نفی انتساب اثر «پرتره دختر نشسته» به رضا عباسی/ عکس

نسبت دادن اثری به هنرمندی برجسته چون رضا عباسی، در حالی که اصالت آن به‌طور شفاف تایید نمی‌شود، آسیب بزرگی به جایگاه و اعتبار این نقاش بزرگ وارد می‌آورد و چنین اقدامی، خود گناهی نابخشودنی است.

فروش اثری منتسب به رضا عباسی در بیست‌ودومین دوره حراج تهران، سوالات و ابهاماتی را در پی داشت. از بی‌عملی سازمان میراث فرهنگی در برابر فروش آثار هنری با قدمت بیش از صد سال گرفته تا شفاف نبودن در مورد اصالت این اثر، موضوعات مختلفی مطرح شد.

مژده مخلصی، پژوهشگر مستقل و دکترای تاریخ تطبیقی و تحلیلی هنر اسلامی از دانشگاه هنر تهران که در بخشی از رساله دکترای خود به مطالعه آثار رضا عباسی پرداخته است، در یادداشتی اختصاصی در کانال تلگرامی «غبار»، انتساب این اثر به این هنرمند برجسته را رد کرده است.

مژده مخلصی (دانش‌آموخته دکتری تاریخ تطبیقی و تحلیلی هنر اسلامی) انتساب «پرتره دختر نشسته» به رضا عباسی رو نفی کرده و برای آن چند دلیل برشمرده است، از جمله:

 تاریخ امضا پس از فوت رضا عباسی است
دستخط با نمونه دستخط هنرمند همخوانی ندارد
بدعت درج مکان آفرینش اثر در کتیبه

او در این یادداشت به این نکات اشاره کرده است:

اثر مورد بحث تحت عنوان «پرتره دختر نشسته»، گران‌قیمت‌ترین اثر در حراج تهران بوده و زنی را نشان می‌دهد که زیر درختی نشسته و به دوردست‌ها خیره شده است. این نقاشی به نام رضا عباسی معروف شده و کتیبه‌ای به تاریخ «روز شنبه شانزدهم شهر صفر در دولتخانه به اتمام رسید سنه ۱۰۴۹» در آن دیده می‌شود. نکته مهم این است که سال ۱۰۴۹ پنج سال پس از درگذشت رضا عباسی بوده و همین موضوع به‌تنهایی کافی است تا این انتساب را مردود کند.

علاوه بر این، دست‌خط موجود در کتیبه با دست‌خط شناخته‌شده رضا عباسی تطابق ندارد. او همیشه کتیبه‌های خود را با عبارت «هو» آغاز می‌کرد و با عدد «۵» پایان می‌داد. در این اثر، خبری از «هو» نیست و همچنین ترتیب رقم در کتیبه‌ها نیز مغایر با شیوه همیشگی رضا عباسی است.

علاوه بر این مسائل، ویژگی‌های ظاهری نقاشی نیز با سبک آثار رضا عباسی تطابق ندارد. در آثار معروف این هنرمند، انسان در تصویر غالب بوده و پس‌زمینه‌های کم‌اهمیت در خدمت تصویر انسان قرار می‌گیرند. در اثر منسوب به عباسی، این ویژگی‌ها مشاهده نمی‌شود و دست چپ پیکره نیز به‌طور ناهماهنگ و اضافی ترسیم شده است. رنگ‌ها و عناصر پس‌زمینه نیز با شیوه‌های متداول رضا عباسی هم‌خوانی ندارند.

به گزارش خبرآنلاین، مخلصی در نهایت تأکید می‌کند که انتساب اینگونه آثار به هنرمندان برجسته‌ای چون رضا عباسی، بدون هیچ دقت و راستی‌آزمایی مناسب، نه‌تنها اعتبار بازار هنر را زیر سوال می‌برد بلکه به اعتبار تاریخ هنر ایران نیز لطمه وارد می‌کند.