محمد بن سلمان در ایستگاه آخر

همزمان با افشای ابعاد بیشتری از پرونده ‘جمال خاشقچی’، تردیدها نیز نسبت به دخالت مستقیم ‘محمد بن سلمان’ ولیعهد عربستان در قتل روزنامه نگار منتقد سعودی کاهش یافته و از وی به عنوان متهم اول این ماجرا یاد می شود.

جمال خاشقچی 10 مهر ماه برای انجام یک کار اداری به کنسولگری عربستان در استانبول مراجعه کرد اما ورود بدون بازگشت و سپس ماجرای قتل فجیع و مثله کردن او توسط ماموران اطلاعاتی – امنیتی عربستانی موسوم به ‘جوخه ببرها’، زلزله مهیبی را رقم زد که ارتعاش آن با عبور از مرزهای ترکیه، کاخ پادشاهی عربستان را به لرزه در آورد.
مقامات سعودی هر چند در ابتدا به انکار ماجرا پرداختند و تلاش کردند از بار پذیرش مسوولیت ماجرا خود را رها کنند اما در پی درخواست های جامعه جهانی و فشار افکار عمومی و رسانه ها، در نهایت قتل خاشقچی را در کنسولگری عربستان در استانبول تایید اما آن را کار عوامل ‘خودسر’ عنوان کردند!
اما با پررنگ شدن نقش ‘سعود القحطانی’ مشاور دربار پادشاهی عربستان در قتل خاشقچی، همه نگاه ها معطوف به محمد بن سلمان ولیعهد سعودی و مافوق قحطانی شد زیرا بر اساس تحلیل کارشناسان، در فاز اطلاعاتی و امنیتی، هیچ اقدامی بدون اذن و هماهنگی با وی عملیاتی نخواهد شد.
در بحبوحه افزایش گمانه ها درمورد نقش محمد بن سلمان در قتل جمال خاشقچی روزنامه ‘واشنگتن پست’ با انتشار گزارشی، با تصریح این نکته که دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا گفت ‌وگوهای مقام‌های سعودی درباره طرح دستگیری خاشقچی را شنود کرده‌اند، به جزییات این گفت وگوها پرداخت که در آن آمریت ولیعهد سعودی را در ماجرای کنسولگری عربستان مسجل می ساخت.
به نوشته روزنامه واشنگتن پست، نتیجه این شنودها نشان می‌دهد محمد بن سلمان دستور عملیاتی را صادر کرده که هدف آن طعمه گذاشتن برای کشاندن خاشقچی به عربستان از منزل وی در ایالت ویرجینای آمریکا و دستگیری او بوده است.
این روزنامه آمریکایی به نقل از چند نفر از دوستان خاشقچی نوشت: طی چهار ماه گذشته مقام‌های ارشد نزدیک به محمد بن سلمان با خاشقچی تماس گرفته‌ و به او پیشنهاد داده‌اند در صورت بازگشت به عربستان تحت حفاظت قرار خواهد گرفت و شغل رده بالایی در حکومت به او پیشنهاد می‌شود. اما خاشقچی به این پیشنهادها مظنون بود. او به یکی از دوستانش گفت حکومت سعودی هیچ‌گاه به قول خود برای صدمه نزدن به او عمل نخواهد کرد.

** به رئیست بگو ماموریت انجام شد
اما افشاگری روزنامه واشنگتن پست، پایان ماجرا برای محمد بن سلمان نبود و در پس هر بار انتشار فایل های صوتی از داخل کنسولگری عربستان در استانبول، گمانه ها در مورد نقش ولیعهد سعودی در قتل خاشقچی را به یقین نزدیک می کرد.
روزنامه ‘نیورک تایمز’ هفته گذشته به نقل از سه منبع مطلع از فایل صوتی خاشقچی گزارش داد که در این فایل ها یکی از اعضای جوخه ببرها، لحظاتی پس از قتل به صورت تلفنی به فردی در ریاض می‌گوید که ‘به رئیست بگو ماموریت انجام شد’.
به نوشته این روزنامه آمریکایی، در حالیکه اسم محمد بن سلمان در این فایل آورده نمی‌شود اما مقامات اطلاعاتی آمریکا می‌گویند که «رییست»در این فایل صوتی اشاره به محمد بن سلمان است.
نیویورک تایمز افزود: این افراد آشنا به این فایل صوتی می‌گویند، کسی که پشت تلفن حرف می‌زند «ماهر عبدالعزیز مطرب» است که به زبان عربی صحبت می‌کند و یکی از اعضای تیم 15 نفره است که برای کشتن خاشقچی از ریاض به استانبول رفته بودند.
مقامات اطلاعاتی ترکیه به مقامات اطلاعاتی آمریکایی گفته‌اند که در اینجا ماهر مطرب به نظر می‌رسد در حال گفت وگو با یکی از دستیاران محمد بن سلمان در ریاض است.

