قیمت برنج همچنان بر مدار صعود؛ چرا وعده ها برای کاهش قیمت برنج محقق نمی‌شود؟

در حالی که چند روز پیش رئیس قوه قضائیه ضرب الاجلی دو هفته ای برای تعیین تکلیف کالاهای دپو شده در نظر گرفت، معاون فنی گمرک همچنان از بلاتکلیفی 15 هزار تن برنج خارجی در بنادر و گمرکات کشور خبر می دهد.

«بازتاب»؛ زهره علامی، براساس گزارش مرکز آمار ایران قیمت برنج خارجی در مهر ماه امسال در مقایسه با مهر سال گذشته رشد 24.7 درصدی داشته است، یعنی هر کیلو برنج خارجی در مهر سال گذشته 21 هزار و 100 تومان و در مهر امسال 26 هزار و 400 تومان شده است، حالا در این شرایط که واردات برنج می تواند به کاهش قیمت این محصول کمک کند، شاهد دپوی 15 هزار تنی این محصول هستیم.

شهریور ماه سالجاری بود که دبیر انجمن وارد کنندگان برنج وعده داد که قیمت برنج از اواسط آذر ماه تا 8 هزار تومان در هر کیلو کاهش می یابد.

مسیح کشاورز، گفت: برنج خارجی دپو شده در گمرک از ابتدای آذر ترخیص می شود و از نیمه آذر روی قیمت بازار تاثیر خواهد گذاشت و با ورود نخستین محموله برنج به کشور، حباب 4 ماهه برنج از بین برود و قیمت برنج هندی 3 تا 4 هزار تومان و برنج پاکستانی 6 تا 8 هزار تومان در هر کیلو افت می کند.

پیش بینی می شود که با آزادسازی برنج های دپو شده و جو مثبت روانی آن، علاوه بر افت قیمت برنج خارجی شاهد کاهش قیمت برنج ایرانی هم خواهیم بود.

سود دلالان در گرانی برنج

اگرچه از ابتدای آبان ماه، واردات برنج آزاد شد و انتظار می‌رفت که قیمت این محصول در کوتاه ترین زمان کاهش یابد، اما این اتفاق رخ نداد و قیمت برنج داخلی و خارجی روندی افزایشی را پیش گرفت، اما هم اکنون که با حجم بالای دپوی این محصول در بنادر و گمرکات مواجه هستیم این سوال مطرح می شود که آیا با آزاد سازی واردات برنج خارجی قیمت آن در بازار کاهش می یابد؟ یعنی صرف واردات برنج می‌تواند به کاهش قیمت این محصول کمک کند.

برای پاسخ به این سوال باید مشخص شود که دلیل افزایش قیمت برنج طی ماه های اخیر چه بوده و گرنه صرف واردات راه به جایی نمی برد.

به گفته فعالان حوزه کشاورزی؛ خشکسالی و کاهش بارندگی در سالجاری، موجب کاهش تولید برنج نسبت به سال گذشته شده است   وزیر جهاد کشاورزی از کاهش 20 درصدی تولید می گوید اما برخی کارشناسان معتقدند که این رقم حدود 45 درصد است.

علاوه بر افت تولید دلالی و واسطه گری هم از دیگر عوامل موثر بر افزایش قیمت برنج بوده و هست ، واسطه گران همواره در مقابل کاهش قیمت برنج ایستادگی می کنند و ما باید این واقعیت را بپذیریم که بخش بزرگی از معاملات برنج در اختیار یک سری دلال و واسطه‌گر است و آنها هم در تلاشند تا قیمت برنج ایرانی کاهش نیابد تا آنها سود بیشتری ببرند.

اما در شرایطی که کاهش تولید و دلالی، موجب شکاف بین عرضه و تقاضا شده و به افزایش قیمت برنج کمک کرده، ممنوعیت واردات طی 4 ماه (تیر تا آبان) به رشد قیمت برنج کمک کرده است.

ناگفته نماند که ممنوعیت واردات برنج هر سال در فصل برداشت و برای حمایت از تولید کنندگان داخل به مدت 4 ماه از اول تیر تا آبان ماه اجرایی می شود.

چه باید کرد؟

براساس آنچه گفته شد، قیمت برنج در ماه های اخیر به دلیل کاهش تولید،دلالی و ممنوعیت واردات طی 4 ماه، افزایش قابل ملاحظه ای داشته و این در حالی است که برنج بخش مهمی از سبد غذایی کشور را تشکیل می‌دهد، آمارها نشان می دهد که سرانه مصرف برنج هر ایرانی 36 کیلوگرم است بنابراین گرانی این محصول، سبد غذایی خانوارهای ایرانی را کوچک کرده است.

بر همین اساس برای کاهش قیمت برنج در بازار باید همه مولفه های عامل افزایش قیمت را شناسایی و کنترل کرد، کارشناسان پیشنهاد می کنند که در گام نخست باید برنج های مانده در گمرک آزاد شود.

در گام بعدی باید مانع از دلالی و واسطه‌گری در این بخش شد، پس از آن هم باید بر افزایش تولید و کاهش هزینه‌های تولید تمرکز کرد، یعنی صرف واردات برنج خارجی نمی تواند به ساماندهی وضعیت موجود کمک کند و باید اقدامات تکمیلی دیگری هم انجام شود.