«معامله قرن» ترامپ؛ صلحی به گروگان گرفته شده
“شرکت‌کنندگان در کنفرانس بحرین بهتر است وقت خودشان را روی طرح راهکار همیشگی درگیری اسرائیل – فلسطین صرف کنند؛ پیش نیازی ضروری برای درک کامل حق تعیین سرنوشت فلسطینیان و یافتن راهکاری دائمی برای وضعیت آوارگان فلسطینی که در راستای قطعنامه‌های مرتبط سازمان ملل و قوانین بین‌المللی باشد.”
روزنامه واشنگتن پست می‌نویسد: توافق به اصطلاح قرن که از دید دولت ترامپ راهکار درگیری فلسطین-اسرائیل است، در کنفرانس اواخر ژوئن در بحرین رونمایی خواهد شد، دست‌کم بخشی از آن. منابع تاکید می‌کنند یکی از مسائل مورد بحث، آژانس امداد و کار سازمان ملل برای آوارگان فلسطینی در خاور نزدیک (آنروا) خواهد بود؛ سازمانی که در حدود ۷۰ سال گذشته به ارائه خدمات حیاتی به میلیون‌ها آواره فلسطینی پرداخته است.
به گزارش ایسنا، دولت آمریکا آنروا را به همیشگی کردن وجود آوارگان فلسطینی متهم می‌کند و بنابراین بخشی از مشکل میان اسرائیل و فلسطین است نه بخشی از راه‌حل. چنین تفکر جاهلانه‌ای موجب شد آمریکا امسال کل کمک‌هایش به آنروا را که به طور متوسط ۳۶۰ میلیون دلار می‌شد، قطع کند و هم حکم آنروا و هم حقایق اساسی درباره آوارگان فلسطینی را انکار کند. این امر همچنین موضع آمریکا به عنوان عامل بین‌المللی مهم در ارائه این کمک انسان‌دوستانه را به خطر انداخت.
تاریخ آنروا
آنروا در ۱۹۴۹ از سوی مجمع عمومی سازمان ملل متحد تأسیس شد تا کمک امدادی و کمک‌رسانی به آوارگان فلسطینی فراهم آورد، آن هم تا زمان حصول یک راه حل سیاسی دائم برای مناقشه فوق. کل این سیستم سازمان ملل برای آوارگان فلسطینی به راه افتاد. مأموریت اولیه آنروا سه سال به طول انجامید تا حین آن یک راه حل سیاسی به مذاکره گذاشته شود. افسوس که تاکنون هیچگونه راه‌حل سیاسی به دست نیامده است و آنروا به بلندترین مأموریت “موقت” تبدیل شد و همچنان نهاد فرعی مجمع عمومی است. آنروا با فراهم کردن باکیفیت‌ترین آموزش در این منطقه، خدمات بهداشتی، مشاغل، امداد و خدمات اجتماعی به میلیون‌ها آواره، شرافت و انعطاف‌پذیری آوارگان را تضمین کرده است و در ثبات منطقه‌ای مشارکت دارد.
کشورهای عضو مجمع عمومی با تمدید مأموریت آنروا و تأیید بودجه و عملیات‌های آن حمایتشان را نشان داده‌اند. هرگونه اتهام مبنی بر فعالیت آنروا در راستای منافع سیاسی فلسطین عملاً گمراه کردن است.
آنروا نمی‌تواند مأموریت خود را تغییر دهد. آوارگان فلسطینی وجود دارند چون یک دهه ناکامی برای یافتن راهکارهایی برای علل ریشه‌ای آوارگی آن و بحران‌های سیاسی وجود داشته است. شمار آوارگان فلسطینی همچنان رو به رشد است چون طبق قوانین بین‌المللی کودکان آوارگان و فرزندان آنها هم آواره محسوب می‌شوند، تا زمانی که یک راهکار بادوام پیدا شود.
حمایت بین‌المللی از آنروا
با فعالیت در فضایی آغشته به چالش، در بحبوحه رشد تعداد آوارگان و افزایش نابسنده ابزارهای مالی، آنروا قطعاً یک هدف سهل برای دولت آمریکاست؛ دولتی که تا سال ۲۰۱۸ قویاً تلاش داشت تا اطمینان حاصل کند تنها اندکی از آوارگان می‌توانند ادعای بازگشت را داشته باشند. مشروعیت‌زدایی از آنروا و آوارگانی که به آن خدمت می‌کنند، قدمی در این راستا است.
با این وجود، نگرش دولت ایالات متحده بر این نکته تأکید نمی‌کند که کشورهای عضو سازمان ملل متحد نتوانسته‌اند راه‌حلی برای ریشه‌های این درگیری پیدا کنند و اینکه آنروا وضعیت سخت آوارگان فلسطینی را تشدید نکرده است.
حمایت بین‌المللی از آنروا نمونه بازر تقسیم مسؤولیت آوارگان است. این مفهومی است که در “اعلامیه آوارگان و مهاجران نیویورک” و “پیمان جهانی آوارگان” که به ترتیب در سال‌های ۲۰۱۶ و ۲۰۱۸ در مجمع عمومی تصویب شده است، روی آن تاکید شد. امروز آنروا از حمایت بیش از ۴۰ حامی دولتی برخوردار است.
نگاه به جلو: فرصت‌های اقتصادی و حقوق اساسی
حل مساله آوارگان فلسطینی نیازمند اراده سیاسی است، با حمایت از رویکردی اصولی بر پایه قوانین بین‌المللی که همچنین به غلبه بر طرف‌های مذاکره‌کننده نامتقارن کمک کند. هفتاد سال پس از آنکه فلسطینیان آواره شدند، حمایت از آنروا، همزمان با استفاده از نشست‌های سیاسی سازمان ملل که اثرگذارتر و استراتژیک‌تر می‌شود، منطقی‌ترین و اخلاقی‌ترین پیامد مسوولیت‌پذیری بین‌المللی در قبال بزرگترین و دنباله‌دارترین گروه آوارگان در تاریخ مدرن است.
صحبت درباره “معامله قرن” ظاهرا اشاره به این دارد که پیشرفت اقتصادی در انتظار فلسطینیان است. اما فرصت‌های اقتصادی جایگزین صلح نیستند، خصوصاً زمانی که صلح با روند سیاسی متوقف شده و نقض‌ها در قوانین بین‌المللی به گروگان گرفته شود. بعید است که امروز آوارگان یا کشورهای میزبان آنها چشم‌اندازی از فرصت‌های اقتصادی شاهد باشند؛ آن هم در غیاب راهکار دائمی برای رسیدگی به حقوق و ادعاهای تاریخی آوارگان. همچنین راهکارهای اقتصادی یک شبه حاصل نمی‌شود.
شرکت‌کنندگان بهتر است وقت خودشان را در بحرین روی طرحی صرف کنند که راهکاری همیشگی دارد، یک پیش‌نیاز ضروری برای درک کامل حق تعیین سرنوشت فلسطینیان و یافتن یک راهکار دائمی برای وضعیت آوارگان فلسطینی که در راستای قطعنامه‌های مرتبط سازمان ملل و قوانین بین‌المللی باشد. فرصت‌های اقتصادی بدون تحقق حقوق بنیادین چه فایده‌ای دارد؟