** گزارش سیا، آخرین میخ بر تابوت محمد بن سلمان
بالا گرفتن ماجرای پر ابهام قتل جمال خاشقچی، ‘جینا هاسپل’ رئیس سازمان اطلاعا مرکزی آمریکا(سیا) را برای بررسی و کسب اطلاعات کافی یکم آبان ماه راهی آنکارا کرد.
هاسپل از ترکیه دست خالی بازنگشت و اطلاعات و مدارکی دریافتی شامل فایل های صوتی و تصویری از سوی مقامات ترکیه ای در مورد قتل خاشقچی را برای ارزیابی با خود به مقر سازمان سیا در ‘لانگلی’ ایالت ویرجینیا آورد.
اما ارزیابی سازمان سیا از مدارک دریافتی نیز چنانکه روزنامه واشنگتن پست گزارش داده، معطوف به این موضوع بود که محمد بن سلمان دستور قتل خاشقچی را صادر کرده است.
این روزنامه آمریکایی به نقل از منابع آگاه نوشت: ارزیابی سیا این است که برخلاف ادعاهای حکومت سعودی مبنی بر اینکه محمد بن سلمان نقشی در قتل خاشقچی نداشته او دستور این ترور را صادر کرده است.
این منابع که به شرط عدم افشای نام با واشنگتن ‌پست گفت‌وگو کرده‌اند، گفته اند، سازمان سیا برای رسیدن به این ارزیابی، منابع اطلاعاتی مختلف را مورد بررسی قرار داده‌ است.
به نوشته واشنگن پست، از جمله این منابع، تماس تلفنی است که «خالد بن سلمان»، برادر ولیعهد با جمال خاشقچی داشته است. خالد در این تماس تلفنی که دستگاه‌های اطلاعاتی آمریکا آن را شنود کرده‌اند به خاشقچی گفته که برای دریافت اسناد مورد نیاز خود باید به کنسولگری سعودی در استانبول مراجعه کند و انجام این کار خطری برایش نخواهد داشت. مشخص نیست خالد می‌دانسته قرار است خاشقچی کشته شود یا نه، اما منابع آگاه می‌گویند او این تماس تلفنی را به دستور برادرش برقرار کرده است.
به گزارش واشنگتن پست، از جمله دیگر شواهدی که سیا را به این نتیجه رسانده، جایگاهی است که محمد بن سلمان در عربستان سعودی دارد. او عملاً حاکم این کشور محسوب می‌شود و حتی بر انجام کوچکترین مسائل در این کشور پادشاهی نظارت می‌کند.

** لاپوشانی به سبک ترامپ
ارزیابی سیا که مهری تایید دیگری بر آمریت محمد بن سلمان در قتل خاشقچی نشاند، با واکنش جانبدارانه ‘دونالد ترامپ’ رییس جمهوری آمریکا روبرو شد که از زمان درز ماجرا درصد لاپوشانی آن به نفع ولیعهد سعودی بوده است.
به گزارش خبرگزاری رویترز، رییس جمهوری آمریکا ارزیابی سازمان سیا را ‘زودهنگام’ اما در عین حال ‘محتمل’ دانست.
ترامپ همچنین گفت که گزارش کاملی در این رابطه تا روز سه شنبه به دست وی می رسد و پس از آن مشخص می شود که از نگاه دولت آمریکا چه کسی مقصر قتل خاشقچی است.
در همین حال وزارت خارجه آمریکا نیز پیشتر اعلام کرد که گزارش های منتشر شده مبنی بر نهایی شدن ارزیابی دولت آمریکا درباره پرونده خاشقچی
«غیردقیق» بوده و واشنگتن همچنان بدنبال پرسش های بی پاسخ دیگری است.
وزارت خارجه آمریکا همچنین تاکید کرد که در عین جستجو برای واقعیت و همکاری با دیگر کشورها در این زمینه، واشنگتن روابط راهبردی مهم خود را با عربستان سعودی حفظ می کند.

** خبر بد برای محمد بن سلمان
درحالیکه دولت آمریکا به تلاش خود برای مبرا ساختن محمد بن سلمان از پرونده جمال خاشقچی تلاش می کند، قانونگذاران آمریکایی از هر دو حزب دمکرات و جمهوریخواه بر خواسته خود مبنی بر تشدید فشار به ولیعهد سعودی و همچنین اخذ اقدامات تنبیهی علیه عربستان افزوده اند.
اما در کنار این اقدامات ضد محمد بن سلمان، خبر بد دیگری برای ولیعهد سعودی در راه است و آن انتصاب ‘لیندسی گراهام’ سناتور ارشد و پرنفوذ آمریکایی بهمقام ریاست کمیته قضایی در مجلس سنا است.
گراهام از ابتدای ماجرای خاشقچی، انگشت اتهام خود را متوجه محمد بن سلمان کرد، و با صراحت او را دستور دهنده قتل روزنامه سعودی دانست.
این سناتور جمهوریخواه، پیشتر محمد بن سلمان را یک «ولیعهد خودسر» توصیف کرده و گفته بود: در عربستان سعودی بدون اطلاع ولیعهد هیچ اتفاقی نمی‌افتد. این مرد ویرانگر است. او دستور قتل یک نفر در کنسولگری استانبول را صادر کرده و انتظار دارد آن را نادیده بگیریم.
به باور تحلیلگران با انتصاب لیندسی گراهام به سمت کلیدی ریاست کمیته قضایی سنا، وضعیت برای محمد بن سلمان بدتر از پیش خواهد شد.
به هر روی این روزها هیات حاکمه عربستان در توفانی گرفتار شده که به خاطر خامی و بی تجربگی محمد بن سلمان رقم خورده و یارای برون آمدن از آن را ندارد.
اما همچنان ناامید نیست زیرا این روزها بده بستان های بین واشنگتن و آنکارا در جریان است که در ازای مختومه کردن پرنده قتل خاشقچی از سوی ترکیه، آمریکا نیز پرونده استرداد فتح الله گولن را به جریان بیاندازد.
شاید با این معامله هیات حاکمه عربستان بتواند دامان خود را از خون خاشقچی دور برگیرد اما به احتمال قوی، این معامله یک قربانی دیگر دارد و آن قربانی شخص محمد بن سلمان خواهد بود.
روزهای ‘نازک نارنجی’ – لقبی که خاشقچی به محمد بن سلمان داده بود – در قدرت به شمارش افتاده اما باید منتظر ماند و دید گزارش نهایی در مورد قتل خاشقچی که روز سه شنبه به دست ترامپ می رسد، می تواند سرنوشت او را تغییر دهد.