هر تشنجی، صرع نیست
قدیمی‌ها درباره صرع، فکر و خیال‌های عجیب وغریبی داشتند و نسبت به این بیماری بسیار خرافاتی بودند اما با گذشت زمان و پیشرفت و توسعه دانش پزشکی بتدریج این بیماری شناخته شد و همگان دانستند که به ضعف اعصاب و بیماری‌های روانی ارتباطی ندارد و موجب کندذهنی یا افت حافظه هم نمی‌شود.
به اعتقاد برخی متخصصان مغز و اعصاب، صرع بیماری نیست بلکه نشانه‌ای از یک بیماری است که به ما می‌گوید بخشی از مغز، کارش را به‌درستی انجام نمی‌دهد وقتی مغز کارش را درست انجام می‌دهد، یک‌رشته از امواج الکتریکی مانند جریان الکتریسیته در مسیر اعصاب مغزی به جریان درمی‌آید. زمانی که در مسیر این امواج، جرقه‌ای نابجا به وجود بیاید فرد دچار تشنج می‌شود. درواقع مکان بروز این جرقه است که تعیین می‌کند ما با چه نوع تشنجی روبرو هستیم. دقت کنید که هر تشنجی به معنای صرع نیست و تشنج ممکن است به دلایلی مانند تب، افت قند خون، کمبود اکسیژن و غیره نیز رخ دهد.
پزشکان بر این باورند که اگرچه وراثت در بروز صرع بی‌تاثیر نیست اما عوامل دیگری نیز در بروز آن موثر هستند از جمله ضربه‌هایی که در دوران بارداری به جنین وارد می‌شود، فشار سر جنین به هنگام زایمان و حتی بعضی عفونت‌های زایمانی می‌توانند منجر به بروز صرع در بدو تولد شوند.
البته عوامل بیرونی دیگری نیز در بروز این بیماری موثر است از جمله تصادف، ضربه‌های مغزی و برخی از عفونت‌ها که شایع‌ترین علت‌های ابتلا به این بیماری به شمار می روند.
آمارهای کشوری نیز نشان می‌دهد که بیش از یک میلیون نفر دچار بیماری صرع هستند و این در حالی است که عده ای تصور می کنند صرع، همان تشنج است در حالی که این دو بیماری کاملا متفاوت هستند، باید بدانیم صرع فقط تشنج نیست، بلکه یکی از علل تشنج است. اما تا اسم صرع به میان می‌آید همه به یاد حمله صرع می‌افتند و این تصویر در ذهنشان نقش می‌بندد که فردی ناگهان کنترلش را از دست می‌دهد، روی زمین می‌افتد و دست‌وپایش را بی‌اختیار به این‌سو و آن‌سو پرتاب می‌کند اما در حقیقت این نشانه‌ها، فقط مربوط به یک نوع از انواع بیماری صرع است.
مینا رضایی متخصص مغز و اعصاب در این زمینه به خبرنگار ایرنا می گوید: صرع یکی از قابل‌کنترل‌ترین بیماری‌های عصبی است که داروهای بسیاری برای کنترل و درمانش شناخته و معرفی شده و پس از درمان دارویی، معمولا در ۷۰ درصد موارد حملات صرع به‌طور کامل کنترل می‌شوند و در ۱۰ درصد موارد شدت و تناوب حملات کاهش می‌یابد و تنها در ۲۰ درصد موارد حمله‌ها کنترل نمی‌شوند.
وی با بیان اینکه مهم‌ترین نکته در درمان دارویی صرع، طولانی بودن دوره درمان است، می گوید: انتخاب دارو و برنامه دارویی به شرایط بیمار و نظر پزشک بستگی دارد و این بیماری چهارمین بیماری رایج در بین تمام بیماری‌های مغز و اعصاب است.
رضایی با اشاره به اینکه از هر ۲۶ نفر، یک نفر ممکن است در طول زندگی خود دچار حمله صرع شود، ادامه می دهد: صرع بیماری مادام‌العمری نیست و با مصرف مرتب داروها کنترل و مهار می‌شود و هر یک از تشنج‌های صرع یک نقطه شروع، یک نقطه اوج و یک نقطه پایان دارند.
