نفتِ مجانی!
بازار نفت از زمانی که کرونا در سطح جهان گسترش یافت، اوضاع خوبی را پشت سر نمی‌گذارد، کاهش حدود ۵۰ درصدی بهای طلای سیاه در دوماه اخیر، باعث شد تولیدکنندگان نفت کاهش ۱۰ میلیون بشکه‌ای را در دستور کار قرار دهند، اما با توجه به شرایط شکننده‌ای که حاکم است، احتمال کاهش دوباره قیمت نفت نیز وجود دارد.
بلومبرگ خبر داده که یک محموله نفت سنگین و ترش تگزاس به قیمت ۲ دلار در هر بشکه به فروش رسیده و در برخی نقاط کانادا قیمت‌های تک‌رقمی مشاهده شده است. این موضوع ریشه در ماهیت بازار نفت دارد که از یکسو امکان توقف تولیدات، مشابه سایر کالا‌های کارخانه‌ای در عمده چاه‌ها وجود ندارد.
از سمت دیگر، ظرفیت ذخیره‌سازی و انتقال آن محدود و منحصربه‌فرد است؛ بنابراین حتی امکان دارد در برخی نقاط قیمت‌ها منفی نیز بشود؛ به‌طوری‌که تولیدکننده مجبور باشد مبلغی هزینه کند تا از انباشت بیش از اندازه این طلای سیاه در منطقه خلاص شود! این مورد ماه گذشته در یک معامله محدود دیده شد که امکان تکرار آن وجود دارد.
در همین رابطه، وال‌استریت ژورنال گزارش داده که شرکت‌های تجاری فعال در بازار نفت درحال تغییر نرم‌افزار‌های خود برای اضافه کردن قیمت‌های منفی به دامنه قیمت‌گذاری‌ها هستند.
قیمت نفت از ابتدای سال جاری به شدت ارزش خود را از دست داده است. نفت‌خام آمریکا جمعه یعنی آخرین روز معاملاتی هفته در بازار‌های جهانی تا سطوح ۱۷ دلار بر بشکه عقب‌نشینی کرد که به معنای از دست رفتن بیش از ۷۰ درصد از ارزش این کالا در کمتر از ۴ ماه گذشته است.
هرچند این افت شدید چشم‌گیر و خیره‌کننده به نظر می‌رسد و ۱۷ دلار قیمتی نیست که پیش از این کسی برای نفت متصور شده باشد، با این حال ظاهرا برخی انواع نفت حتی در سطوح پایین‌تر از این نیز قیمتگذاری میشوند. از این رو در روز‌های اخیر گمانه‌ها از صفر شدن و حتی به کمتر از صفر رسیدن بهای کالایی که روزی طلای سیاه نامیده میشد، قوت گرفته است.
معامله نفت دو دلاری در شرایط خاصی صورت گرفت
سید حمید حسینی کارشناس بازار نفت در گفتگو با فرارو با اشاره به اینکه معامله دو دلاری نفت در تگزاس آمریکا شرایط خاصی داشت، گفت: به دلیل اینکه تگزاس منطقه و بازار خاصی دارد، این قیمت دو دلاری ثبت شده است، از سوی به دلیل اینکه شرکت‌های تولیدکننده با محدودیت در ذخیره‌سازی نفت روبرو هستند، نفت را اینگونه معامله می‌کنند، چرا که اگر آن‌ها بخواهند در چاه‌های نفت خود را ببیند، بازکردن دوباره آن برایشان هزینه گزافی دارند، بنابراین در شرایط اضطراری نفت را دو دلار می‌فروشند.
وی افزود: حتی ممکن است شرایط طوری پیش رود که قیمت نفت در تگزاس منفی شود، اما این امر نمی‌تواند تاثیر خاصی روی بازار جهانی نفت داشته باشد، در حال حاضر با توجه به تصمیم اوپک و اوپک پلاس در رابطه با کاهش ۱۰ میلیون بشکه‌ای نفت در روز، این امیدواری وجود دارد تا قیمت‌ها متعادل شود، هرچند که اگر باز هم این کاهش تولید افاقه نکند، کشور‌های تولیدکننده حاضر هستند دوباره سطح عمومی تولید را کاهش دهند.
