ورشو و مونیخ صحنه، رویارویی ایران و آمریکا در اروپا/ ظریف و هیأت آمریکایی رودروی هم

پنجاه‌و‌پنجمین کنفرانس امنیتی مونیخ، در حالی از روز جمعه آغاز می‌شود که قرار است «محمدجواد ظریف» وزیر خارجه ایران و «مایک پنس»، معاون رئیس‌جمهوری آمریکا در این کنفرانس شرکت کنند.

به گزارش تابناک؛ کنفرانس امنیتی مونیخ از روز جمعه، با حضور بیش از ۳۵ تن از رهبران، ۵۰ وزیر خارجه و ۳۰ وزیر دفاع از سراسر جهان آغاز به کار می کند.

«مایک پنس» معاون رئیس‌جمهوری آمریکا، «ینس استولتنبرگ» دبیرکل ناتو، «سرگئی لاوروف» وزیر خارجه روسیه از جمله مقامات شرکت کننده در کنفرانس امنیتی مونیخ هستند. از ایران نیز قرار است محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه در این کنفرانس شرکت کند.

این کنفرانس که یک روز پس از نشست ضد ایرانی ورشو در لهستان برگزار می‌شود، فرصتی برای شرکت‌کنندگان ایجاد خواهد کرد تا مهم‌ترین موضوعات امنیتی منطقه‌ای و جهانی را بررسی کند. انتظار می‌رود که توافق هسته‌ای ایران و راه‌اندازی کانال جدید مالی ایران و اروپا (اینستکس) برای تداوم همکاری‌های تجاری با ایران، از جمله موضوعاتی باشد که در این نشست بر آن تأکید می شود.

بر خلاف نشست ورشو که 24 ساعت مانده به برگزاری آن، هنوز مشخص نیست کدام هیأت های نمایندگی از پایتخت‌های اروپایی در این نشست حضور خواهند یافت و محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران، آن را سیرک شکست‌خورده توصیف کرده است، آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، اشرف غنی رئیس‌جمهوری افغانستان، عبدالفتاح سیسی رئیس‌جمهوری مصر، پترو پروشنکو رئیس‌جمهور اوکراین، پل کاگامی رئیس‌جمهوری رواندا، شیخ حسینه واجد نخست وزیر بنگلادش و شیخ تمیم بن حمد آل ثانی امیر قطر از جمله رؤسای دولت‌ها هستند که در کنفرانس مونیخ شرکت می‌کنند.

از آمریکا هم هیأتی شامل مایک پنس، معاون رئیس‌جمهوری، پاتریک شاناهان، لیدسی گراهام، شل دون، وایتهاوس، راجر ویکر، جیمز اینهوف و نانسی پلوسی در این کنفرانس حضور خواهند یافت.

حضور فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، ینس استولنتبرگ دبیر کل ناتو، کریستین لاگارد، مدیر اجرایی صندوق بین المللی پول، کریسنتالینا جورجیوا رئیس بانک جهانی نیز در این کنفرانس تأیید شده است.

همچنین بیش از چهل وزیر خارجه و دفاع نیز در این کنفرانس حضور خواهند یافت؛ هایکو ماس وزیر خارجه و واورسولا فاندرلین وزیران خارجه و دفاع آلمان، سرگئی لاوروف وزیر خارجه روسیه، علی الحکیم وزیر خارجه عراق و محمد بن عبدالرحمان آل ثانی، وزیر خارجه قطر همچنین وزیران خارجه و دفاع پاکستان و فیلیپین هم از جمله چهره‌هایی هستند که در این کنفرانس شرکت خواهند کرد.

در همین حال، یکی از مقام‌های برگزارکننده این کنفرانس یکشنبه گذشته اعلام کرد که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم صهیونیستی که در نشست ورشو شرکت می‌کند، در مونیخ حاضر نخواهد شد.

گفتنی است، ماه گذشته، مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا خبر برگزاری کنفرانس دو روزه ورشو را داد و گفت، وزرای خارجه از سرتاسر جهان در ورشو گرد هم خواهند آمد تا با آنچه وی تلاش های بی ثبات کننده ایران نامیده است برخورد کنند. عدم استقبال کشورها از کنفرانس ورشو، موجب شده تا آمریکا و لهستان لحن خود را ملایم تر کنند و بگویند کنفرانس، متمرکز بر ایران و ایجاد ائتلاف علیه آن نیست، بلکه کنفرانس ورشو دیدگاهی گسترده تر در مورد خاورمیانه را پی می گیرد. مایک پنس، معاون رئیس جمهور آمریکا و مایک پمپئو وزیر خارجه این کشور، چهره های اصلی آمریکایی حاضر در نشست لهستان خواهند بود.

