نبرد تن به تن اعتدال و توسعه و اصلاح طلبان ؛ آیا تا 1400 صلحی در کار خواهد بود؟
این تحلیل گرچه منطقی به نظر می رسد اما خیلی ها آن را اعتماد به نفس کاذب می دانند که بر اثر تحلیل اشتباه آرای 24 میلیونی روحانی در سال 96 اعضای حزب اعتدال و توسعه به آن مبتلا شدند.
به گزارش نامه نیوز، انتخابات ریاست جمهوری سال 92 بسیار حساس بود. چهار سال قبل از آن بعد اعلام نتیجه انتخابات، ماجراهایی پیش آمد که بسیاری از گرایش های سیاسی را به محافظه کاری سوق داد. اصلاح طلبان رویه سکوت را پیش گرفتند و اصولگرایان سنتی، میانه رو و معتدل نیز بعد از وفات آیت الله مهدوی کنی و مرحوم عسگراولادی ترجیح می دادند، فعالیت جدی نداشته باشند تا ببینند در آینده چه پیش می آید.
در این فضا تحول خواهان اصولگرا و جبهه پایداری میدان دار صحنه بودند، هرچند نتیجه نهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی مطلوب آنها بود اما نتوانستند کرسی ریاست را از دست علی لاریجانی خارج کنند، از این رو برای تصاحب پاستور برنامه ها داشتند، با این تصور که مانند سال 90 رقیب اصلاح طلب به صحنه نخواهد آمد و در یک مشارکت حداقلی نامزد مورد حمایت آنها رئیس جمهور می شود.
اما یخ انتخابات با ورود لحظه آخری هاشمی رفسنجانی به ستاد انتخابات کشور و نام نویسی او شکست. این اتفاق پایگاه رأی هر دو جناح را از بی حالی و بی تحرکی بیرون آورد. البته این حالت تداوم چندانی نداشت و با ردصلاحیت هاشمی رفسنجانی به نوعی تلاطم های اجتماعی کمی آرام گرفت. در واقع مردم منتظر یک تصمیم مهم از جانب اصلاح طلبان، اعتدالیون و اصولگرایان سنتی بودند تا از بین عارف و روحانی یک نفر در صحنه بماند و دیگری کنار برود.
این مطالبه اجتماعی پاسخ داده شد، روحانی ماند و عارف صحنه را به درخواست سیدمحمدخاتمی ترک کرد. همه گرایش های سیاسی که تا آن روز از یکه تازی و بعضا تندروی تحول خواهان اصولگرا و جبهه پایداری ضربه خورده بودند، وارد ائتلاف نانوشته ای در حمایت از حسن روحانی شدند. ظرف 3 روز آرای 13 درصدی روحانی به 50.7 درصد رسید و دولت را از محمود احمدی نژاد تحویل گرفت.
ائتلاف نانوشته اصلاح طلبان، اعتدالیون و اصولگرایان میانه رو در انتخابات مجلس دهم نیز تحت عنوان لیست امید ادامه یافت و نیروهای مورد حمایت این ائتلاف اکثریت کرسی ها را در اختیار گرفتند اما انتخاب رئیس با حاشیه هایی همراه شد، عارف بعد از فداکاری در انتخابات سال 92، ریاست مجلس را حق خود می دانست، در مقابل علی لاریجانی بعد از 2 دوره تقابل با تندروها و زیاده خواهی ها و هنجارشکنی های احمدی نژاد و پرداخت هزینه های سنگین، دلیلی نمی دید که ریاست را به کس دیگری واگذار کند.
اصولگرایان منتقد دولت نیز چون شخصیت طراز اولی را نداشتند نهایتا باید بین لاریجانی و عارف یکی را انتخاب می کردند. آنها در نهایت به این تصمیم رسیدند که پشت علی لاریجانی بروند اما رأی کافی برای تکرار ریاست علی لاریجانی نداشتند چون تعدادشان با اصلاح طلبان برابری می کرد. در این میان رأی 60 نماینده همسو با حزب اعتدال و توسعه تعیین می کرد چه کسی رئیس شود و بالا بنشیند و چه کسی روی یکی از صندلی های پایین هیأت رئیسه جلوس کند.
وقتی اعتدال و توسعه به این دو راهی رسید، ترجیح داد نقد علی لاریجانی را بچسبد و اتفاقا نتیجه هم داد. در مقابل اصلاح طلبان تصمیم گرفتند دیگر چک سفید امضا به روحانی و حزب اعتدال و توسعه ندهند. بر همین اساس 2 سال بعد برای انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم بدون هیچ ملاحظه ای همه لیست امید را برای انتخابات شوراها با چهره های اصلاح طلب پر کردند و کنار حسن روحانی نیز نامزد پوششی قرار دادند تا به او پیام دهند، حاضر به حمایت مفت و مجانی از او نیستند.
