منظور روحانی از “اختیارات ویژه” چیست؟
حسن روحانی، رییس جمهور شب گذشته در ضیافت افطار علما و شخصیت‌های دینی و حوزوی با تاکید بر اینکه در “جنگ اقتصادی” قرار داریم گفت: «همانگونه که در جنگ ۸ ساله اختیارات ویژه‌ای را از امام راحل گرفته و توانستیم جنگ را اداره کنیم و حتی موفقیت‌های بسیاری را به دست آوریم امروز هم به چنین اختیاراتی نیاز داریم.»
این اظهار نظر روحانی را به نوعی می‌توان درخواست برای افزایش اختیارات او دانست. روحانی پیشتر به محدودیت اختیاراتش اعتراض کرده بود.
روحانی ۲۳ اردیبهشت ماه در ضیافت افطار فعالان سیاسی گفت: “وقتی از دولت سوال و مطالبه‌ای می‌شود باید از طرف دیگر بررسی شود که دولت چه مقدار در حوزه‌های مورد سوال دارای اختیار بوده است.”
روحانی در ادامه از حوزه سیاست خارجی، فرهنگ و فضای مجازی بعنوان نمونه یاد کرده و تاکید کرد: «باید ببینیم که دولت چقدر در این حوزه‌ها اختیار دارد. باید در حد توان و در حوزه اختیارات رئیس جمهور از دولت مطالبه داشت.»
همچنین حسین مظفر فعال سیاسی اصولگرا سخنان روحانی در این نشست را اینگونه روایت کرد: «مشکل اصلی این است که شما همه انتظارات را از دولت دارید، ولی باید ببینید دولت چقدر اختیار دارد، دولت نه در سیاست خارجه اختیار دارد، نه می‌داند کجا باید مذاکره کند و مذاکره نکند، کجا ملاقات کند و کجا ملاقات نکند و نه اختیار فرهنگ و صدا و سیما در دست دولت است. همچنین مساجد و تریبون‌های نماز جمعه و مشکل فضای مجازی هم در اختیار دولت نیست لذا چیزی از دولت می‌خواهید که اختیاری ندارد و اختیارات باید با امکانات متناسب باشد.»
حالا سوال مهم این است که رییس جمهور چه اختیارات ویژه‌ای می‌خواهد؟ تنها کدی که روحانی می‌دهد، اشاره او به اختیاران ویژه‌ای است که در دوران جنگ داده شده است.
حسین کنعانی مقدم تحلیلگر و فعال سیاسی اصولگرا درباره اینکه روحانی چه اختیاراتی می‌خواهد، به فرارو گفت: «متناسب با شرایط ممکن است مسئولان نظام نیازمند اختیارات بیشتر برای عمل به وظایف خود باشند. اما روشن است که رییس جمهور اگر از اختیارات قانونی خود به خوبی استفاده کند خیلی از مسائل و مشکلات کشور قابل حل است. اختیارات رییس جمهوری خیلی وسیع و گسترده است مگر اینکه شرایط ویژه و خاصی باشد که اختیارات ویژه ای به او داده شود.»
او افزود: «در دوران جنگ هشت ساله حضرت امام (ره) اختیارات ویژه‌ای همچون جانشینی فرمانده کل قوا را به بنی صدر دادند یا در مقطعی دیگری این سمت را به آقای هاشمی سپردند. اما شرایط کنونی به گونه‌ای نیست که رهبری اختیارات ویژه‌ای به رییس جمهور بدهند. در عین حال دست رییس جمهور هم بسته نیست و اختیارات کافی را دارد.»
کنعانی مقدم با اشاره به اینکه کشور در جنگ اقتصادی است، گفت: «رییس جمهور در حال حاضر هیات دولت، ارکان اقتصادی کشور، بانک مرکزی و … را در اختیار دارد. معدود مواردی در حوزه اقتصادی وجود دارد که اختیار در دست رییس جمهور نیست از جمله این موارد برداشت از صندوق توسعه ملی است که باید با مجوز رهبر انقلاب صورت گیرد. رییس جمهور در حوزه اقتصادی همه ابزار قانونی را در اختیار دارد و مجلس هم می‌تواتند به خوبی به دولت کمک کند.»