رضایی تاکید می کند: از هر ۲۰ بیمار مبتلابه صرع، یک نفر به نور حساسیت دارد و ممکن است در اثر مواجهه با محرک‌های نوری دچار تشنج شود.
صرع، ازدواج، بارداری و زایمان
این استاد دانشگاه می افزاید: درگذشته مبتلایان به صرع از برخی حقوق اجتماعی از جمله ازدواج محروم بودند، با گذشت زمان و افزایش شناخت جامعه نسبت به این بیماری، مردم پی بردند که ازدواج و تشکیل خانواده در این افراد امری کاملا عادی و بی‌خطر است.
رضایی اضافه می کند: بیش از ۹۰ درصد زنان مبتلا به صرع قادر هستند دوره‌های طبیعی بارداری و زایمان را به آسانی طی کنند، از آنجایی‌که عوارض دارویی، یکی از خطرات بالقوه قبل و طی دوران بارداری است، برخی از زنان در صورت بارداری، به‌طور خودسرانه مصرف داروهایشان را قطع می‌کنند که این کار بسیار خطرناک است و موجب افزایش خطر تشنج و سقط‌جنین می‌شود.
رضایی تصریح می کند: صرع یک بیماری درمان‌پذیر است که هیچ تعارضی با ازدواج ندارد، تشنج در حاملگی تشدید نمی‌شود مگر اینکه بیماری خاصی به بیماری صرع اضافه شود، زایمان زنان مبتلا به صرع مثل سایر زنان، بستگی به شرایط بیمار و نظر پزشک دارد، مادران مبتلا به این بیماری حتی در شیر دادن به فرزندانشان با هیچ مشکلی مواجه نیستند و شانس به دنیا آمدن یک نوزاد مبتلا به صرع از یک مادر مبتلا، تنها پنج درصد بیشتر از نوزاد یک مادر سالم است.
خود مراقبتی در صرع
وی اظهار می دارد: افرادی که دچار این بیماری هستند، سیگار، قلیان یا پیپ نکشند، کف خانه را با پوشش نرم و ضخیم پوشانده و از لیز و صیقلی کردن اتاق‌ها خودداری کرده و انجام کار با وسایل تیز و خطرناک مانند خرد کردن سبزی و اتو کشیدن را در حالت نشسته و در شرایط ایمن انجام دهند.
این متخصص مغز و اعصاب ادامه می دهد: در آشپزخانه تا حد امکان از وسایل نشکن و غیر چینی استفاده شود و وسایل نوک‌تیز مثل چاقو و چنگال را رو به پایین قرار دهید، زمانی دوش بگیرید و حمام کنید که در منزل تنها نیستید، درب حمام را کمی باز بگذارید و سطح حمام را برای جلوگیری از لیز خوردن با پوشش پلاستیکی مناسب بپوشانید.
رضایی تاکید می کند: هنگام تماشای تلویزیون، خیلی نزدیک به آن ننشینید و اگر مجبور هستید برای مدت طولانی از رایانه استفاده شود، به طور متناوب استراحت کنید، به طور مرتب و منظم داروها مصرف شود حتی یک‌بار و یک روز نیابد داروها قطع شود.
وی می گوید: اگر حمله بیمار در مدتی کوتاه‌تر از پنج دقیقه به پایان رسید مدتی بیمار را به حال خود بگذارید و بعد به او بگویید که احتمالا علت تشنجش، درست مصرف نکردن داروهایش است و بهتر است با پزشکش تماس بگیرد واگر حمله بیش از پنج دقیقه طول کشید یا دو بار پشت سر هم تکرار شد و اگر در فاصله دو تشنج، بیمار به هوش نیامد، ممکن است صرع از نوع مداوم باشد که خطرناک‌تر است و باید بیمار را فورا به پزشک رساند.
