نقد مداحی بر مبنای منافع سیاسی
محرم که می‌شود موج‌هایی علیه مداحان به راه می‌افتد که برای هر کدام انگیزه‌های متفاوتی وجود دارد، گرچه در نهایت به یک هدف منتج می‌شود.
محرم که می‌شود موج‌هایی علیه مداحان به راه می‌افتد که برای هر کدام انگیزه‌های متفاوتی وجود دارد، گرچه در نهایت به یک هدف منتج می‌شود. یکی از اصلی‌ترین این انتقادات به سیاسی بودن برخی از این مداحی‌ها یا بیان اظهارات سیاسی از سوی مداحان در میان نوحه‌خوانی بازمی‌گردد. مداحی سیاسی و مداحان سیاسی از اصلی‌ترین دلایل این انتقادات است. انتقاداتی که باید دید آیا خیرخواهانه است یا آنکه هدف و انگیزه دیگری پشت آن وجود دارد. منتقدین سیاسی بودن مداحان را می‌توان در چند دسته بررسی کرد:
الف) اصلاح طلبان
شاید صراحت در بیان این گزینه کمی زیاده به نظر برسد، اما واقعیت همین است که طیف اصلاح طلب در ایران همواره موضعی مخالف سیاسی بودن مداحی‌ها داشته و در رسانه‌ها و مصاحبه‌ها و سخنرانی‌ها هم آن را اعلام کرده و این موضوع، امر پنهانی نیست. این انتقادات می‌کوشد خود را مصلحی معرفی کند که از قضا دلش برای دین و مجالس دینی می‌سوزد و انتقادش از سر خیرخواهی است.
اما گزاره‌هایی وجود دارد که می‌تواند این ادعای اصلاح طلبانه را با خدشه مواجه کند. یکی از روزنامه‌های اصلاح طلب اخیراً در یادداشتی نوشته که «در سال‌های پیش از انقلاب و حتی سال‌ها پس ازانقلاب خبری از دخالت مداحان در عرصه سیاسی و جناحی نبود، اما چندسالی است که تریبون‌ها و منابر مساجد مبدل به جولانگاهی برای برخی مداحان جهت ارائه شعارها و اشعار بی‌محتوا شده است.
این در حالی است که منابر و تریبون‌های مساجد و سایر اماکن دینی باید صرف ترویج اخلاق، بیداری اجتماعی و ایجاد وحدت اسلامی و دینی شود. » روشن است خط اول این نوشتار که پیش و پس از انقلاب خبری از دخالت مداحان در سیاست نبوده است، ادعای گزافی بیش نیست و از قضا انقلاب اسلامی ۵۷ با دخالت ورود دینداران و تریبون‌های مذهبی در عرصه سیاسی در عرصه سیاسی شکل گرفت و امام فرمودند ما ملت گریه‌های سیاسی هستیم… .
اما در مورد دلسوزی برای دین هم به نظر می‌رسد به دلایلی از اصلاح‌طلبان پذیرفته نیست. اول آنکه بیشترین هجمه‌ها به دین و مقدسات مذهبی مردم از سوی اصلاح طلبان انجام گرفته و یکی از موضوعات مورد مناقشه منتقدین با اصلاح‌طلبان، تخطئه اعتقادات دینی مردم توسط اصلاح‌طلبان بوده است. مثال‌های این ادعا از حوصله و مجال این یادداشت بیرون است، اما با جست‌وجوی ساده در فضای مجازی همه آنها قابل دسترسی است.
دوم آنکه حتی اگر سیاسی بودن مداحان را بتوان سوءاستفاده قلمداد کرد -که نمی‌توان- باز هم اصلاح‌طلبان نشان داده‌اند با سوء استفاده از دین وقتی توسط خودشان انجام می‌گیرد، مشکلی ندارند. اگر قرار بود اصلاح‌طلبان با سوءاستفاده از اعتقادات دینی برای پیشبرد اهداف سیاسی مخالف باشند، وقتی شنیدند رئیس دولت مورد حمایتشان می‌گوید «برجام را خدا آورد» باید دهها یادداشت و سخنرانی و مصاحبه علیه آن می‌نوشتند.
وقتی برای برجام از صلح امام حسن علیه‌السلام با تفاسیر غلط خرج شد یا وقتی اعلام شد درس اصلی کربلا (مهم‌ترین قیام خونین و مسلحانه شیعه) مذاکره است، چرا اصلاح طلبان نگران سوءاستفاده از دین برای منافع سیاسی نبودند؟ به نظر می‌رسد اصلاح طلبان نه با سیاسی بودن مداحان و مداحی‌ها بلکه با اینکه این سیاست در جهت خواسته آنها نیست، مخالفند و اگر فردا روزی یکی از این مداحان همسو با آنان موضع بگیرد، آنان برای او کف هم خواهند زد. کما اینکه منبرهای سیاسی و اصلاح‌طلبانه برخی اساتید اخلاق مورد حمایت اصلاح طلبان است.
ب) شیعه انگلیسی
شیعه انگلیسی خود را راستین‌ترین عزادار و پیرو اباعبدالله علیه السلام می‌داند و مدعی است نباید مجالس حسینی به سیاست آلوده! شود و ترجیح می‌دهد برای امام حسین گریه کند، اما در راه او کشته نشود. این مدل شیعه بودن برای امامی که در قیام علیه رهبری سیاسی ظلم و جور خود و خانواده‌اش را فدا کرده، کمی متناقض به نظر نمی‌رسد؟
شیعه نمی‌تواند حکومت را رها کند تا امام معصوم ظهور کند. منتظر مصلح، خود باید مصلح باشد و این اصلاح جز از مسیر ورود دین به دنیای سیاست اتفاق نخواهد افتاد. اختلاف این شیعه با جمهوری اسلامی باعث شد تا حتی دینداری حامیان جمهوری اسلامی را هم سیاست‌زده بداند، در حالی که عملاً با کمک‌های یک حکومت سیاسی (انگلیس) جان گرفته و سرپا است.
ج) دشمنان غربی انقلاب اسلامی
غربی‌ها اساساً با دخالت دین در سیاست مخالف هستند و می‌دانند انقلاب اسلامی که از گزاره سیاسی و اجتماعی انقلاب و گزاره دینی اسلامی تشکیل یافت، چگونه موجودیت اومانیستی آنان را تهدید می‌کند. برای همین است که رسانه‌های فارسی زبان آنها در مخالفت با سیاسی بودن مداحان و مداحی‌ها فعالیت می‌کنند. این سه گروه در دو مورد به یکدیگر می‌رسند؛ اول آنکه هر سه با جهت‌گیری مداحان مخالف‌اند و اگر ورود سیاست در عزای حسینی در جهت سیاست‌های آنان باشند، انتقادی ندارند و دوم اینکه هر سه در نهایت به تضعیف دین و دینداران می‌انجامد.
با این حساب نقد سیاسی بودن مداحان خود بر اصلی سیاسی مبتنی است و آن جلوگیری از قدرتمندی رقیب سیاسی است. دیگی که برای آنها نمی‌جوشد و آنها با خود می‌گویند اصلاً چرا بجوشد؟
منبع: روزنامه جوان
