همه‌پرسی تمام شد و به تاریخ پیوست
نخست وزیر عراق گفته است که همه‌پرسی استقلال کردستان عراق موضوعیت خود را از دست داده اما رئیس دولت اقلیم خودگردان کردستان همچنان از امید به این همه‌پرسی سخن گفته است.
حیدر عبادی، نخست وزیر عراق، با شرکت در یک نشست خبری در بغداد اعلام کرد که نیروهای دولت مرکزی تمامی کرکوک را به تصرف درآورده‌اند و گفت: “همه‌پرسی تمام شده و به تاریخ پیوسته است.” وی خواستار مذاکره با دولت اقلیم خودگردان کردستان شد و گفت که اختلافات دو طرف باید از طریق گفتگو حل و فصل شود.
فواد معصوم، رئیس جمهوری عراق نیز در یک سخنرانی تلویزیونی گفت که برگزاری همه‌پرسی عامل آغاز عملیات نظامی عراق در کرکوک بوده است. فواد معصوم، که خود نیز کرد است، گفت که “برگزاری همه پرسی استقلال اقلیم کردستان از عراق اختلاف نظر شدید بین دولت مرکزی و دولت کردستان را برانگیخت و باعث شد نیروهای امنیتی دولت فدرال کنترل کرکوک را در دست بگیرند.”
بارزانی از ادامه امید به همه‌پرسی سخن گفته و معصوم برگزاری همه‌پرسی را عامل عملیات دولت مرکزی در کرکوک معرفی کرده است
در مقابل، مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق، گفته است که “همه‌پرسی عبث نبوده است.” بارزانی مشخصا از گفتگو با دولت مرکزی سخن نگفت اما افزود که “کردها همواره با جنگ مخالف بوده و برای صلح تلاش کرده‌اند.”
به گزارش منابع خبری، خارج شدن کرکوک از دست پیشمرگه‌های کرد باعث تشدید اختلافات داخلی در میان جناح‌های رقیب کرد شده و هرکدام دیگری را به پشت کردن به آرمان‌های مردم و سازشکاری متهم کرده است.
در تابستان سال ۲۰۱۴ و در حالیکه نیروهای داعش بخش‌های وسیعی از عراق را به سرعت تصرف کرده و در صدد حمله به کرکوک بودند، نیروهای دولت مرکز از این شهر گریختند و نیروهای کرد اختیار آن را در دست گرفتند.
کرکوک بیرون از مرز جغرافیایی اقلیم کردستان قرار داد و جمعیت آن را ترکیبی از کردها، ترکمان‌ها، اعراب سنی و شیعه و مسیحیان تشکیل می‌دهند. در عین حال، برای بسیاری از کردهای عراق، کرکوک شهری از نظر تاریخی مهم است.
نیروهای عراقی در نزدیکی یکی از تاسیسات نفتی کرکوک – از دست رفتن کرکوک به معنی از دست رفتن بخش عمده‌ای از عواید دولت اقلیم کردستان و خودکفایی مالی آن است
دولت مرکزی عراق هرگز تسلط کردها بر این شهر را به رسمیت نشناخت و خواستار مذاکره با دولت اقلیم خودگردان بود. با تصمیم دولت اقلیم کردستان، همه‌پرسی استقلال در کرکوک هم برگزار شد و مقامات کرد گفتند که این شهر نیز به جدایی از عراق رای داده است.
بخشی از ذخایر و تاسیسات عمده نفتی عراق در کرکوک واقع است و توزیع عواید نفتی بین دولت مرکزی و دولت اقلیم کردستان از موارد اختلاف نظر بین دو طرف بوده است. گفته می‌شود که برخورداری از عواید نفتی کرکوک و خودکفایی مالی ناشی از آن از جمله عواملی بود که به جدایی طلبان کرد عراق اعتماد به نفس لازم برای برگزاری همه پرسی استقلال را داد.
با خارج شدن کرکوک از دست نیروهای کرد، دولت خودگردان اقلیم کردستان یک منبع عمده درآمد خود را از دست می‌دهد و باید انتظار داشت که موضوع تقسیم عواید نفتی بین دولت مرکزی و دولت محلی از عواملی باشد که بتواند زمینه مذاکره و مصالحه بین دو طرف را فراهم آورد.
روز گذشته، مقامات وزارت نفت عراق گفتند که تاسیسات نفتی کرکوک سالم است و فعالیت عادی دارد و وزیر نفت گفته است که دولت در نظر دارد تولید نفت از این حوزه را بیش از دوبرابر کرده و به بیش از یک میلیون بشکه در روز برساند.
عملیات تصرف کرکوک به سرعت صورت گرفت و با عقب‌نشینی نیروهای کرد، نفرات دولت مرکزی ظرف یک روز به مرکز کرکوک رسیدند. صلیب سرخ بین‌الملل گفته است که درگیری درکرکوک سبک بوده و تنها زخمی شدن چند نفر مورد تایید قرار گرفته است. مقامات آمریکایی از دریافت گزارش‌های متفاوت در مورد تلفات این درگیری خبرداده و گفته‌اند که آماری که تا کنون در اختیار آنان قرار گرفته حاکی از کشته شدن بین سه تا یازده نظامی است اما این آمار تایید نشده است.
آمریکا در مبارزه با گروه داعش هم به دولت مرکزی عراق و هم به دولت اقلیم کردستان عراق کمک نظامی کرده است و بروز درگیری بین دو طرف باعث نگرانی در مورد شکاف در جبهه متحد مقابله با این گروه شده است.
روز دوشنبه، دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا گفت که از درگیری بین دو طرف ناخرسند است و افزود: “برای چندین سال ما روابط خیلی خوبی با کردها داشته‌ایم و همینطور در طرف عراقی‌ها بوده‌ایم.”
