وزارت امور خارجه پاسخگو باشد: پروین فرشچی انتخاب «ظریفی» نیست!
برخی اصولگرایان، متخصص منحرف کردن مسائل مهم از مسیرهای اصلی و واقعی هستند. همین چند روز پیش بود که انتخاب پروین فرشچی به عنوان سفیر جدید کشورمان در فنلاند، بدون سابقه دیپلماتیک، بدون سابقه مدیریت امور سیاسی و حتی بدون سابقه پژوهشگری در حوزه روابط بین الملل و سیاست خارجی، موجی از انتقادها را علیه وزارت امور خارجه برانگیخت. در این میان، اما مانند همیشه، سردار کریمی قدوسی ورود کرد و با طرح این مسأله که پروین فرشچی دو تابعیتی است، نقد را از مسیر اصلی خارج کرد و وزارت خارجه را ـ که باید نسبت به این انتصاب عجیب و غریب، پاسخگو باشد، در موضعی تهاجمی قرار داد.
به گزارش تابناک؛ انتصاب های سیاسی در پست حساسی مانند سفیر در وزارت خارجه ایران و سایر کشورها، امر بی سابقه ای نیست و برخی کشورها در کنار انتصاب دیپلمات هایی که تخصصی و حرفه ای رده های مختلف وزارت خارجه را پیموده اند، افرادی را از بیرون از وزارت خارجه، به عنوان سفیر، راهی کشورهای دیگر می کنند. وجه غالب انتصاب سفرایی که سابقه دیپلماتیک ندارند، لزوما باید توانایی خاصی باشد که آنان در حوزه ای مرتبط با سیاست خارجی داشته باشند؛ از نمونه های نزدیک و موفقیت آمیز این گونه انتصاب ها، انتخاب مهدی سنایی به عنوان سفیر ایران در روسیه است؛ فردی که استاد دانشگاه و متخصص مسائل روسیه و آسیای مرکزی است، به زبان روسی تسلط دارد و در مشاغلی چون رایزنی فرهنگی ایران در کشورهای آسیای مرکزی هم سابقه کار دارد و چند دوره هم به عنوان نماینده مجلس، عضو کمیسیون سیاست خارجی و امنیت ملی، مجلس شورای اسلامی بوده است. هرچند چنین شخصیتی، در رده های مختلف وزارت خارجه حضور نداشته، همه شرایط لازم برای اینکه از بیرون، وارد وزارت خارجه شود و مسئولیت سفارتخانه ایران را در یکی از کشورهای بزرگ بر عهده بگیرد، داراست. چنین فردی هم در محافل آکادمیک، هم در محافل سیاسی و دیپلماتیک و هم در رسانه ها به راحتی راه خود را در کشور میزبان پیدا می کند و انتقادی هم از این بابت به وزارت امور خارجه وارد نیست!
با وجود این، موارد متعددی وجود دارد که از این گونه انتصاب های همسو استفاده شده است؛ عموما هم به دلیل فشارهایی که از سمت مقامات بالا به وزارت امور خارجه وارد می شود تا فلان نفر را به سفارتی منصوب کنند! عموما در ایران پس از انقلاب، سفرایی که بدون تخصص از بیرون از وزارت خارجه، وارد سفارتخانه ها می شوند، این مقام را به عنوان، تشویق و کادو تحویل گرفته اند. بدین ترتیب که وزیر یا رئیس سازمانی، معاونی یا مدیر کلی، پس از پایان دوره مسئولیت داخلی، متمایل می شود که چند سالی هم در خارج کشور، شغل پرپول بی دردسری داشته باشد، این شغل بی پول بی درد سر، حتما سفیر شدن در یکی از سفارتخانه های ایران است که به صورت هدیه، از سوی مقامات بالا به آنان داده می شود.
هدیه دادن مقام سفارت به یکی از وابستگان مقامات بالا، فقط یکی از انگیزه های ورود افراد بدون تخصص و بدون تعهد به سفارتخانه های ایران است. گاهی دیگر مقامات بالا، می خواهند از«شر» یکی از افرادی که دارای رانت هستند و از سمت آن رانت به آنان فشار می آورند، راحت شوند، بنابراین برای خواباندن آن «شر»، فرد مورد نظر را به یکی از سفارتخانه های ایران به عنوان سفیر منصوب می کنند تا از شر رانت بالای سر فرد مورد نظر راحت شوند.
پس علاوه بر هدیه دادن مقام سفیر، خواباندن شر مقامات ذینفوذ هم یکی از دلایل ورود سفیر غیر متخصص به وزارت امور خارجه است. گاهی با هم بده و بستان، افراد غیر متخصص را به سفارتخانه های ایران می فرستند. تصور کنید یکی از مقامات دولت، کارش در سایر قوا گیر باشد و عده ای پیگیر کار آن عضو دولت باشند و در نهایت هم مشکلشان حل شود. تردید نکنید یکی از درخواست های اصلی آنان به تلافی زحمتی که برای یک عضو دولت کشیده اند، واگذاری مسئولیت یکی از سفارتخانه های کشور به نزدیکان و وابستگان است!
پس علاوه بر هدیه دادن مقام سفیر و خواباندن شر مقامات رانتی مافوق، بده و بستان هم یکی از عواملی است که افراد غیر متخصص را به وزارت امور خارجه می فرستد. گاهی مقامات بالا، فردی مانند رئیس جمهور، وزیری را از کار برکنار می کند، با وجود این، طرد کامل آن وزیر، برای رئیس جمهور هزینه دارد، رئیس جمهور هم ترجیح می دهد که هزینه طرد کامل را نپردازد، در چنین مواقعی اولین پیشنهاد به رئیس جمهور این است که او را از مقابل چشمانت دور کن! این جمله معنایش این است که وی را به عنوان سفیر به خارج از کشور بفرست!
گاهی هم برخی مقامات که فرزندانشان در خارج از کشور تحصیل می کنند، به تدریج دوری شان برای والدین سخت و جانکاه می شود، هدف هم که خدمت باشد، داخل کشور و خارج کشور چندان تفاوتی ندارد؛ لذا برای نزدیکی به خانواده، سفیر شده و عازم دیار عموما کفر می شوند! پس تحصیل فرزندان در کشور مورد نظر هم یکی از دلایل ورود افراد غیر متخصص به وزارت امور خارجه به عنوان سفیر است!
در دولت جدید، مورد خارق العاده دیگری برای انتخاب سفیر هم اضافه شده است. در دولت جدید، وزارتخانه ها هر کدام باید سهمی در تحقق وعده های انتخاباتی ولو غیر کارشناسی، رئیس جمهور بر عهده بگیرند، وزارت امور خارجه هم گویا از این قاعده مسثتثنا نیست؛ سهم تحقق وعده انتصاب زنان غیر متخصص در پست های دولتی هم گویا به این وزارتخانه سپرده شده است.
هم اکنون مخاطبان محترم، انتصاب سرکار خانم فرشچی را که نه سابقه مدیریت سیاسی و دیپلماتیک، نه سابقه آکادمیک و پژوهشی مرتبط دارد و نه یک توانایی خاص قابل ذکر که بتواند او را شایسته این سمت کند، پیش روی دارند! حالا خود قضاوت کنید چرا وی به وزارت امور خارجه وارد شده و اولین مأموریت او هم پست سفارت در یک کشور اروپایی است؟!
