پایش سلامت محصولات لبنی به کمک یک نانوجاذب

محققان دانشگاه ارومیه موفق به سنتز یک نوع نانوجاذب شدند که می‌توان به کمک آن سطوح غلظتی ۴ نوع آمین مختلف در محصولات لبنی را به دقت اندازه‌گیری کرد؛ این نانوجاذب جهت تعیین سلامت کشک مورد استفاده قرار گرفته است.

با توسعه علوم مختلف، استفاده از روش‌های کارآمد به‌منظور کنترل کیفیت محصولات متنوع در صنایع مختلف خصوصاً محصولات دارویی، بهداشتی و مواد غذایی بیش‌ازپیش موردتوجه واقع شده است. محصولات لبنی را می‌توان یکی از اصلی‌ترین محصولات تشکیل‌دهنده سبد غذایی خانواده‌های ایرانی دانست، از این رو سلامت این محصولات می‌تواند موجبات ارتقای سلامت جامعه ایرانی را فراهم آورد.

دکتر رحیم مولایی، پژوهشگر پسادکترای دانشگاه ارومیه، با اشاره به رسالت نظام‌های سلامت در جوامع، در خصوص اهداف دنبال شده در این طرح گفت: یکی از اهداف اصلی نظام‌های سلامت در هر جامعه‌ای بهبود ایمنی مواد غذایی در جهت تضمین سلامت افراد جامعه و بالطبع کاهش هزینه‌های درمان ناشی از تغذیه مواد غذایی ناسالم است. از طرف دیگر رعایت استانداردهای مواد غذایی مطابق قوانین ملی و بین‌المللی و انطباق شرایط محصولات با معیارهای تعیین‌شده، علاوه بر بالا بردن سطح کیفی محصولات، کمک شایان توجهی به معرفی محصولات بومی و سنتی در بازارهای بین‌المللی خواهد کرد. از این رو، در طرح حاضر تلاش شده تا نانوساختاری جهت پایش سلامت کشک به‌عنوان یکی از محصولات محبوب لبنی در ایران سنتز شود و مورد آزمایش قرار گیرد.

وی در ادامه افزود: استفاده از نانوجاذب به جای جاذب‌های رایج در فرآیند اندازه‌گیری، موجب کاهش قابل توجه مواد مصرفی اعم از حلال و جاذب شده و کاهش هزینه‌ها را به دنبال خواهد داشت.

به گفته مولایی، در طرح حاضر یک نانوجاذب مغناطیسی به شکل هسته- پوسته سنتز شده و به‌منظور استخراج هم‌زمان چهار آمین بیوژنیک از محصول لبنی کشک مورد استفاده قرار گرفته است. هسته نانوجاذب از نانوذرات مغناطیسی اکسید آهن تشکیل شده که توسط ترکیبات مزومتخلخل سیلیسی پوشش داده شده است. مساحت سطح بالای پوسته موجب افزایش بازدهی استخراج شده و خاصیت مغناطیسی این نانوجاذب باعث می‌شود بتوان به‌راحتی این نانوجاذب را از محیط مورد نظر جدا کرد.

نتایج آزمون‌های مشخصه‌یابی این نانوجاذب بیانگر مساحت سطح ۲۴۸ مترمربع بر گرم و حجم منافذ ۰٫۹۶ سانتی‌متر مکعب بر گرم است. از سوی دیگر آزمون‌های مربوط به عملکرد استخراجی نشان‌دهنده بازدهی استخراج ۹۷٫۱۶ درصد برای چهار نوع آمین بیوژنیک هیستامین، تیرامین، پوترسین و کاداورین از ۱۳۵ مورد نمونه کشک تجاری و سنتی بوده است.

نتایج این پژوهش که حاصل تلاش‌های دکتر رحیم مولایی پژوهشگر دوره پسادکتری، دکتر حسین تاجیک و دکتر مهران مرادی از اعضای هیات‌علمی دانشگاه ارومیه است، در مجله‌ Food Control با ضریب تاثیر ۴٫۲۴۸به چاپ رسیده است.