موزه تاریخ ملی ارمنستان، آیینه ای از گذشته
حتما شنیده اید که گذشته چراغ راه آینده است به این معنی که اگر کسی تاریخ را نداند ممکن است همان اشتباهاتی را که گذشتگان انجام داده اند را دوباره تکرار نمایند و از دانسته های آنان بی اطلاع بماند و نتواند از دانش آنها برای پیشرفت زندگی خود و جامعه ای که در آن زندگی می کند بهره مند گردد. به همین منظور بشر از آثار و ابنیه تاریخی یا اسناد و مدارک قدیمی یا اشیا و ظروفی که ارزش تاریخی داشته باشد نگهداری و مواظبت می نماید تا با مطالعه بر روی این آثار تاریخی از زندگی و احوالات گذشتگان با خبر گردد و از دانش و آگاهی آنها برای زندگی خودش استفاده کند و از اشتباهات آنها درس عبرت بگیرد. به همین منظور مکان هایی را برای حفظ این اثار در نظر گرفته اند به نام موزه.
موزه تاریخ ملی ارمنستان در تور ارمنستان از مهم ترین و غنی ترین موزه های ارمنستان می باشد. این موزه در شهر ایروان یا به قول خود ارمنی ها یروان می باشد و در میدان جمهوری این شهر واقع شده است. این موزه از بخش های مختلفی تشکیل شده است که از جمله آن می توان به بخش باستان شناسی، بخش سکه شناسی، بخش قوم شناسی، تاریخ معاصر و چند بخش دیگر اشاره کرد.
این موزه بزرگ در تاریخ نهم سپتامبر هزار و نهصد و نوزده تاسیس شد و نام آن کتابخانه قوم نگاری – انسان شناسی بود. اما در سال هزار و نهصد و بیست و یک اجازه بازدید به این موزه داده شد. این موزه بارها و بارها تغییر نام پیدا کرده است. در سال هزار و نهصد و بیست و دو موزه دولت مرکزی ارمنستان شد، در سال سی و یک موزه تاریخی فرهنگ نام نهاده شد، در سال سی و پنج موزه تاریخی و در سال شصت و دو موزه ایالتی ارمنستان تغییر نام یافت. اما نام فعلی این موزه یعنی موزه تاریخ ملی ارمنستان در سال دو هزار و سه بر آن نهاده شده و تا کنون تغییری نکرده است.
موزه تاریخ ملی ارمنستان در آفر تور ارمنستان نزدیک به چهارهزار اثر کشف شده در ارمنستان مربوط به دوران های گوناگونی دارا می باشد که از آن جمله می توان به: دوران های پیش از تاریخ، نوسنگی، مس سنگی، مفرغ، اورارتوها، هخامنشی، هلنی، قرون وسطی و معاصر را اشاره کرد
. این اشیائ تاریخی در بخش های باستان شناسی، مردم نگاری، سکه شناسی و اسناد و مدارک نگهداری می شوند. این اثار با ارزش تاریخی نشان دهنده ارتباط فرهنگی با اقوام آسیای شرقی مانند مصر میتانی پادشاهی هیتی ایران پادشاهی سلوکیه رم و امپراطوری بیزانس می باشند. برخی از آثار نمایش داده شده در موزه مانند میراث فرهنگی اورارتو حکومت قدرتمند ارمنستان در شرق باستان مثل کتیبه استثنایی به خط میخی مجسمه برنزی دیوارهای نقاشی سرامیک نقاشی شده اسلحه و سلاح های تزیینی از نمونه های یگانه از طلا و نقره و استخوان های کشف شده که از کاوش های باستان شناسی کارمیربلور مربوط به دوران پادشاهی آرگیشتی بدست آمده است.
یک مجموعه عظیم دیگر از برنز مربوط به تاریخ پیش از میلاد مسیح که متعلق به وزارت خزانه داری جهان است از آثار بسیار مهم این موزه زیبا و جالب می باشد. از آثار مهم دیگری که در این موزه وجود دارد می توان به دو کتیبه به خط میخی مربوط به سال هفصد و هشتاد و دو پیش از میلاد اشاره کرد که به شکل گیری شهر اربونی توسط آرگیشتی حاکم اوراتو اشاره کرد. همچنین کلکسیون مدارک حمل و نقل قدیمی در قرن چهارده پانزده از میلاد و ارابه های دست ساز از دیگر آثار مهم در این موزه به حساب می آیند. از آثار با ارزش دوره هلنیستی می توان به مجسمه ها جزئیات معماری جواهرات و سفال که از کاوش محوطه های گارنی آرتاشات و اوشاکان بدست آمده است. اما اثار دوره مسیحی از دیگر آثار هم از نظر تعداد و هم از نظر تنوع از بقیه آثار بیشتر است. از جمله این آثار می توان به اثار معماری مجسمه ها و سرامیک های منحصر به فرد که از کاوش های قلعه امبرد شهر دوین و آنی به دست آمده اند اشاره کرد که در موزه تاریخ ملی ارمنستان می باشند.
برخی از آثار که از نظر تاریخی ارزش بسیار بالایی در تور ارمنستان ارزان و لحظه آخری دارا است اما به دلیل اینکه این اشیا بر اثر مرور زمان و یا به خاطر نگهداری نامناسب آن شئ پیش از آوردن به موزه خطر از هم پاشیدن و یا خراب شدن آن شئ یا اثر تاریخی می رود به همین خاطر این اشیا و اثار در معرض نمایش عمومی قرار نمی گیرد اما برای اینکه مردم از دیدن این آثار محروم نشوند هر چند وقت یکبار یک نمایشگاه ویژه در محل موزه برپا می شود که این آثار ارزشمند به معرض نمایش گذارده می شوند.
