مذاکراه با عربستان، وزن ایران را در نشست وین افزایش می دهد/ اصرار بر روندهای اشتباه ایران و عربستان را دچار مخمصه کرده است/ عراقیزه شدن ایران و عربستان را تهدید می کند

چند روزی است که اخباری ضد و نقیض پیرامون برگزاری نشست مشترک میان و ایران و عربستان در بغداد و انجام مذاکرات دو جانبه میان مسئولان سیاست خارجی این دو کشور شنیده می شود؛ اخبار و تحولاتی که هر دو کشور علاقه ای ندارند پیرامون جزئیات آن صراحتاً سخن بگویند، اما از قرار معلوم صحت دارد.

«بازتاب»؛ آرش خداپرست– اخبار مرتبط با مذاکرات ایران و عربستان که می تواند کورسوهای امید را برای بهبود روابط دو جانبه و کاهش التهابات منطقه ای روشن کند، حالا با نگرانی هایی از جانب برخی بازیگران منطقه ای مثل امارات و اسرائیل رو به رو شده است.

در همین رابطه پرسش مهم این است که ضرورت بهبود روابط ایران و عربستان چیست و این تحول احتمالی چه پیامدهای ژئوپلیتیکی در منطقه در پی خواهد داشت؟

دکتر کیومرث یزدان پناه، عضو هیأت علمی دانشگاه تهران در همین رابطه به «بازتاب»، گفت: زمان آن فرا رسیده است تا ایران و عربستان در مسیر نرمال همسایگی و روابط بدون خصم و تنش قرار بگیرند. دو کشور در یک پروسه ژئوپليتيكي جهانی در مسیر تخلیه توان ژئوپليتيكي قرار گرفته اند و مخاطرات عمیق ژئوپليتيكي آنها را احاطه کرده است. از اینرو، اگر حواس دو کشور به این مسأله مهم نباشد، هر دو ضرر می کنند. زیرا عراقیزه شدن، کل کشورهای بزرگ منطقه از جمله ایران و عربستان را بشدت تهدید می کند.

یزدان پناه ادامه داد: در جهت خروج از تیرگی روابط موجود، اگر چه عراق پیشگام و میانجی میان دو کشور شده است تا یخ قطور میان ایران و عربستان را ذره ای آب کند، اما به نظر بنده تهران و ریاض عاقلانی هستند که باید بدون میانجی گام های محکمی را در مسیر حل اختلافات عمیق بردارند و خود این کوه یخ ایجاد شده را بشکافند.

استاد دانشگاه تهران پیرامون ضرورت این مهم تأکید کرد: ضرورت دارد تا روابط دو کشور در هر سطوحی به حالت عادی برگردد. هر دو کشور اشتباهاتی سخت در این ۱۰سال اخیر داشتند که باید از این اشتباهات پرهزینه درس عبرت بگیرند.

این متخصص مسائل ژئوپلیتیک افزود: لج بازی های بی مورد حتی پای دیگر ملت های منطقه را هم وسط کشیده که تبعات آن ژئوپليتيكي و بعضا مخرب و درگیرانه بوده است و همین عامل بهانه ای برای مداخله قدرت های فرصت طلب در این منطقه حساس شده است. باید پذیرفت که هر دو کشور مقصرند و متاسفانه اصرار بر تقصیرات ایدئولوژیک، دو کشور را به مخصه های متعدد ژئوپلیتیک فرو برده است.

یزدان پناه با ابراز امیدواری نسبت به مذاکرات ایران و عربستان ادامه داد: به نفع دو کشور و کشورهای منطقه و جهان اسلام است که ریاض و تهران سطح گفتگوها را هم فشرده تر کنند و هم به لحاظ کیفی آنرا در سطح وزرای خارجه ارتقاء دهند. قدر مسلم تسریع در روند مذاکرات و توافق بر مسائل بسیار مهمی همچون بحران یمن و سوریه و دیگر مناقشات پر هزینه منطقه، مسیر را برای عادی سازی روابط و بازگشت به دوران مطلوب فراهم می کند.

وی با اشاره به اختلافات منطقه ای ایران و عربستان در رابطه با سوریه نیز گفت: باید این نکته مهم را در نظر داشت که دو کشور در بحث روابط دو سویه گرفتار بدبینی های عمیق نسبت به هم شده که عوامل مختلفی باعث خلق این وضع وخیم در روابط ایران و عربستان شده است. تا جایی که در مقاطعی از زمان کنترل و مدیریت این بحران از دست دولت های دو کشور خارج و مسائل به سطوح رسانه ها، فضای مجازی و منبرها و تریبون های مذهبی و … غیره سرایت کرده است. لذا عادی سازی روابط دو کشور گرچه با دشواری های سختی مواجه است، اما غیر ممکن هم نیست.

یزدان پناه با اشاره به الزام های مورد نیاز برای بهبود روابط نیز تصریح کرد: این موضوع اساسی مستلزم درک دو سویه و از همه مهمتر در گرو فهم مشترکی از مسائل متعدد دو جانبه و منطقه حساس جنوب غرب آسیا است که تهران و ریاض هم باید آنرا بخوبی بفهمند و هم باید بدان گردن بنهند. همچنین فراموش کردن برخی اتفاقات تلخ و گذشت متقابل از دیگر الزامات عادی سازی روابط دو کشور است که این مهم هم در گرو همت و اراده دو سویه نهفته است.

این استاد دانشگاه با اشاره به نگرانی قدرت هایی چون آمریکا و نیز بازیگران منطقه ای چون اسرائیل از هر گونه کاهش تنش میان ایران و عربستان در پایان تأکید کرد: نزدیکی دو کشور برای خنثی کردن سناریوی های مخرب و ایجاد بسترهای همگرایی در این مقطع بسیار الزامی است و حتی در صورت استمرار مذاکرات دو کشور، این مساله مهم، وزن ایران در ادامه مذاکرات با ۴+۱ در وین را نیز بالا خواهد برد.