومی وزارت خارجه آمریکا در واکنش به برکناری رکس تیلرسون از تصدی وزارت خارجه این کشور اعلام کرد: وزیر به دلیل پیشرفت‌ های صورت گرفته، قصد داشت تا به کار خود در این وزارتخانه ادامه دهد.

معاون دیپلماسی عمومی وزارت خارجه آمریکا اضافه کرده است: تیلرسون در جریان برکناری خود نبود و این موضوع را از توئیت ترامپ متوجه شد. تیلرسون با رئیس‌جمهوری صحبت نکرده است و از دلیل برکناریش هم اطلاع ندارد. گفتنی است، تیلرسون در حالی از سوی ترامپ برکنار شد که شب گذشته از سفر چند روزه آفریقایی‌ اش به واشنگتن بازگشته بود. اقدام ترامپ از سوی دموکراتها نیز با تعجب همراه شد. چاک شومر، رهبر اقلیت دموکرات در سنای آمریکا در بیانیه ای تصریح کرد: بی‌ثباتی در این دولت در تمامی زمینه‌ها باعث تضعیف آمریکا می‌شود. وی گفت: ما امید داریم در صورتی که انتصاب پامپئو تایید شود، او به دنبال فصلی جدید باشد و سیاست‌های ما در قبال پوتین و روسیه را سخت‌تر کند.

وزیر خارجه جدید امریکا کیست؟

اما پمپئو پیش از این در محافل رسانه ای ایران کمتر شناخته شده بود، او در واقع یکی از دست راستی های افراطی در حزب جمهوری خواه است که خط فکری وی، نشان دهنده دشمنی سخت با ایران به ویژه توافق هسته ای است. او در کنار افرادی نظیر جان بولتون در سمت راست خط فکری افراطی در حزب جمهوری خواه طبقه بندی می شود.

نماینده ایالت کانزاس در سه دوره کنگره آمریکا، که از آکادمی علوم نظامی وست پوینت در آمریکا فارغ التحصیل شده است، را همچنین به عنوان یکی از تندروترین اعضای متخصص در امور خارجی در میان حزب جمهوری خواه می شناسند. وی به محض آنکه نامش به عنوان گزینه اصلی تصدی پست ریاست در CIA مطرح شد، در توییتر خود درباره توافق هسته ای با ایران نوشت: منتظر ملغی کردن این توافق فاجعه بار با بزرگترین حامی تروریسم در دنیا هستم.

وی برای اولین بار در سال ۲۰۱۰ به نمایندگی کنگره رسید و در کمیته اطلاعات مشغول کار شد. طی رقابت های اولیه انتخاباتی در حزب جمهوری خواه برای تعیین کاندیدای نهایی این حزب در انتخابات آمریکا، پومپئو از مارکو روبیو سناتور ایالت فلوریدا حمایت کرد؛ اما بعد از آن که دونالد ترامپ به عنوان کاندیدای اصلی حزب معرفی شد، شدیدا به حمایت از ترامپ پرداخت و صریحا بیان کرد که هیلاری کلینتون نمی تواند رئیس جمهور آمریکا باشد.

پومپئو عضو تی پارتی است و بدون شک به تندروترین جناح جمهوری خواه در ارتباط با روابط خارجی آمریکا تعلق دارد. البته او تجربه ای در سیاست خارجی ندارد و احتمالا فاقد درک درستی از جزییات سیاست خارجی است. پیامدهای انتصاب او بدون شک بر اغلب موضوعاتی که آمریکا با ان دست به گریبان است، تاثیر خواهد داشت اما بیشتر از هر مسئله ای، برجام تحت تاثیر قرار خواهد گرفت. چه آنکه از این پس باید انتظار هماهنگی بیشتر میان اسرائیل، عربستان و آمریکا را در اقدامات یکدست تر علیه ایران و توافق هسته ای داشته باشیم. گویی روزنه های دیپلماسی در دولت ترامپ از آنچه بود، کوچکتر خواهد شد.

هر چند تیلرسون که باید از او به عنوان وزیرخارجه سابق امریکا یاد کنیم نیز چندان با اصول سیاست خارجه آشنایی نداشت و بیشتر مانند خود ترامپ بیزنس من بود اما همین رویکرد اقتصادی او، باعث می شد به مسائل و تنشهای موجود امریکا نگاهی دیپلماتیک تر داشته باشد. همین نگاه او باعث شده بود او اختلافات بسیاری با ترامپ که خواهان بر انداختن هر چیزی در یک آن بود پیدا کند.
اما روحیه نظامی و نزدیکی افکار مایک پمپئو به ترامپ هر چند می تواند رویکرد سیاست خارجی ایالات متحده را یکدست کند ولی لزوما به حل معادلات این کشور نخواهد انجامید. زیرا که معادلات سیاست خارجی نیازمند داشتن صبر و داشتن استراتژی اصولی و عاقلانه است و تزریق روش «پیش بینی ناپذیری» و «غیر قابل اتکا بودن» به صحنه سیاست خارجی می تواند فضای کلی امریکا در جهانی کنونی را با تنش های بیشتر روبرو کند.