حسینی با اشاره به اینکه اگر کسب و کار‌ها در جهان به حالت عادی بازگزدد، قیمت نفت نیز متعادل خواهد شد، اظهار داشت در کشورمان نیز با توجه به بازگشایی‌های که صورت گرفته، مصرف بنرین بیش از ۱۵ میلیون لیتر افزایش پیدا کرده، با توجه به اینکه عادی شدن اوضاع در استفاده از حمل و نقل عمومی تاثیر مستقیمی دارد، به تبع این موضوع مصرف بنزین افزایش پیدا خواهد کرد و این برای قیمت نفت بسیار مهم خواهد بود.
این کارشناس مسائل انرژی تاکید کرد: کاهش شدید قیمت بنزین روی بهای طلا سیاه بسیار تاثیر گذار است، در بازار‌های جهانی هر بشکه بنزین به قیمت ۱۷ دلار رسیده و هر لیتر نیز به ۱۷ سنت کاهش یافته، اگر شرایط عادی شود، قیمت نفت نیز بالا می‌رود، چرا که ارزش افزوده بسیاری از پالایشگاه‌ها تولید فراورده‌های سبک همچون بنزین است.
وی با بیان اینکه ایران در آغاز فعالیت‌های اقتصادی در بین کشور‌های درگیر ویروس کرونا پیشتاز بوده، بیان داشت: اگر کشور‌هایی نظیر چین، هند، کره جنوبی و ژاپن به شرایط عادی برگردند، به تبع تقاضا افزایش می‌یابد به دنبال آن قیمت‌ها نیز دستخوش افزایش خواهد شد، از سوی دیگر آغاز فعالیت‌ها در کشور‌های دیگر نیز در این رابطه بسیار مهم است، اگر این بازگشایی‌های موفقیت آمیز باشد، به طور قطع کرونا نیز مهار خواهد.
اگر کرونا مهار نشود، امکان کاهش بیشتر وجود دارد
این تحلیلگر انرژی اضافه کرد: اما اگر کرونا مهار نشود و این وضعیت رکود اقتصادی ادامه داشته باشد، قیمت نفت نیز همچنان در این سطح می‌ماند، اما اگر تلاش‌های کشور‌ها مثمرثمر باشد و واضاع روند روبه بهبودی را طی کند، به اعتقاد بنده قیمت هر بشکه نفت در کانال ۳۰ تا ۴۰ دلاری در سال ۲۰۲۰ تثبیت خواهد شد.
حسینی همچنین در مورد قیمت فعلی نفت ایران، اذعان کرد: با توجه به تحریم‌هایی که نفت ایران با آن مواجه است، کشورمان با تخفیف ۲۰ درصدی نفت را می‌فروشد، در حال حاضر هر تن نفت سنگین ایران ۸۰ دلار و نفت سبک نیز ۱۱۰ دلار معامله می‌شود، به بیان دیگر هر بشکه نفت کشورمان این روز‌ها کمتر از ۲۰ دلار به فروش می‌رود.
این کارشناس بازار نفت با اشاره به اینکه نقش اوپک نسبت به گذشته در تعیین معادلات جهانی تضعیف شده است، گفت: امروز دیگر اوپک به تنهایی تصمیم‌گیر در بازار نفت نیست و اوپک پلاس با محوریت روسیه نیز در کنار اوپک قرار دارد، در قضیه کاهش تولید نیز اوپک در کنار اوپک پلاس به همراه تولید کنندگانی نظیر آمریکا، کانادا، نروژ و برزیل یک سه ضلعی را تشکیل دادند تا کاهش تولید محقق شود، از این به بعد نیز این همکاری‌های مثلث سه ضلعی ادامه خواهد داشت.
وی گفت: با تشکیل اوپک پلاس در سال ۹۶، قیمت نفت طی دو سال با افزایش روبرو شد، به طوریکه در سال ۹۶ که اوپک پلاس تشکیل شد، قیمت نفت در حدود ۴۲ دلار بود، اما در سال ۹۷ طلای سیاه به بهای ۵۰ دلار و در سال گذشته از ۶۰ دلار نیز فراتر رفت، اما به دلیل شیوع ویروس کرونا قیمت‌ها تا کانال ۲۰ دلاری نیز پایین آمد، حال در چنین شرایطی دوباره تولیدکنندگان نفت باید با یکدیگر همکاری کنند تا قیمت‌ها بازهم متعادل شود.
