مراسم انتخابات و خانه ملت

گذشته از اهداف سیاسی در تعیین دولت و تجدید بدنه اجرایی کشور و گردش نخبگان، انتخابات یک جشن و سرور ملی است. حرکت جمعی ملت در کنار هم و برای یک هدف واحد. همین حرکت با هم و هدف مشترک، منبعی از وجد و نشاط است.

انتخابات همچون مراسم جشنی است که تمام آحاد ملت در آن شرکت می کنند. حتی آنانی که در وهله آخر تصمیمی به حضور در این مراسم نمی گیرند به هرحال نسبتی با این مراسم برقرار می کنند و انتظار برای نتیجه، هیجان خاص خود را برای آنان دارد.

یکی از دو بخش مهم انتخابات یکی خود مراسم است و دیگری خانه ای است که مراسم در آن برگزار می شود. طبیعی است که خانه بر مراسم اولویت دارد. هدف برگزاری مراسم، بالا بردن شان این خانه است. هلهله و شادی و پایکوبی، امر متعارف یک مراسم جشن است اما نمی توان تصور کرد که این پایکوبی ها به وضعی صورت بگیرد که باعث آسیب به خانه شود. یا حتی شرکت کنندگان مراسم بدون رعایت شرایط یک مراسم، رفتارهایی داشته باشند که به جای نشاط و همبستگی، کینه و نزاع و اختلاف را دامن بزند.

خانه ای که گذشتگان و نسل حاضر و آیندگان ملت در آن زندگی کرده، می کنند و خواهند کرد بر هر موضوعی ارجحیّت دارد. انتخابات با همه اهمیت آن، بسیار گذراتر از ثبات و پایداری خانه ملت است و هدف آن باید تقویت و تثبیت باشد نه تخریب و دلزدگی از بودن و زندگی کردن در این خانه. اگر قاعده مراسم جشن انتخابات رعایت شود نتیجه شان، شوکت و امیدواری ملت خواهد بود و بالعکس.

اگر کمی دقیق تر بنگریم همه مشارکت کنندگان در انتخابات از یک وزن و جایگاه یکسان برخوردار نیستند. گردانندگان، مجریان، دست اندرکاران و بخصوص کاندیداها عناصر اصلی انتخابات هستند. انتظار از یک کاندیدایی که در جلوی چشم میلیون ها شهروند ظاهر می شود و رفتار و گفتار او الگو شده و رفتارهای افراد جامعه را تحت تاثیر قرار می دهد بسی فراتر از یک شهروند عادی است که در گوشه و کنار مراسم ناظر اتفاقات و جریانات است.

چه بخواهیم و چه نخواهیم با انواع ابزارهای ارتباطی همه گیر، انتخابات از پتانسیل تاثیرگذاری بسیار بالایی برخوردار شده است. ابعاد جامعه پذیری و آموزشی و تربیتی انتخابات به همان اندازه سیاسی، اجتماعی و اقتصادی آن در بین ملت تعیین کننده است.

سنجش میزان وزن و اثربخشی هر فرد در انتخابات، با کمی تامل و تعقل تاحدودی قابل درک است. به میزان اثر و وزن افراد، چه انتخاب کنندگان و چه انتخاب شوندگان، « مسئولیت» نیز بر آن مترتب است. مسئولیت یک امر اخلاقی است. نمی توان به هر دلیلی از زیر بار امری اخلاقی شانه خالی کرد. اگر برخی از این مباحث را بپذیریم و قائل به آن باشیم می توان برگزاری مراسم انتخابات را با شور و نشاط و درست و صحیح به انجام رساند.

هدف از طرح مباحث فوق، راهبری به این نتیجه کلی است که درک نسبت انتخابات با میهن، رعایت قواعد مراسم انتخابات و شناخت هر فرد از وظیفه خود در این مراسم و فهم مسئولیت اخلاقی، می تواند دلگرم کننده مردم به خانه خود یعنی ایران باشد.

حمیدرضا خدایی راد – دکترای علوم سیاسی