حتی با توجه به اینکه کنفرانس در محدوده اتحادیه اروپا برگزار می شود، با این حال، قدرت های عمده اروپایی به جز بریتانیا در سطوح بالا در این کنفرانس شرکت نخواهند کرد. جرمی هانت، وزیر خارجه بریتانیا هم که قرار است در کنفرانس ورشو شرکت کند، موضوع مورد بحث خود در کنفرانس را رفتار نامناسب و غیر انسانی ائتلاف سعودی در جنگ با یمن عنوان کرده است.

در این میان ذکر چند نکته ضروری است؛

نخست، کنفرانس ورشو که ماهیتا کنفرانس ضد ایرانی است، یک روز پیش از کنفرانس مونیخ برگزار خواهد شد. کنفرانسی که قرار است با پوشش صلح و امنیت در خاورمیانه و با رویکردی ضد ایرانی برگزار شود. به نظر می رسد، اگر هیأت آمریکایی نتواند در کنفرانس ورشو به اهداف خود برسد، فشار علیه ایران در کنفرانس مونیخ را دوچندان خواهد کرد.

دوم، این مسأله، احتمالا جنگ دیپلماتیکی میان هیأت ایرانی و شخص محمد جواد ظریف و هیأت آمریکایی ایجاد خواهد کرد، به ویژه آنکه، یکی از محورهای اصلی کنفرانس امسال مونیخ، مسأله موشکی است.

سوم، طبق گزارش «دویچه وله»، در کنفرانس امسال، هیأت آمریکایی سه برابر بیشتر از کنفرانس سال گذشته است. با این حال، هیأت آمریکایی دو دیدگاه جدا و متفاوت را نمایندگی خواهد کرد. یک دیدگاه را دولت آمریکا و کاخ سفید به ریاست مایک پنس معاون رئیس جمهور نمایندگی خواهد کرد و دیدگاه دیگر را نانسی پلوسی رئیس مجلس نمایندگان آمریکا. این مسأله از نظر «ولفگانگ ایشینگر» رئیس کنفرانس مونیخ، نشان می دهد در آمریکا ـ بر خلاف دولت آمریکا ـ نیز علاقه به همکاری و جلوگیری از انحلال نظام بین المللی وجود دارد.

نگرانی از فروپاشی نظم لیبرال

در همین حال، گزارش جدید یک اندیشکده نشان می‌دهد، اتحادیه اروپا باید با شتاب به سمت اقتدار نظامی حرکت کند تا اطمینان حاصل شود ۵۰۰ میلیون شهروند این نهاد می‌توانند از یک تحول کنونی در نظم جهانی به سبک خودشان بیرون بیایند. طبق آن، اتحادیه اروپا برای مقابله با روسیه و چین در “عصر جدید رقابت بر سر ابر قدرتی” آمادگی ندارد.

این گزارش که در برلین منتشر شد، زمینه را برای برگزاری کنفرانس امنیتی مونیخ فراهم می‌کند. ولفگانگ ایشینگر، رئیس این کنفرانس که سابقا سفیر آلمان در واشنگتن بود، پیش‌بینی کرد بی‌تمایلی آلمان به افزایش بودجه نظامی خودش بار دیگر محل نزاع با هیأت آمریکایی در این کنفرانس خواهد شد. ایشینگر در برلین به خبرنگاران گفت: مکانیزم جدید هماهنگی و اعتبار مشترک در پروژه‌های دفاعی در سراسر اتحادیه اروپا شروع خوبی است اما پیشرفت آن کند است. مقام‌های اروپایی باید امور دفاعی و امنیتی را بخش مهمی از دستورکار همبستگی این نهاد کنند.

در این گزارش که دوشنبه منتشر شد، همچنین آمده است: نظم لیبرال جهان در شرف متلاشی شدن است اما چه کسی قرار است این قطعات را دوباره کنار هم بگذارد؟ جهان در بحران است و آمریکا تنها اوضاع را وخیم‌تر می‌کند. یک دوره جدید از رقابت قدرت بزرگ میان ایالات متحده، چین و روسیه با خلأ رهبری مشخصی در آنچه به عنوان نظم بین‌المللی لیبرال شناخته می‌شود، در حال بروز است.

گزارش مذکور همچنین نسبت به آینده معاهده استارت جدید میان روسیه و آمریکا و تمدید آن پس از ۲۰۲۱ که زمان انقضای آن است، ابراز تردید کرده است.

گزارش کنفرانس امنیتی مونیخ تأکید کرد، اتحادیه اروپا باید بداند شاید کشورهای بالکان هدف دیپلماسی “تله بدهی” پکن قرار بگیرند و بنابراین، فعالیت‌های اقتصادی چین در منطقه غرب بالکان خطری برای اتحادیه اروپاست.

کنفرانس امنیتی مونیخ از سال 1963 میلادی تاکنون هر ساله با هدف ایجاد اعتماد متقابل بین کشورها و تصمیم‌گیرندگان امنیتی در عرصه بین المللی و به ‌منظور خدمت به حل مسالمت‌آمیز اختلاف‌ها و درگیری‌ها با حفظ گفت وگوی پیوسته و غیررسمی در درون جامعه امنیتی بین‌الملل برگزار می‌شود.