ماجرای دو«پارلمان»ویک«مجمع»دراصلاحات

علی‌رغم تلاش های اصلاح‌طلبان برای وحدت اما تاکنون دو طرح «پارلمان اصلاحات» و یک طرح «مجمع عالی اصلاح‌طلبان» باعث انشقاق در جریان اصلاحات شده است.

آستانه زمستان سال ۹۴ بود که اصلاح طلبان برای حضوری منسجم در انتخابات مجلس دهم، به تاسیس شورایی تحت عنوان «شورای عالی سیاستگذاری» دست زدند. این شورا پس از نقش آفرینی در بستن لیست امید، برخلاف وعده قبلی که قرار بود صرفا تا انتخابات مجلس دهم پابرجا بماند، با تمدید دوره فعالیت خود، مسئولیت هماهنگی نیروهای اصلاح طلب برای انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای شهر سال ۹۶ را هم به گُرده گرفت. همین تمدید فعالیت و البته برخی رویکردهای شورای عالی سیاستگذاری در حذف نقش احزاب و بهادادن مضاعف به چهره های حقیقی، سبب اختلافات بسیاری در جبهه اصلاح طلبی شد.

پس از اعتراض ها به رویکرد و عملکرد شورای عالی سیاستگذاری، اصلاح طلبان تصمیم گرفتند تا با سر و شکل دادن به مجموعه ای جدید در جبهه خود، همگرایی را با واگراییِ پیش آمده پس از انتخابات ریاست جمهوری ۹۶ معاوضه کنند. فکر اصلاح طلبان برای تحقق این همگرایی، «پارلمان اصلاحات» بود. این طرح نخستین مرتبه در آذرماه سال جاری، توسط مصطفی کواکبیان دبیرکل حزب مردم سالاری در کنگره حزب اسلامی کار مطرح شد.

پیگیری های مهر نشان می دهد که اصلاح طلبان برای ایجاد «وفاق» و «یک زبانی» پیرامون طرح مزبور(پارلمان اصلاحات) چندان موفق نبوده اند؛ به گونه ای که تاکنون دو طرح با نام ظاهری «پارلمان اصلاحات» اما با مسمایی کاملا متفاوت و یک طرح با نام «مجمع ملی اصلاح طلبان»، از سوی احزاب مختلف اصلاح طلبان طرح شده است.

۱- «پارلمان اصلاحات» حزب مردم سالاری

«حمیدرضا شکوهی» عضو دفتر سیاسی حزب مردم سالاری، روز ۲۵ آذرماه سال جاری در گفتگویی با خبرنگار مهر، برای نخستین بار درباره جزئیات طرح «پارلمان اصلاحات» که وی آن را با نام کامل «پارلمان اصلاح‌طلبان، راهبرد سیاسی ایرانیان(پارسا)» عنوان داشت، صحبت کرد.

شکوهی در این گفتگو اعلام کرد که «پیش نویس» طرح پارلمان اصلاحات، از سوی حزب مردم سالاری به «رئیس دولت اصلاحات» ارجاع شده و طبق توافق انجام شده قرار است تا اولین اجلاسیه این پارلمان، دوم خرداد ماه سال ۹۷ برگزار شود.

پس از اظهار نظر شکوهی، حزب مردم سالاری، یکه تازِ پیش برندهِ طرح پارلمان اصلاحات تصور شد. در همین باره، مصطفی کواکبیان، هفته گذشته درباره جزئیات و تعداد اعضای پارلمان اصلاحات گفت: هم‌اکنون ٢٥ حزب داخل شورای هماهنگی جبهه اصلاحات هستند، ٢٥ حزب اصلاح‌طلب هم خارج از شورای هماهنگی هستند و در نتیجه این ٥٠ حزب می‌توانند هر کدام ٣٠ عضو معرفی کنند و درنتیجه حداقل اعضای پارلمان اصلاحات یعنی ١٥٠٠ نفر تشکیل می‌شود.

کواکبیان تاکید کرد: با این حال برای دستیابی به نصاب حداکثری پارلمان اصلاحات که همان ۴ هزار عضو باشد، ۲ هزار و ۵۰۰ عضو دیگر هم می‌توانند توسط احزاب مختلف معرفی شوند که در این راستا شاخص‌هایی تعیین شده که اگر حزبی این شاخص‌ها را داشته باشد، می‌توانند از حداکثر سهم خود استفاده کند.

بر همین اساس، در حالیکه شرایط طوری پیش رفت که همگان طرح پارلمان اصلاحات را با پسوند مصطفی کواکبیان یا حزب مردم سالاری شناختند اما اظهارات حسین کمالی دبیرکل حزب اسلامی کار در کنگره حزب مردم سالاری معادلات و تصورات مخاطبین از طرح مزبور را به هم زد.

کمالی روز ۱۱ اسفندماه در کنگره حزب مردم سالاری، صحبت هایی را مطرح کرد که نشان می داد، وی چندان با پارلمان اصلاحاتِ طرح شده از سوی کواکبیان و جریان همراهش، همراه نیست. کمالی در این کنگره از کواکبیان و حزب مردم سالاری خواست تا به «پارلمان اصلاحات» به چشم طرحی «ملی» نگاه کنند.

دبیرکل حزب اسلامی کار در همین باره تصریح کرد: خواهشی که از آقای کواکبیان دارم این است که این طرح(پارلمان اصلاحات) را به عنوان طرحی ملی ببینند و به شکلی نشود که گروهی این طرح را برای خود بدانند و بقیه هم به همین دلیل، با آن مخالفت کنند.

