پس از اعمال تحریمهای جدید آمریکا، ایران باید چه کاری انجام دهد؟
طبق بیانیه وزارت امور خارجه ایران، آمریکا با وضع تحریمهای جدید علیه رهبر ایران و وزیر امور خارجه این کشور هر گونه دیپلماسی را از بین برد. آیا مسیرهای دیپلماتیک برای گفتگو بین دو کشور هنوز وجود دارد یا خیر؟
در حاشیه سومین دور گفتگوهای تخصصی ایران و روسیه والدای که با حضور 30 دیپلمات و کارشناسان از دو کشور در مسکو برگزار شد، مهمترین موضوعات روابط دوجانبه، همکاریها و تحولات منطقه‌ای و جهانی و راههای تکحیم و توسعه این همکاریها مورد بررسی قرار گردید. اسپوتنیک با آقای مهدی صبحانی، مدیر کل دفتر برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی وزارت امور خارجه ایران مسائلی مانند احتمال آغاز جنگ بین ایران و آمریکا، از بین بردن شیوه‌های دیپلماتیک و مسیرهای موجود برای گفتگو بعد از وضع تحریمهای جدید آمریکا علیه رهبر ایران و وزیر امور خارجه این کشور و همچنین شیوه‌های مقاومت ایران با فشار اقتصادی آمریکا را مورد بحث قرار داد.
به گفته صبحانی امکان جنگ متعارفی در منطقه وجود ندارد، بخاطر آسیب‌هایی که این جنگ ممکن است به هر دو طرف وارد بکند. او با بیان اینکه دو طرف باید مراقب باشند تا حوادث کوچک اتفاق نیفتد و وارد یک زنجیره به هم پیوسته و متقابل نشود، افزود:
“در واقع امکان آغاز یک جنگ تمام عیاری بین ایران و آمریکا بسیار محدود است. اما آن چیزی که به هر حال وجود دارد بحث برخوردهای کوچک است و فکر می‌کنم که دو طرف باید از این حوادث کوچک مراقبت بکنند. جنگ‌های 30 ساله اروپا با پرتاب دو کشیش از عمارت یک ساختمانی آغاز شد. دو کشیش پروتستان توسط دو کشیش کاتولیک از عمارت یک ساختمان به بیرون پرتاب شدند و جنگ‌های سی ساله اروپا رخ داد و به معاهده وست پاری ختم شد و سی سال اروپا را در جنگ فرو برد. این حادثه در واقع یک جنگ بزرگی را ایجاد کرد. جنگ جهانی اول با ترور آرشیدوک در بوسنی رخ داد. یک حادثه یک جنگ بسیار بزرگ و جهانی را ایجاد کرد. بنابراین آن چیزی که مهم است این است که دو طرف باید مراقب باشند. هیچ کس از جنگ استقبال نمی‌کند و جنگ برای هیچ کس چیز خوبی نیست.”
این دیپلمات ایرانی با ذکر اینکه با اعلامیه وزارت امور خارجه ایران در باره از بین بردن هر گونه شیوهای دیپلماسی بعد از وضع تحریمهای جدید علیه رهبر ایران و وزیر امور خارجه از طرف آمریکا موافق است، گفت:
“آن چیزی که بسیار مهم است آن است که آمریکا با این اقدام خودش نشان داد که بسیار ناصادق است و دروغ می‌گوید که آماده مذاکره با ایران است. چگونه ممکن است که شما یک کشور را، چاقو را زیر بیخ گلوی شخصی قرار دهید و بگویید که با من مذاکره کن؟ چطور ممکن است که شما یک جنگ اقتصادی را بر علیه مردم یک کشور اعمال بکنید و تلاش کنید که مردم کشور را به خاطر آن چیزی که خودت می‌پسندی تنبیه بکنی و بعد هم بیایی و بگویی که با من مذاکره بکنید. اصلا چگونه ممکن است که شما مذاکره کننده ارشد یک کشور را که وزیر امور خارجه است تحریم کنید و به او بگویید بیایید من با شما مذاکره می‌کنم و یا خیلی خوب می‌فهمیم و می‌دانیم که در واقع آمریکایی‌ها چقدر دروغ می‌گویند و چقدر غیر‌صادق هستند در بیانیه‌های خودشان و ادعاهای خودشان در ژست‌هایی که می‌گیرند و فکر می‌کنند که مردم دنیا فریب می‌خورند. نظر من این است که در دنیای امروزه مردم خیلی آگاه شدند و کسی نمی‌تواند با این ژست‌های نخ نما شده مردم را فریب دهد و طبیعتا ایران هیچ وقت گول این ادعاهای دروغین را نمی‌خورد.”
آقای صبحانی می‌گوید که ایرانیها ز همان اول می‌دانستند که پیشنهاد آمریکایی‌ها برای مذاکره و دیپلماسی کاملا پیشنهاد دروغین است. آنها این سخنان را برای اینکه چهره خودشان را در جهان موجه جلوه بدهند و بگویند که ما اهل گفتگو و مذاکره هستیم و اهل فشار و درگیری نیستیم می‌گفتند در حالی که تمام مسیرهای مذاکره را بستند. او ادامه داد:
“قبل از سفر نخست وزیر ژاپن به تهران که خیلی تبلیغات زیادی شد که ایشان به تهران می‌آید برای اینکه زمینه مذاکره و راه دیپلماسی را بین ایران و آمریکا باز کند و گفتند که او پس از مشورت با دولت آمریکا دارد این کار را انجام می‌دهد، دقیقا چند روز قبل از ورود ایشان و یک روز بعد از گفتگوهای ترامپ و آقای شینزو آبه تحریمهای پتروشیمی را علیه ایران اعمال کردند. کاملا معلوم است که آمریکایی‌ها مسیر مذاکره را نمی‌خواهند. ما هیچ راهی نداریم جز اینکه مقاومت کنیم همین طوری که ما چهل سال مقاومت کرده‌ایم.”
