نامه نمایشی وزارت ارتباطات در مورد فیلترینگ کلاب هاوس/ آیا مدیریت فضای مجازی از دست وزارتخانه خارج شده است؟
پس از استقبال قابل توجه شهروندان ایرانی از شبکه مجازی کلاب هاوس و رشد روزافزون آن در کشور، در روزهای گذشته شاهد اختلالات دامنه داری در این شبکه بودیم؛ رویه ای که برخی از آن به عنوان فیلترینگ خودسرانه یاد کردند، اما نامی از مرجع و کانون تصمیم گیرنده این اتفاق نبردند.
«بازتاب»؛ آرش خداپرست– نزدیک شدن به ایام انتخابات ریاست جمهوری در ایران از یک سو و از سوی دیگر آغاز موج چهارم ویروس کرونا در کشور موجب شده است تا بحث های دو طرفه و چند طرفه در شبکه های مجازی داغ تر از همیشه دنبال شود. در این بین ظهور یک شبکه اجتماعی جدید آن هم با قابلیت هایی متفاوت در این فرایند بی تأثیر نبوده است.
از شبکه ای اجتماعی و البته مجازی سخن می گوییم که هنوز نیامده با محدودیت هایی در کشور رو به رو شده و دسترسی آسان به آن ناممکن شده است؛ شبکه ای به نام کلاب هاوس که برخی عقیده دارند از سوی نهادهای ناظر و مسئول فیلتر شده است.
با اینکه از چند روز گذشته دسترسی کاربران ایرانی به کلاب هاوس بدون فیلتر شکن دشوار شده است و برخی عقیده دارند اپراتورهای تلفن همراه دستور فیلتر کردن این شبکه مجازی را دریافت و اجرایی کرده اند، اما از آنسو برخی کاربران نیز اعلام می کنند که بدون فیلتر شکن قادر هستند از این شبکه استفاده کنند.
این رویه در حالی است که می دانیم هنوز خبری رسمی و تأیید شده ناظر بر تصمیم مسئولان عالی رتبه فضای مجازی کشور برای فیلتر کردن کلاب هاوس منتشر نشده و حتی از آنسو برخی متولیان امر نیز هر گونه فیلترینگ را تکذیب می کنند.
در چنین شرایط آشفته و عجیب و غریبی انتشار یک نامه با امضای معاون وزیر ارتباطات و رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی بر ابهام ها افزوده است.
در این نامه که خطاب به مدیران عامل چند شرکت ارائه دهنده اینترنت سیار و ثابت نگاشته شده است، حسین فلاح- معاون وزیر ارتباطات از ایجاد اختلال مشهود توسط اپراتورها برای دسترسی کاربران به شبکه کلاب هاوس گلایه کرده و آنها را به پرهیز از چنین اقدامی آن هم بدون دستور قضایی دعوت کرده است.
ارسال چنین نامه ای آن هم توسط مسئول مستقیم و ارشد ارتباطات رادیویی کشور که قاعدتاً باید در جریان ریز جزئیات مسائل اینچنین باشد، حاوی پیام و نگرانی های عمیقی است که نباید از کنار آن به سادگی عبور کرد.
موضوع نخست اینکه به نظر نامه مورد اشاره تنها یک نامه نمایشی و فاقد هر گونه جنبه و الزام اجرایی باشد. چرا که اگر واقعاً سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در جریان چنین اتفاقی نبوده است، پس از توانمندی و اختیار لازم برای لغو چنین تصمیمی نیز برخوردار نخواهد بود و اگر در جریان چنین رخدادی بوده است، هم نگارش و هم رسانه ای کردن آن امری بی معنی تلقی می شود.
در این نامه معاون وزیر ارتباطات اپراتورهای ارائه دهنده اینترنت را به ایجاد اختلال در فرایند دسترسی کاربران به شبکه مجازی کلاب هاوس متهم کرده و از آنها می خواهد که دست از چنین اقدامی بردارند، حال اینکه اگر این مقام مسئول اساساً و متناسب با جایگاهی که برای او تعریف شده است، از اختیارات کافی برخوردار بود، نباید اجازه می داد چنین اتفاقی رخ بدهد. نه اینکه حالا و پس از وقوع فیلترینگ در مقام مدعی و مطالبه گر ظاهر شود.
موضوعات مهم و قابل تأملی که ما را بر آن می دارد این نامه نگاری را آن هم به این دلیل که به سرعت در فضای رسانه ای کشور بازنشر شد، تنها یک اقدام نمایشی و فاقد ضمانت اجرایی لازم تلقی کنیم.
اما این همه نکات و پیام های مکاتبه اخیر معاون وزیر ارتباطات نیست و پیام و نکته مهم تر آن است که از قرار معلوم و مستند به آنچه رخ داده است، ابتکار عمل و مدیریت فضای مجازی کشور از وزارت ارتباطات خارج شده و مدیریت و تصمیم گیری در مورد آن در فضایی جدا از مجموعه وزارت ارتباطات در حال اجرا و پیگیری است.
رویه و اتفاق قابل تأملی که نگرانیم وزارت ارتباطات را در سطح یک نهاد و ارگان فاقد اثرگذاری و کارآمدی لازم به ویژه در حوزه شبکه های اجتماعی تنزل داده و نقش دیگر کانون ها را در تصمیم گیری های اینچنینی افزایش دهد.
