مشکل اصلی در روابط آمریکا و اعراب حاشیه خلیج فارس چیست؟

پایگاه خبری “مدرن دیپلماسی” در گزارشی می نویسد:

آمریکا سعی دارد تا تعهدات خود در قبال منطقه غرب آسیا و به ویژه حاشیه خلیج فارس را از حالت رابطه بالادست-پایین دست و ارائه تعهدات گسترده امنیتی به کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس خارج کند و یک شراکت راهبردی که حامل تعهدات کمتری برای واشینگتن است را مستقر کند. تا زمانی هم که دو طرف به این درک نرسند، روابط آن ها کجدار و مریز ادامه پیدا خواهد کرد و البته که به هر دو نیز آسیب خواهد زد.

بازتاب– آمریکا در شرایط کنونی در چهارچوب روابط خود با کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس، دچار نوعی سومحاسبه، ابهام و البته سیاست های متناقض شده است. در این شرایط، هم در مورد سیاست خارجی آمریکا در قبال منطقه مذکور و هم در مورد سیاست کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس در رابطه با آمریکا، نوعی عدم قطعیت و ابهام ایجاد شده است.

اکنون بنیان های روابط آمریکا باکشورهای عرب حاشیه خلیج فارس متزلزل تر از گذشته شده است. این در حالی است که منطقه مذکور علی رغم دلمشغولی های آمریکا در پرونده های اوکراین و شرق آسیا(تقابل با چین)، همچنان از اهمیتی راهبردی برای آمریکا برخوردار است. در این میان باید توجه داشت که رقبای بین المللی آمریکا یعنی چین و روسیه نیز هیچکدام مایل به ایفای نقش ضامن امنیتی در منطقه حاشیه خلیج فارس و به جایِ آمریکا نیستند. البته که کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس هم چنین تحلیلی را از روسیه و چین ندارند.

آمریکا در مدت اخیر سعی کرده تا حضور نظامی خود در منطقه را افزایش دهد و حتی صحبت از طرحی کرده که در قالب آن نظامیان آمریکایی در کشتی های تجاری که در خلیح فارس و تنگه هرمز حضور دارند مستقر می‌شوند تا جلوی آنچه آزار و اذیت های ایران ادعا می شود را بگیرند.

با این حال، نکته مهم این است که کشورهای مهم حاشیه خلیج فارس نظیر امارات و عربستان، به شدت از حمایت آمریکا از خود در لحظات بحرانی، سرخورده شده اند. مساله ای که ریشه در وقوع حملات سنگین به منافع و اهداف آن ها در سال های گذشته و انفعال آمریکا در مواجهه با این رویدادها دارد.

در این میان، آمریکا با سیاست های نامفهوم خود و انفعال در رابطه با کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس، ماهیتِ مبهم روابط میان دو طرف را تعمیق کرده است. اکنون واقعیت میدانی این است که سیاست های آمریکا و کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس نسبت به یکدیگر، تا حد زیادی متناقض نیز است.

کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس به طور خاص در مورد ماهیت نیات و اقدامات آمریکا در مورد خود تردید دارند. آمریکا بارها از اراده اش جهت ایجاد سامانه های پدافند هوایی مشترک در این کشورها سخن گفته است. با این حال، چالش اصلی این است که اعراب در میدان عمل هیچ از آمریکا نمی بینند و حتی نمی دانند که آمریکا دقیقا به دنبال چیست؟

عربستان سعودی نیز از دولت آمریکا درخواست کرده که اگر می خواهد عربستان با اسرائیل روابط خود را عادی سازی کند، بایستی یک توافق امنیتی جدید را با سعودی ها به امضا برساند و در عین حال، زمینه دسترسی عربستان به تسلیحات پیشرفته آمریکایی را فراهم سازد. البته که امارات نیز پیشتر درخواست های مشابهی را از آمریکا جهت پذیرش گزاره عادی‌سازی روابط با اسرائیل مطرح کرد با این حال، به محض امضای توافق میان امارات و اسرائیل، این خواسته ها به حاشیه رانده شدند.

عربستان در شرایطی از آمریکا می خواهد که توافق امنیتی جدیدی را با این کشور امضا کند که اساسا امضای این توافق، در نقطه مخالف با اراده اصلی دولت آمریکا جهت کاهش تعهدات امنیتی اش در منطقه است. به بیان ساده‌تر، عربستان اکنون از آمریکا می خواهد که به نقطه ای بازگردد که این کشور مدتهاست سعی دارد از آن دور شود و به جای ارائه تعهدات امنیتی به یک کشور، می خواهد سازوکارهای دسته جمعی امنیتی را ایجاد کند. این وضعیت در نوع خود ابهامی عمیق را در قالب روابط آمریکا و کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس ایجاد کرده است.

آمریکا سعی دارد تا تعهدات خود در قبال منطقه غرب آسیا و به ویژه حاشیه خلیج فارس را از حالت رابطه بالادست-پایین دست و ارائه تعهدات گسترده امنیتی به کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس خارج کند و یک شراکت راهبردی که حامل تعهدات کمتری برای واشینگتن است را مستقر کند. تا زمانی هم که دو طرف به این درک نرسند، روابط آن ها کجدار و مریز ادامه پیدا خواهد کرد و البته که به هر دو نیز آسیب خواهد زد.