پایان ماه‌عسل آمریکا و اوکراین؛ 5 نکته کلیدی درباره جدالی که جهان را تکان داد
بازتاب– در یک رویداد کم‌سابقه و جنجالی، دفتر بیضی کاخ سفید شاهد درگیری لفظی شدیدی میان دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، جی. دی. ونس، معاون او، و ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین بود. این رویارویی نه‌تنها روابط آمریکا و اوکراین را تحت تأثیر قرار داد، بلکه بازتاب گسترده‌ای در سیاست داخلی آمریکا و دیپلماسی جهانی داشت.
۱. جدالی که جهان را تکان داد
این برخورد بی‌سابقه، که در مقابل خبرنگاران رخ داد، شوک شدیدی به محافل سیاسی وارد کرد. ترامپ با لحنی تند به زلنسکی گفت: “بدون ما، شما هیچ برگی در دست ندارید” و او را متهم به “قمار با جنگ جهانی سوم” کرد. ونس نیز زلنسکی را به “بی‌احترامی” متهم کرد.
این در حالی بود که زلنسکی به انتقاد از رویکرد ترامپ پرداخت و مخالفت خود را با توصیفش به‌عنوان فردی مملو از “نفرت” نسبت به ولادیمیر پوتین ابراز کرد. رئیس‌جمهور اوکراین همچنین پیشنهاد ونس برای حل‌وفصل جنگ از طریق دیپلماسی را رد کرد و یادآور شد که رویکرد مشابه در سال ۲۰۱۴، پس از اشغال کریمه، تنها به تهاجم گسترده‌تر روسیه در سال ۲۰۲۲ انجامید.
۲. فروپاشی توافق منابع معدنی
یکی از پیامدهای فوری این درگیری، لغو امضای توافقی میان آمریکا و اوکراین بود که به واشنگتن حقوقی در زمینه بهره‌برداری از ذخایر معدنی اوکراین اعطا می‌کرد. این توافق، که برخی آن را راهی برای جبران کمک‌های آمریکا به اوکراین می‌دانستند، اکنون در وضعیت نامشخصی قرار دارد. علاوه بر این، نشست خبری مشترک ترامپ و زلنسکی به‌طور ناگهانی لغو شد و زلنسکی بدون اظهارنظر بیشتر، کاخ سفید را ترک کرد.
۳. واکنش‌ها: از خشم دموکرات‌ها تا رضایت جمهوری‌خواهان
دموکرات‌ها و منتقدان ترامپ این حادثه را نشانگر حمایت ضمنی کاخ سفید از پوتین دانستند. چاک شومر، رهبر اقلیت سنا، ترامپ و ونس را متهم به “انجام کارهای پوتین” کرد و سناتور الیزابت وارن نیز این رفتار را “شرم‌آور و خطرناک” خواند. لیس چنی، منتقد سرسخت ترامپ، اظهار داشت که رئیس‌جمهور آمریکا “آرمان‌های دموکراتیک را زیر پا گذاشته است.”
جمهوری‌خواهان اما این ماجرا را نشانه‌ای از “اولویت منافع آمریکا” دانستند. سناتور لیندسی گراهام عملکرد ترامپ را تحسین کرد و زلنسکی را به “بی‌احترامی” متهم کرد. بسیاری از حامیان ترامپ، او را فردی معرفی کردند که در برابر درخواست‌های بی‌پایان اوکراین از منافع ملی آمریکا دفاع کرده است.
۴. آینده روابط آمریکا و اوکراین
به نوشته دهیل؛ با تعلیق توافق منابع معدنی و نامشخص بودن ادامه کمک‌های نظامی آمریکا، اوکراین ممکن است بیش از پیش به حمایت اروپا وابسته شود. امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، و کی‌یر استارمر، نخست‌وزیر بریتانیا، مواضع همدلانه‌تری نسبت به اوکراین دارند، اما مشخص نیست که آیا اروپا می‌تواند جای خالی حمایت واشنگتن را پر کند.
در همین حال، جورجیا ملونی، نخست‌وزیر ایتالیا که رویکردی مشابه ترامپ دارد، پیشنهاد کرده است که نشستی فوری میان آمریکا و متحدان اروپایی برای بررسی وضعیت اوکراین برگزار شود. اما از آنجا که هیچ‌یک از این کشورها تمایلی به اعزام نیرو به اوکراین ندارند، مشخص نیست که این حمایت‌ها تا چه حد مؤثر خواهد بود.
۵. روسیه؛ برنده‌ای در سایه
اگرچه این درگیری در کاخ سفید بازتاب‌های گسترده‌ای در غرب داشت، اما مسکو بیش از هر طرف دیگری از این اتفاق خرسند به نظر می‌رسد. دیمیتری مدودف، رئیس‌جمهور سابق روسیه، این حادثه را “سیلی محکمی” به زلنسکی توصیف کرد و ادعا کرد که ترامپ، ناخواسته یا آگاهانه، مواضع کرملین را تقویت کرده است.
در عین حال، پیشروی‌های نظامی روسیه در میدان نبرد، در کنار اختلافات فزاینده بین آمریکا و اوکراین، چشم‌انداز جنگ را برای کی‌یف تیره‌تر کرده است. در چنین شرایطی، مشخص نیست که ترامپ در صورت دستیابی به توافق صلح، تا چه حد بر پوتین برای امتیازدهی فشار خواهد آورد.
به طور کلی درگیری Oval Office نه‌تنها روابط آمریکا و اوکراین را در نقطه حساسی قرار داد، بلکه شکاف‌های عمیق در سیاست داخلی ایالات متحده را نیز آشکار کرد. برای اوکراین، این حادثه می‌تواند به معنای کاهش حمایت واشنگتن و افزایش وابستگی به اروپا باشد. در سطح جهانی، این تنش گواهی بر تغییر معادلات ژئوپلیتیکی و افزایش چالش‌های پیش روی کی‌یف در مسیر دستیابی به صلح و حفظ استقلالش است.