این دیپلمات ایرانی با بیان اینکه ایرانیها برای موفقیت باید روی پای خودشان بایستند اشاره کرد که ایران با دیگر کشورها برای توسعه مناسبات همکاری می‌کند. به گفته آقای صبحانی در دویست سال گذشته ایران هیچگاه هیچ جنگی را علیه هیچ کشوری آغاز نکرد ولی جنگ‌های زیادی به ایران تحمیل شد و ایران از خودش دفاع کرد، چرا به این خاطر که ایران از جغرافی و ژئوپلتیک خودش راضی است:
“ایران در حقارت ژئوپلتیک نیست. ایران در کریدور شمال و جنوب و شرق و غرب است. این تنوع جغرافیایی، این تنوع منابع، این مدیریت هوشمندانه و رهبری ما و پایداری ملت ما که همیشه از دولت ما حمایت کردند به ما این امکان را می‌دهد که همیشه انعطاف‌پذیر باشیم و بتوانیم در مقابل فشارهای آمریکا بایستیم. این فشارهایی که آمریکا به ما دارد می‌آورد اگر 10 درصد این فشارها را به هر کشور دیگری وارد می‌کرد، آن کشور فرو می‌پاشید. راه ما کاملا مشخص است، آنها فشار حداکثری می آورند ما هم مقاومت حداکثری می کنیم. ”
صبحانی با تاکید بر اینکه تحریمهای آمریکا بر اقتصاد ایران تاثیر می‌گذارد و مردم ایران بیشتر از حتی دولت ایران خسارت می‌بینند و تحت فشار هستند، گفت که تحریمها همینطور تجارت خارجی ایران را تحت تاثیر قرار می‌دهند:
“عراق که یکی از کشورهایی است که ایران با آن حجم مبادلات تجاری زیادی دارد بعد از فشارهایی که آمریکا به ایران وارد کرده است بخصوص در زمینه مسائل مالی و بانکی و مسائل ارز، قیمت ارز در ایران بالا رفت و زائرین زیادی از ایران عراق می‌رفتند و این زائرین یکی از منابع درآمد مردم عراق بودند. وقتی قیمت ارز بالا می‌رود و گران می‌شود، ایرانی‌هایی که به عراق می‌روند خرید نمی‌کنند. من خودم وقتی رفتم عراق و دیدم که ایرانیها کمتر از بازار عراق خرید می‌کنند بخاطر اینکه برای آنها صرف نمی‌کند و این خود به اقتصاد، مردم و معشیت عراق تاثیر گذاشته است. یا حتی دیگر کشورهایی که با ما حمل و نقل دارند، ما در اطراف خودمان 15 همسایه داریم که با آنها مراوده داریم و به اقتصاد و تجارت آنها هم تاثیر منفی گذاشته است. ضمن اینکه ابعادی که در تنش‌ها ایجاد می‌شود قیمت نفت جهانی را بالا می‌برد و وقتی قیمت جهانی نفت بالا برود آنگاه تولیدات جهانی افزایش قیمت پیدا می‌کند و نقریبا می‌توانم بگویم که این سلاحی غیر مشروعی که آمریکا علیه ایران استفاده می‌کنند، این تنها علیه ایران نیست بلکه علیه همسایه‌های ایران و همه آنهایی که با ایران تجارت دارند و حتی جامعه بین‌المللی است. خیلی از کشورها نفتشان با نفت ایران تنظیم می شود. یعنی گرید نفت آنها با نوع نفت ایران تنظیم می‌شود. پالایشگاه‌های آنها با نفت ایران کار می‌کند. اگر آنها بخواهند نفت ایران را نخرند و از جای دیگر بخواهند وارد کنند باید هزینه‌های خیلی زیادی متحمل شوند که بتوانند آن را جایگزین کنند. افزایش هزینه‌های نفتی و قیمت نفت یک مسئله است و اینکه هزینه‌های که آنها باید انجام دهند تا بتوانند این تطبیق را بدهند با کیفیت نفت کشورهای دیگر خیلی هزینه زیادی برای آنها دارد و بنابراین این هزینه خیلی زیادی را برای برخی از کشورها می‌گذارد.”
به عقیده آقای صبحانی، با ایجاد سیستمهای مشترک مالی برای خرید و فروش کالاها به ایران و کشورهای دیگر در شرایط سیاست تحریمی آمریکا علیه ایران می‌تواند کمک کند که ما تجارت خودمان را با کشورهای منطقه حفظ کنیم:
“یکی از راهها استفاده از ارزهای ملی است، مثلا ما به جای اینکه ارز دلار را با روسیه استفاده کنیم، به جای آن از روبل و ریال استفاده کنیم. یا مثلا با هند از روپیه و ریال استفاده کنیم و یک مکانیسم‌های بانکی برای خودمان تعریف کنیم که در قالب این مکانیسم‌های بانکی تجار ما بتوانند راحت معامله و تجارت بکنند و صادرات و واردات داشته باشند.”