این فعال سیاسی اصولگرا معتقد است “کلی گویی آقای روحانی ابهام ایجاد کرده است. اگر ایشان می‌خواهد اختیار صندوق توسعه ملی را داشته باشد، این می‌تواند سم مهلکی برای دولت باشد. وقتی دولت دستش در هزینه ذخایر ارزی کشور باز شود، ممکن است همه منابع صرف مصارفی غیر ضروری گردد.”
او درباره این که آیا ممکن است که منظور روحانی اختیارات ویژه در حوزه سیاست خارجی است؟، گفت: «بله به نظر می‌رسد ایشان همین جنبه ماجرا را دنبال می‌کنند. احتمالا ایشان احساس می‌کنند که اختیار تام را در بحث سیاست خارجی ندارند و یا اینکه دخالت‌هایی در این زمینه می‌شود که نمی‌تواند سیاست هایش را اجرا نماید. آقای روحانی باید این موضوع را شفاف بیان کند.»
صادق زیباکلام هم در این باره به فرارو گفت: «من تصور می‌کنم مشکل اساسی‌تر از آن است که بگوییم رییس جمهور نیاز به اختیارات ویژه دارد. مسئله مهمی که متاسفانه آقای روحانی در شش سال ریاست جمهوری اش هیچ گامی در جهت رفع آن برنداشته است این است که مدیریت کلان کشور به دو بخش انتصابی و انتخابی تقسیم شده است. بخش انتصابی قدرت و اختیارات فراوانی دارد و بعضا هم خودش را ملزم به رعایت قانون نمی‌بیند و نهایتا اینکه در قبال تصمیمات و سیاست هایش هم پاسخگو نیست. بخش انتخابی هم قدرت و اختیارات محدود دارد، هم باید در چهارچوب قانون عمل کند و هم اینکه پاسخگو است.»
او افزود: «آقای روحانی به جای اینکه بیاید و درخواست اختیارات ویژه کند باید تلاش می‌کرد بخش انتخابی را در برابر بخش انتصابی تقویت شود و یا اینکه دست کم بخش انتصابی را پاسخگو می‌کرد. راه درست این بود که آقای روحانی در این شش سال تلاش می‌کردند به قانون اساسی بازگردیم. وضعیت کنونی مدیریت کشور با دو گانه انتصابی و انتخابی وقدرت‌های نامتوازنی که دارند مطابق قانون اساسی نیست. اولین وظیفه رییس جمهور اجرای قانون اساسی است. آقای روحانی باید خیلی قبل‌تر به دنبال اصلاح وضعیت مدیریتی کشور می‌رفتند.»
به گفته زیباکلام “سوال مهم این است که اگر آقای روحانی به اختیارات ویژه هم دست پیدا کند، چگونه می‌خواهند چالش و اختیارات مدیران انتصابی و انتخابی را رفع و رجوع نماید؟”
او با طرح مثالی گفت: «آقای روحانی در راس مدیران انتخابی کشور است، اما ایشان در خصوص مسائل مهم سیاسی خارجی و منطقه‌ای چقدر نقش دارد؟ آقای روحانی باید تلاش کنند جایگاه دولت و مجلس تقویت شود نه اینکه دنبال اختیارات ویژه باشند. آنچه که ایشان درمورد اختیارات ویژه و حتی بحث رفراندوم مطرح می‌کند آدرس اشتباه است. تلاش روحانی باید معطوف به اجرای قانون باشد.»
زیباکلام گفت: «مسئله هم فقط سیاست خارجی نیست بلکه آقای روحانی باید در خصوص سیاست داخلی هم تغییراتی ایجاد کند. آقای روحانی در شش سال گذشته هیچ اقدامی برای کاهش رد صلاحیت‌های انتخاباتی انجام نداده است. حاصلش آن شده که مجلسی که قرار بود در راس امور باشد در قعر امور قرار گرفته است. من از آقای روحانی سوال می‌کنم که کدام واجبتر بود مقابله با ردصلاحیت‌های انتخاباتی، اصلاح قانون انتخابات برای افزایش شان نهاد‌های انتخابی و یا درخواست دریافت اختیارات ویژه؟!»