گرچه روحانی رضایت قلبی نداشت اما تحمل کرد تا زمان انتخابات تمام شد، بعد به یکباره هنگام اعلام اسامی وزرای پیشنهادی جواب خط و نشان آن روزهای اصلاح طلبان را داد. تعداد اصلاح طلبان در کابینه کاهش یافت و خیلی از اختیارات معاون اول نیز از اسحاق جهانگیری سلب و به رئیس دفتر رئیس جمهور یعنی محمود واعظی اعطا شد. اقدامی که اصلاح طلبان را برآشفت و برخی نیز پویش «پشیمانم» را حاصل این برآشفتگی دانستند.
دیگر فصل جدایی ها سر رسیده بود تا آنکه ناآرامی های دی ماه 96 رخ داد. اصلاح طلبان مصلحت را در این دیدند، از روحانی حمایت کنند تا مبادا دولت او ناتمام بماند. آن روزها گذشت تا آنکه موضوع ترمیم کابینه مطرح شد. مصادیق ترمیم کابینه باب میل اصلاح طلبان نبود، به طوری که جهانگیری برای آنکه فشارها انتظارات را از روی خود بردارد، اعلام کرد «من حتی از اجازه عوض کردن منشی دفترم را ندارم».
از آن روز به بعد مرزگذاری اصلاح طلبان با دولت پررنگ شد. حجاریان در این مسیر افراط کرد که حتی انتقاد بهزاد نبوی را در پی داشت. حجاریان «روحانی عقدی –به‌صورت ائتلاف- نبسته بودیم. ایشان وعده‌هایی به مردم دادند و مردم هم به‌دلیل همان وعده‌ها پای صندوق رأی رفتند. دفاع ما، براساس همین وعده‌ها بود و نه خواسته‌های حداکثری خودمان. اما، ایشان به بسیاری از وعده‌هایش یا نخواست یا نتوانست عمل کند و فی‌الواقع زمانیکه از خود عبور کرد، طبعاً بخشی از اصلاح‌طلبان هم ناگزیر با ایشان زاویه پیدا کردند.»
این صحبت های حجاریان با واکنش محمود واعظی رئیس کمیته سیاسی حزب اعتدال و توسعه و رئیس دفتر رئیس جمهور مواجه شد، او اخیرا گفت «روحانی سال 92 با هیچ گروهی ائتلاف نکرد، حتی با اعتدال و توسعه. حمایت گروه ها از روحانی را نباید به مثابه ائتلاف دانست».
از مدت ها پیش در تحلیل های رسانه ای مطرح بود که حزب اعتدال و توسعه گام های مستقلی را برای انتخابات مجلس و ریاست جمهوری آینده در دست طراحی دارد. موضوعی که غلامعلی دهقان دیگر عضو حزب اعتدال و توسعه نیز بر آن مهر تأیید زد و گفت «اعتدالیون نیز مانند اصولگرایان و اصلاح طلبان می توانند برای انتخابات 1400 نامزد مستقل معرفی کنند. اگر قرار به ائتلاف باشد این طور خواهد بود، مانند سال 92 اصولگرایان میانه رو، اصلاح طلبان و اعتدالیون نامزد خود را به صحنه می آورند و موقعیت هر نامزدی بهتر بود هفته پایانی منتهی به انتخابات روی آن اجماع می شود»
بررسی اظهارنظرهای یک ماه اخیر واعظی و اعضای حزب اعتدال و توسعه از اعتماد به نفس بالای آنها حکایت می کند. به تحلیل آنها توده مردم رای اصلی را می دهند، توده مردم هم می دانند اگر نفت ایران کمتر به فروش می رسد و دوره سخت اقتصادی به وجود آمده مقصرش دولت نیست. انتخابات آینده ریاست جمهوری همانند انتخابات سال 92 خواهد بود، گزینه اصلی اصلاح طلبان ردصلاحیت می شود گزینه حداقلی شان هم مورد اقبال مردم قرار نمی گیرد بنابراین به ناچار دوباره به سمت نامزد اعتدال و توسعه می آیند و رقابت یر به یری بین نامزد اصولگرایان و نامزد اعتدالیون شکل می گیرد که اگر بدنه اجتماعی اصولگرایان سنتی، اعتدالیون و اصلاح طلبان یکی شوند، با اختلاف اندکی نامزد اعتدال و توسعه پیروز میدان انتخابات خواهد بود.
این تحلیل گرچه منطقی به نظر می رسد اما خیلی ها آن را اعتماد به نفس کاذب می دانند که بر اثر تحلیل اشتباه آرای 24 میلیونی روحانی در سال 96 اعضای حزب اعتدال و توسعه به آن مبتلا شدند.
فارغ از تحلیل حزب اعتدال و توسعه و دیدگاه منتقدان این تحلیل، واقعیت آن است که ابر و باد و مه و خورشید و فلک باید دست به دست هم دهند تا احتمالا دوباره معادلات سال 92 در 1400 تکرار شود. البته براساس اصل هیچ امر محالی، محال نیست، باید منتظر ماند و دید که در صحنه عمل چه اتفاقی می افتد.
