مسیر دشوار جو بایدن برای پایان دادن به جنگ یمن/ آیا اراده آمریکا برای پایان دادن به جنگ یمن کافیست؟
مواضع اخیر بایدن در مورد پایان دادن به حمایت آمریکا از عملیات تهاجمی عربستان در یمن، با استقبال همه طرفهای درگیر روبهرو شده است؛ با این حال انصارالله هر گونه اقدام موثر را در گرو پایان دادن به محاصره و توقف حملات به یمن میداند. به نظر میرسد بایدن خواهان قدم گذاشتن در مسیری سخت و پیچیده برای پایان جنگ در یمن است.
«بازتاب»؛ آرش صفار– وبسایت خبری «العربیه الجدید» از حمایت امارات از ابتکار آمریکا برای پایان جنگ در یمن خبر داده است.
پیشتر «جیک سالیوان»، مشاور امنیت ملی جو بایدن اعلام کرده بود که او به حمایت آمریکا از عملیات تهاجمی عربستان در یمن، پایان میدهد. حمایت نظامی آمریکا در جنگ یمن، از دوران اوباما آغاز شد و در دوره ترامپ در قالب حمایتهای لجیستیکی و فروش تسلیحات به ریاض ادامه یافت.
در عین حال بایدن ضمن تکرار اتهام ایرانی بودن موشکهای انصارالله، بر حمایت از عربستان برای دفاع از قلمروی خود، تأکید کرده است. همچنین او «تیموتی لندرکینگ» را به عنوان نماینده ویژه آمریکا در امور یمن منصوب کرده است.
حالا «انور قرقاش»، وزیر دولت امارات در امور خارجه ضمن تأکید بر خروج نیروهای نظامی کشورش از یمن در اکتبر سال گذشته، مدعی حمایت ابوظبی از طرحهای صلح و تلاشهای سازمان ملل برای پایان جنگ در یمن شده است.
اگرچه نیروهای امارات از یمن خارج شدهاند، این کشور بر حمایت خود از شبه نظامیان جداییطلب جنوب ادامه میدهد.
قرقاش در توئیتر خود گفته است که امارات همچنان به نقش خود به عنوان «یکی از بزرگترین ارائهدهندگان کمکهای بشردوستانه به مردم یمن» ادامه خواهد داد؛ این ادعا در حالی بیان شده که سازمان ملل در سپتامبر گذشته گفته بود که علیرغم شرکت نماینده امارات در مراسم تأمین مالی برای کمک به یمن، این کشور هیچ کمکی ارائه نکرده است.
از سوی دیگر، عربستان حمایت خود از یک راه حل سیاسی جامع در یمن را اعلام کرده است. به باور کارشناسان، با توجه به ناتوانی عربستان در شکست انصارالله و بازگرداندن دولت منصور هادی، حمایت از راه حل سیاسی نشان میدهد که ریاض در پی راهی برای خروج از جنگ پرهزینه و بیفایده یمن است.
در عرصه داخلی یمن، شورای انتقالی جنوب ضمن ابراز خوشحالی از مواضع بایدن بر حمایت از راهبرد بایدن برای پایان دادن به جنگ یمن تأکید کرده است؛ انصارالله نیز ضمن استقبال از مواضع دولت بایدن، نسبت به اینکه راهبرد بایدن چگونه منجر به تغییر شرایط میدانی خواهد شد، ابراز تردید کرده است.
محمد الحوثی در توئیتی اعلام کرد که ارتش و کمیتههای مردمی یمن به «هر اقدامی که منجر به پایان محاصره و توقف حملات» نشود، توجهی نخواهد کرد و فریب آن را نخواهد خورد.
به نظر میرسد دولت بایدن به جد خواهان پایان دادن به جنگ یمن است؛ با این حال اراده آمریکا تنها یکی از موضوعات موثر بر پایان بزرگترین فاجعه انسانی قرن است. آنچه از اهمیت به مراتب بالاتری برخوردار است، مواضع و منافع عربستان، امارات و انصارالله است.
در حالی که عربستان به این نتیجه رسیده است که قادر به تحقق خواستهها و منافع خود در یمن، از طریق ادامه دادن به جنگ نیست؛ اینکه آیا حاضر به پذیرش نقش انصارالله و چند و چون آن در آینده سیاسی یمن خواهد بود یا نه، چالش مهمی در مسیر پایان دادن به جنگ در یمن خواهد بود.
از سوی دیگر، انصارالله که خود را به عنوان بازیگری غیرقابل نادیدهگیری در یمن تثبیت کرده است؛ خواهان تضمین نقش خود در آینده این کشور است و از این لحاظ هر طرح صلحی که این نقش را نادیده بگیرد، نمیتواند منجر به پایان جنگ یمن شود.
موضوع دیگری که باید به آن توجه داشت مسئله جنوب است؛ جدا از جنگ میان عربستان و ارتش و کمیتههای مردمی یمن در شمال، جداییطلبان جنوب در سایه حمایت امارات به نیرویی غیرقابل حذف تبدیل شدهاند که خواستههای آنها هم با مواضع انصارالله و هم با مواضع عربستان و دولت هادی در تعارض قرار دارد؛ امارات که تا کنون بزرگترین پیروز جنگ یمن بوده است، احتمالا به سادگی حاضر به قطع حمایت خود از شورای انتقالی جنوب نخواهد بود.
با توجه به آنچه گفته شد، میتوان ادعا کرد اراده دولت بایدن برای پایان دادن به جنگ یمن، احتمالا تنها گام اول در مسیر پیچیدهای خواهد بود که پایان آن مشخص نیست.