نحوه اثرگذاری نرخ ارز بر قیمت‌ها/ کدام محصولات بیشترین تأثیرپذیری را داشتند

تغییرات نرخ ارز تأثیر متفاوتی بر بخش‌های مختلف داشته است؛ نتایج نشان می‌دهد محصولات بخش صنعت و بعدازآن حمل‌ونقل بیشترین تأثیرپذیری را داشته‌اند.

گروه اقتصادی بازتاب: در سال‌های اخیر شوک‌های افزایش نرخ ارز باعث افزایش قابل‌توجهی در قیمت‌های داخلی شده و از این طریق عملکرد سایر ارکان اقتصاد را نیز تحت تأثیر قرار داده است. لذا بررسی نحوه اثرگذاری نرخ ارز بر قیمت‌ها (گذر نرخ ارز) بسیار حائز اهمیت است. ازآنجاکه واکنش قیمت همه محصولات به رشد نرخ ارز یکسان نبوده است، ضروری است که ناهمگنی واکنش قیمت‌های مختلف به تغییرات نرخ ارز در تحلیل‌ها موردتوجه قرار گیرد.

در این گزارش با استفاده از داده‌های قیمتی ۲۳۶۹ قلم کالا که توسط ۳۵۵ شرکت‌های بورسی و فرابورسی در بازه زمانی ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۷ منتشرشده و همچنین پایگاه داده‌های ۷۳۴ قلم کالا و خدمات تشکیل‌دهنده شاخص قیمت تولیدکننده، عکس‌العمل قیمتی شرکت‌ها به تغییرات ارزی از دو بعد شدت و سرعت مورد ارزیابی قرارگرفته و به این موضوع پرداخته می‌شود که چه شرکت‌ها و محصولاتی بیشتر و سریع‌تر نسبت به تغییرات نرخ ارز واکنش می‌دهد.

نتایج تحلیل بخشی نشان می‌دهد که محصولات بخش صنعت و بعدازآن حمل‌ونقل بیشترین تأثیرپذیری را از تغییرات نرخ ارز دارند و زیر بخش‌های دیگر خدمات (به‌جز حمل‌ونقل) کمترین تأثیرپذیری را دارند.

همچنین در بخش‌های کشاورزی و صنعت تغییرات قیمتی ناشی از شوک ارزی با کمترین وقفه و سرعت بالاتر انجام می‌شود و قیمت‌های بخش حمل‌ونقل، آموزش و بهداشت و مددکاری اجتماعی دیرتر تعدیل می‌شوند. بر اساس نتایج، واردات محوری، بیشتر بودن مصارف ارزی از منابع ارزی و استفاده از دلار به‌عنوان نرخ ارز معیار در خریدهای وارداتی در شرکت‌ها باعث افزایش تأثیرپذیری قیمت‌های آن شرکت‌ها از تغییرت ارزی شده است.

 همچنین مالکیت دولتی، بزرگ‌تر بودن شرکت‌ها و معیار قرار دادن دلار برای فروش‌های صادراتی، اثرپذیری قیمت‌ها از نرخ ارز را کاهش می‌دهد. همچنین بنگاه‌های کوچک‌تر، با محدودیت مالی بالا، تولیدکننده کالای واسطه (در مقابل کالاهای نهایی مصرفی و سرمایه‌ای) و بنگاه‌هایی که منابع ارزی آن‌ها بیشتر از مصارف ارزیشان است قیمت‌هایشان را نسبت رشد نرخ ارز سریع‌تر افزایش می‌دهند.

نویسنده این گزارش سجاد ابراهیمی است که توسط پژوهشکده پولی و بانکی تهیه‌شده است.

برای دریافت مقاله «نحوه اثرگذاری نرخ ارز بر قیمت‌ها» اینجا کلیک کنید.