نمود بیشتر بحران مدیریت نسبت به مدیریت بحران؛ حال و هوای این روزهای مناطق زلزله زده
این روزها و با توزیع بی نظم کمک های مردمی و فقدان سیستم مقابله منطقی با زلزله کرمانشاه ما شاهد بحران مدیریتی هستیم که خود باید بحران های طبیعی را مدیریت کند.
به گزارش بازتاب، بیش از دو دهه از زلزله رودبار و منجیل و بیش از یک دهه از زلزله بم می گذرد. دو نقطه عطف غم انگیز در تاریخ ایران. حوادثی که خرابی های جبران ناپذیری به بار آورد و هنوز هم بعد از طی شدن سالیان زیاد ، اثرات آن بر پیکره کشور باقی مانده است.
حالا بعد از گذشت چند سال از این دو رخداد طبیعی فاجعه بار زلزله کرمانشاه باعث شده است تا یکبار دیگر ایران داغدار از دست دادن هم‌میهنانی شود که به ناگهانی ترین حالت ممکن رخت از این دیار بسته اند. اما چه جای تعجب است از دنیایی چنین بلاخیز؟ طبیعت روی ناخوشی دارد که گاه و بی گاه به انسان ها نشان می دهد و این انسان است که باید با فکر و عقل و اراده خود مانع ضربه خوردن از این روی ناخوش طبیعت شود. سالهایی که از زلزله بم و رودبار گذشته اند به وضوح خالی از تجربه اندوزی برای مردان و زنان مسئول و مقام‌دار این کشور بوده است. چه آنکه بر همه روشن است آمد و شد های بی نظم و بی پایان مسئولین در سازمان های مختلف و آزمون و خطاهای تمام نشدنی ای که منجر به بحرانی بزرگ در مدیریت این چنین بحران های طبیعی خواهد شد.
بدیهی است که نمی توان صفحات غول پیکر زمین را واداشت تا هر از گاهی به حرکت نیافتند و محل زندگی ما را به لرزه در نیاورند. پس چرا در دیگر کشورهای توسعه یافته جهان که از قضا صاحب گسل های بیشتری نسبت به ما هستندچنین حوادثی فجایعی مشابه بم و رودبار و کرمانشاه به بار نمی آورد؟ در ژاپن سالانه چندین زلزله به ثبت می رسد اما آنها منتج به زلزله کرمانشاه نمی شوند. روشن است که ما آمادگی لازم برای مواجهه با این حادثه را نداریم و وقتی چنین باشد تمامی این حوادث ریز و درشت تبدیل به بحران خواهند شد.
نظام مهندسی کشور بعد ازاین سه تجربه بالاخره باید پوست اندازی کند. نظارت ها بر کیفیت ساخت و سازها سخت گیرانه تر شود و نهادهای ذی‌ربط در کیفیت ساخت و سازهای روستایی در مناطق زلزله خیز دخالت کنند و مانع اعطای مجوز به ساخت هر خانه ای بدهند.
از سویی دیگر عدم آموزش لازم برای مردم در مدارس و دانشگاه ها منجر به از بین رفتن سرمایه نیروی انسانی خواهد شد. هر ساله در مدارس ایران زنگ مانور زلزله برگزار می شود که در اغلب موارد شیوه آموزش سطح پایین آن ساعتی مفرح و شاد برای تفریح دانش آموزان می سازد تا آموزشی موثر برای توانمندسازی بچه ها در مواجهه با زلزله.
توزیع نامناسب کمک های مردمی
این روزها هرکس چهره شناخته شده ای در فضای مجازی باشد شماره حسابی در اختیار دنبال کنندگان خود و مردم عادی قرار داده است تا به حساب او مبالغ کمک های مردم به زلزله زدگان واریز شود. بنظر این اتفاق خود منجر به توزیع غیر متمرکز و ناعادلانه کمک های مردمی خواهد شد و خیلی از پول هایی که مردم با خلوص نیت به هم‌نوعان خود هدیه کرده اند، تلف خواهد شد. اینکه چنین اتفاقی در این روزها افتاده است بدون شک به عدم اعتماد مردم به نهادهای مسئول مرتبط است. غلامعلی جعفرزاده ایمن آبادی، نماینده مجلس در این باره گفته است: «در نظام توزیع امکانات امدادی یک نوع بی اعتمادی از سوی مردم دیده می شد. حتی مردمی هم که می خواستند به زلزله زدگان کمک کنند مایل بودند خودشان کمک هایشان را برسانند چرا که به دولت اعتماد ندارند. این چیز خوبی نیست چون عدالت توزیع در آن دیده نمی شود.»
از سویی دیگر سیستم آواربرداری و ایجاد پناهگاه های لازم برای اسکان زلزله زدگان در پایین ترین سطح ممکن انجام شد و این همه نشان دهنده عدم آمادگی لازم سازمان هایی چون جمعیت هلال احمر برای مقابله با بحران زلزله است.
بدون شک باید بستری منظم و مشخص فراهم می شد تا کمک های مردمی تماما در یک نهاد گردآوری شوند و اتفاقاتی مثل پرت کردن اقلام از بالای کامیون و هجوم زلزله زدگان برای به دست آوردن این کمک ها اتفاق نیافتد. شان و شخصیت انسان ها باید در این مواقع حفظ شود و حافظان این مهم در درجه نخست مسئولینی هستند که در بسیاری از بخش های گوناگون هزینه های نجومی خرج می کنند و برای این مواقع بودجه کافی در نظر نمی گیرند. ایمن آبادی در این خصوص نیز گفته است: «هزینه ای که کشور برای پدافند غیرعامل پرداخته پس در کجا باید به درد بخورد؟ ما آماده بحران نیستیم و تنها تصور می کنیم این آمادگی را داریم. آیا اگر طی روزهای آینده مناطق دیگری دچار بحران های شوند، مراکزی مثل هلال احمر می توانند دوباره سرویس دهی کنند یا اینکه دوباره باید از کلاه سبزهای ارتش استفاده کرد؟»
در کشور ما بدون شک مدیریت بحران خود بحران دیگری است. بحرانی که در سال گذشته و با فروریختن ساختمان تجاری پلاسکو در تهران لمس شد. اما با ضعف دولت در سامان دادن به نهادهای ذی‌ربط یکبار دیگر باعث شد تا بحران مدیریت جای مدیریت بحران را بگیرد.
