مذاکرات قطر و آمریکا بر سر ایران؛ تلاش‌های دوحه برای بهبود روابط ایران و آمریکا به کجا می‌رسد؟
در حالی که رئیس‌جمهور آمریکا و امیر قطر در خصوص موضوعات منطقه گفتگو کرده‌اند، محمد بن عبدالرحمان از کمک قطر به نزدیک‌سازی دیدگاه‌های ایران و آمریکا خبر داده است. در کنار سایر موضوعات، قطر با بهره‌گیری از روابط مثبت خود با ایران و آمریکا، نقش موثری در آغاز گفتگوها وین ایفا کرده است.
«بازتاب»؛ آرش صفار- وزیر خارجه قطر، «محمد بن عبدالرحمن آل ثانی» اعلام کرد که کشورش از طریق کانال‌های موجود، برای نزدیک کردن دیدگاه‌های آمریکا و ایران تلاش می‌کند.
وی با بیان اینکه در دیدار «تمیم بن حمد آل ثانی»، امیر قطر با «جو بایدن» در خصوص مسائل مختلف، از جمله موضوعات منطقه‌ای گفتگو شده است، موفقیت مذاکرات وین را مهم دانست؛ به گفته او چنین توافقی به ثبات در منطقه کمک خواهد کرد.
سفر امیر قطر به واشنگتن، تنها یک روز پس از دیدار محمد بن عبدالرحمان با «حسین امیرعبداللهیان» در تهران انجام شده است. به نوبه خود، گفتگوهای وزرای خارجه ایران و قطر نیز تنها چند روز پس از اعلام آمادگی امیرعبداللهیان برای مذاکرات مستقیم میان تهران و واشنگتن در صورت نیاز، انجام شد.
در زمان آغاز به کار دولت بایدن، قطر نقش مهمی در انتقال پیام‌های ایران و آمریکا برای آغاز مذاکرات احیای برجام و ادامه آن داشت.
نقش موثر قطر در ایجاد کانال ارتباطی میان تهران و واشنگتن به حدی حائز اهمیت است که سناتور دموکرات، «کریس مورفی» با تشکر از قطر برای تسهیل بازگشت طرف‌ها به میز مذاکره، ضمن ابراز امیدواری در خصوص شکل‌گیری گفتگوهای خاورمیانه‌ای، دوحه را یک بازیگر اصلی این گفتگوها دانسته است.
تهران و دوحه علیرغم اختلافات جدی در پرونده سوریه، توانسته‌اند روابط خود را به شکلی مثبت ادامه دهند؛ این روابط به ویژه بعد از اختلافات قطر با عربستان، امارات و بحرین و محاصره این کشور ارتقا یافته است.
از سوی دیگر، قطر که به واسطه میزبانی از پایگاه هوایی آمریکا در خلیج فارس همواره یک متحد استراتژیک آمریکا محسوب می‌شده، پس از نشان دادن توانمندی‌های خود در بحران افغانستان، برای واشنگتن بیش از پیش اهمیت یافته است؛ تا جایی که اخیرا جو بایدن اعلام کرد که قطر در زمره «متحدان اصلی خارج از ناتو» قرار خواهد گرفت.
روابط موثر قطر با ایران و آمریکا سبب شده است که دو کشور دوحه را بهترین گزینه برای انتقال پیام در نظر بگیرند. این مسئله با بالا بردن اهمیت راهبردی قطر در تهران و واشنگتن به تبدیل قطر به یک بازیگر اصلی مهم در منطقه کمک خواهد کرد و تهدیداتی که قطر از جانب همسایگان عرب خود احساس می‌کند را کاهش خواهد داد.
در مقطع فعلی به نظر می‌رسد علاوه بر کمک‌های قطر به حل‌وفصل آخرین اختلافات باقی مانده در وین، زمینه‌سازی برای برگزاری گفتگوهای احتمالی ایران و آمریکا و کمک به توافق دو کشور در خصوص آزادی اتباع یکدیگر از جمله موضوعاتی باشد که قطر بر آن‌ها متمرکز است.
باید دید آیا تلاش‌های قطر با موفقیت همراه خواهد بود یا در همچنان بر پاشنه قبلی می‌گردد.