کمالی حتی پا را از این هم فراتر گذاشت و اعلام کرد که طرح پارلمان اصلاحات، اصلا متعلق به کواکبیان نیست! وی در این باره تاکید کرد: در حقیقت این طرح برای مردم سالاری و مقطع فعلی نیست؛ این طرح برای چهار سال پیش و توسط «محمدعلی نجفی» مطرح شد اما کنار گذاشته شد.

پیش از این و در نیمه بهمن ماه سال جاری، در گفتگویی از «تصویب کلی طرح پارلمان اصلاحات» در این شورا خبر داد. با وجود این تصویب، آنچه توجه را به خود جلب کرد، تاخیر اصلاح طلبان در تصمیم گیری نهایی درباره جزئیات این طرح بود.

۲- «پارلمان اصلاحات» حزب اسلامی کار

حسین کمالی دبیرکل حزب اسلامی کار درباره دلیل تاخیر پیش آمده به خبرنگار مهر گفت: شورای هماهنگی جبهه اصلاحات باید طرح پارلمان اصلاحات را در دستور کار کمیته سیاسی شورای هماهنگی قرار می دادم اما به دلیل مشغله کاری انجام ندادم. در هفته جاری طرح پارلمان اصلاحات، در دستور کار کمیته سیاسی شورای هماهنگی جبهه اصلاحات قرار خواهد گرفت.

عضو شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان همچنین در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه جمع بندی کامل پیرامون طرح پارلمان اصلاحات چه زمانی انجام خواهد شد، گفت: فکر می کنم این طرح ۲ تا ۳ ماه وقت بگیرد.

همانطور که در ابتدای گزارش به آن اشاره شد، حزب مردم سالاری به ریاست مصطفی کواکبیان، پیش نویس طرح پارلمان اصلاحات را برای تایید، به رئیس دولت اصلاحات ارجاع داد. کمالی در همین باره به  گفت: دوستان حزب مردم سالاری فعلا به ما یک «عنوان» داده اند. کل طرح پارلمان اصلاحات را باید بررسی کنیم و نتیجه آن را به نظرخواهی عمومی بگذاریم اما هنوز چیزی ایجاد نشده که بخواهیم درباره آن نظرخواهی کنیم.

کمالی همچنین در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه آیا پیش نویس طرح پارلمان اصلاحات، جدای از پیش نویسی است که حزب مردم سالاری به رئیس دولت اصلاحات ارائه کرد؟ گفت: بله؛ باید همه مسائل پارلمان اصلاحات بررسی شود. پارلمان تولید مفاهیم مشترک، برنامه و مانیفست است اما احتمال دارد که شخص دیگری، وظایف دیگری برای پارلمان اصلاحات در نظر بگیرد. باید به تعریف و مفهوم مشترکی برای پارلمان اصلاحات برسیم.

پیش از کمالی، حسین مرعشی سخنگوی حزب کارگزاران سازندگی درباره طرحی سخن گفت که به پیشنهاد حزب متبوعش در شورای هماهنگی جبهه اصلاحات به تصویب رسیده است. مرعشی در همین باره گفت: بر اساس طرحی که به پیشنهاد حزب کارگزاران سازندگی در شورای هماهنگی جبهه اصلاحات تصویب شد، قرار است شورای عالی سیاست گذاری کار خود را به عنوان نهادی اجرای ادامه بدهد و پارلمان اصلاحات هم نهادی بالا دستی و نظارتی خواهد بود.

کواکبیان نیز درباره موضع حزب کارگزاران نسبت به طرح پارلمان اصلاحات اظهار داشت: تلقی کارگزارانی ها از طرح پارلمان اصلاحات متفاوت است؛ آن ها می گویند پارلمان اصلاحات می خواهد جای شورای مشورتی رئیس جمهور دولت اصلاحات را بگیرد.

۳- «مجمع ملی اصلاح طلبان» حزب کارگزاران سازندگی

در کنار دو برداشت متفاوت و گاه متعارض دبیران کل دو حزب «اسلامی کار» و «مردم سالاری» از طرح پارلمان اصلاحات، زمزمه هایی به گوش می رسد که حزب کارگزاران سازندگی هم قصد دارد طرحی مجزا از آنچه تاکنون در جبهه اصلاح طلبی دیده و شنیده شده، عرضه کند. در همین باره، «محمد عطریانفر» عضو شورای مرکزی حزب کارگزاران سازندگی هفته گذشته در گفتگو با خبرنگار مهر، از طرح «مجمع ملی اصلاح طلبان» خبر داد و گفت که این طرح جدای از طرحی است که حزب مردم سالاری و مصطفی کواکبیان در قالب «پارلمان اصلاحات» به خاتمی ارائه داده است.

عطریانفر در این باره تصریح کرد: طرح مجمع ملی اصلاح طلبان فراتر، جامع تر و عمیق تر از آن چیزی است که اشاره می کنید.

با وجود تلاش اصلاح طلبان برای رسیدن به جمع بندی پیرامون طرح پارلمان اصلاحات، به نظر می رسد با توجه به تلقی ها و برداشت های متفاوت از این طرح، کار اصلاح طلبان برای رسیدن به طرحی جامع که بتواند همه سلیقه های اصلاح طلبی را زیر چتر خود بیاورد، صعب و سخت بیاید.