قیاس به نفس روحانی درباره وعده‌های برجامی ترامپ/ آقای رئیس‌جمهور فقط همین؛ «آمریکا به برجام برگردد»
گروه سیاسی بازتاب: روحانی دو سال و نیم از زمان تنفیذ حکم ریاست جمهوری بسیار آرام و مطیع و حرف‌گوش‌کن مشغول صدارت عظمای کشور بود. چیزی نمی‌گفت و گلایه‌ای هم نداشت. نتیجه انتخابات را با حاکمیت انتصابی چنان معامله کرد که گویی اصلاً انتخاباتی برگزار نشده بود. هماهنگی و تعامل قوای مملکتی و ثبات و آرامش امر مطلوبی است. تنازع و جدال و کشمکش در اداره‌ی امور کشور موجب بی‌ثباتی ناامنی و مشکلات خودش می‌شود.
اما مردم هم حق‌دارند که مطالباتشان عملیاتی بشود. نتیجه این ثبات و آرامش اگر موجب رشد و توسعه اقتصادی و خروجی مثبت اداره کشور می‌شد جای شکرش باقی بود. ولی همه می‌دانیم که اقتصاد ایران با رشد منفی نه و نیم درصد به سال ۱۳۹۰ برگشت؛ یعنی تمام دوران صدارت روحانی نه‌تنها دستاوردی نداشته بلکه کشور به دوران احمدی‌نژاد برگشته است.
ناگفته نماند تحریم‌های فلج‌کننده آمریکا خودش به‌تنهایی برای نابودی اقتصاد کشور کافی بوده است و دولت روحانی همین اندازه که اقتصاد کشور مانند ونزوئلا تورم شش میلیون درصدی نداشته موفق عمل کرده است. انصافاً در مهار تحریم‌ها و اداره کشور علیرغم کاهش صادرات نفت به ۵۰۰ هزار بشکه در روز هنرمندی به خرج دادند. هرچند برای اولین بار در تاریخ ۳۱ سال پیش تاکنون چنین رشد منفی در تاریخ اقتصاد ایران نبوده، ولی برای اولین بار در تاریخ یک‌صد ساله اخیر، صادرات غیرنفتی رکورد زده و بر صادرات نفتی سبقت می‌جوید؛ یعنی ایران اقتصاد بدون نفت را تجربه می‌کند.
درمجموع، چرا چنین شود؟ چرا اصلاً تحریم بشویم؟ مگر مردم برای چه حماسه سیاسی خلق کردند؟ روحانی چه وعده‌هایی به مردم داد؟ هدف رأی ملت در انتخابات سال ۱۳۹۲ و ۱۳۹۶ حمایت از فضای باز سیاسی و تعامل سازنده با جهان و خروج از انزوای بین‌المللی بود. مردم به خاطر این به روحانی رأی دادند. آمریکا ترکیه را هم تحریم کرد ولی ترکیه با نرمش مقابل آمریکا، نه‌تنها تحریم‌های فلج‌کننده مانند ما نداشته بلکه چند روز اخیر، تمام تحریم‌های آمریکا برداشته شد.
در مقابل، ایران گویی هیچ تحولات انتخابات آمریکا را رصد نکردند. مردم آمریکا چرا به ترامپ رأی دادند؟ چون ترامپ وعده داد که از برجام خارج می‌شود. آن‌ها مثل ما نیستند که وعده بدهند و عمل نکنند. وعده داد و باید عمل می‌کرد.
جناب روحانی قیاس به نفس کرد و فکر کرد ترامپ یک‌چیزی وسط انتخابات گفته و فراموش کرده است. ترامپ مرد عمل است [و وعده‌هایی مثل اصلاح یا خروج از برجام، انتقال سفارت به بیت‌المقدس، سختگیری روی قوانین مهاجرت، کاهش مالیات‌ها و خروج از برخی پیمان‌ها را عملی کرد] ترامپ قبل از خروج از برجام بارها اولتیماتوم داد بارها هشدار داد. یک سال هم به مقامات ایران مهلت داد که بیایند و با یک پروتکل الحاقی مذاکره کنند و سرنوشت برجام را به فرجام برسانند.
حالا که تحریم‌های فلج‌کننده را تجربه کردم و ملت و دولت به عسر و حرج افتادند پیام دادیم که بیایید تحریم‌ها را لغو کند [و به همان روزهای قبل از خروج از برجام برگردیم] تا مذاکره کنیم. ترامپ هم با زبان بی‌زبانی می‌گوید من سال ۱۳۹۵ این فرصت را به شما دادم. دو سال پیش اولتیماتوم دادم. همان موقع که تحریمی وجود نداشت قبول می‌کردید. آیا بهتر نبود همان موقع معاون وزیر خارجه یا مقام دست سومی را به آمریکا می‌فرستادیم و برای وقت‌کشی هم شده پیشنهاد‌های ترامپ را بررسی می‌کردیم؟ ترامپ هم چه‌بسا به یک مانور تبلیغاتی برای مذاکره با ایران قناعت می‌کرد.
نکته در اینجاست که روحانی دستش زیر سنگ قوه قضائیه و داستان حسین فریدون بود. او بجای تعامل با آمریکا در حال تعامل با داخل کشور و قوه قضائیه بود و هیچ دم نمی‌زد و [مثلاً] رضا به قضای الهی داده بود. اصلاً نه تعاملی نه ابتکاری فقط راهکار کلیشه‌ای که آمریکا به برجام برگردد.
آمریکا هم دیدیم به برجام برنگشت. حسین فریدون هم راهی زندان شد. برجام در شرایط اوباما جواب می‌داد. شرایط سیاسی آمریکا عوض‌شده بود سیاستمدار تیزهوش باید درک کند اوضاع عوض‌شده همه کشورهای دنیا خودشان را باسیاست‌های ترامپ سازگار کردند. اعراب که پول‌های هنگفت برای پیروزی کلینتون خرج کرده بودند، به‌سرعت خودشان را با ترامپ سازگار کردند ولی ایران کوچک‌ترین تعاملی با امریکای پس از انتخابات نشان نداد. روحانی حالا در آستانه انتخابات مجلس دهانش بازشده ولی کسی جدی نگرفته است.
دکتر محمدطاهر کنعانی
