قمار ترامپ بر روی تشکیل ائتلاف علیه ایرانی
بلومبرگ در گزارشی نوشت رئیس جمهور آمریکا با شرط بندی بر روی نگرانی های سنی ها از ایران در پی دست یابی به توافق صلح بین اسرائیل و فلسطینیان است.
در این گزارش به قلم مارگارت تالف و دیوید وینر آمده است: دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در حال قمار کردن در این باره است که کشورهای عربی عامل کلیدی در تضمین دست یابی به صلح بین اسرائیل و فلسطینیان هستند، و ایده ای متناقض که مبتنی بر این اعتقاد اوست که نگرانی های مشترک بر سر ایران سبب خواهد شد رقبای دیرینه در میز مذاکره حاضر شوند. ترامپ در حال استفاده از نخستین سفر خارجی خود به عنوان رئیس جمهور آمریکا برای ترغیب احیای مذاکرات صلح خاورمیانه است. او با حضور در ریاض و بیت المقدس بارها اعلام کرد که تهدید ناشی از ایران در حال ترغیب کشورهای عربی و اسرائیل برای نزدیک تر شدن به یکدیگر است. او بر این باور است که این اتحاد و هم پیمانی می تواند سبب ایجاد شرایط به منظور از سر گیری مذاکرات صلح شود؛ مذاکراتی که مدت هاست رها شده است. این طرح هنوز به طور کامل شکل نگرفته است و تاکنون ترامپ تنها سخنانی در جمع دوستان خود بیان کرده است: کشورهای عربی سنی همانند عربستان سعودی و بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل در حال تمجید از رئیس جمهور آمریکا هستند. او فرصت تلاش کردن و گفتگو درباره این ایده را در روز سه شنبه در دیدار با محمود عباس رئیس تشکیلات خود گردان فلسطینی دارد.
ترامپ پس از دیدار با همتای اسرائیلی خود در روز دوشنبه در بیت المقدس گفت: «شنیدم که این یکی از دشوارترین توافق نامه ها محسوب می شود، اما احساس من این است که ما در نهایت به آن دست می یابیم. من به این روند امیدوارم.» او با شک و تردیدهای بیشتری در میان هم پیمانان اروپایی اش از قبیل آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان و امانوئل مکرون رئیس جمهور فرانسه، رو به رو خواهد بود. آنها ایران را با چنین واژه هایی توصیف نمی کنند و تمایل دارند روابط تجاری خود را با ایران از سر بگیرند. اما پس از سال ها که طی آن باراک اوباما لزوما از روند مذاکرات صلح دست کشید، ترامپ و دولت او که قاطعانه از اسرائیل حمایت می کند، نشانه هایی در این باره از خود بروز داده اند که بار دیگر تلاش خواهند کرد.
ترامپ بلافاصله پس از رسیدن به قدرت، جیسون گرینبلات را به منطقه اعزام کرد تا هم با اسرائیلی ها و هم با فلسطینیان دیدار کند. او با دقت از اتخاذ رویکرد خصومت آمیز در قبال فلسطینیان خودداری کرد و تاکنون آمریکا وعده خود را در ارتباط با انتقال سفارت خانه آمریکا از تل آویو به بیت المقدس عملی نکرده است. او همچنین از اسرائیلی ها خواست روند شهرک سازی ها را در اراضی فلسطینی کند کنند که این موضوع سبب تعجب حامیان و مخالفان شهرک سازی ها شد.
نخست وزیر اسرائیل پس از دیدار روز دوشنبه خود با ترامپ در بیت المقدس بر اهمیت این شهر برای یهودیان تأکید کرد و آن را «پایتخت ابدی» آنها و «پایتخت واحد کشور یهودی» توصیف کرد. ترامپ چیزی درباره این شهر نگفت، شهری که فلسطینیان نیز ادعای آن را دارند و از نظر بین المللی نیز به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت شناخته نشده است. اما روسای جمهوری پیشین آمریکا برای برگزاری مذاکرات صلح بین اسرائیل و فلسطینیان تلاش کردند، دو طرفی که پیشنیه مناقشاتشان به زمان تأسیس اسرائیل در سال هزار و نهصد و چهل و هشت باز می گردد و همه این مذاکرات به شکست منجر شده است. ترامپ حتی از جزییات روند صلح انتقاد کرد که شامل مذاکره بر سر موضوعات مرتبط با زمین، مذهب و نژاد می شود. هنوز مشخص نیست ترامپ به مسیر به سوی صلح ناشی از منافع مشترک بین اسرائیلی ها و اعراب در رویارویی با ایران، چگونه می نگرد.
آرون دیوید میلر مذاکره کننده سابق مذاکرات صلح خاورمیانه و معاون مرکز ویلسون در واشنگتن در مصاحبه ای تلفنی گفت پیش بینی نمی کند که ترامپ در زمانی واقعی بتواند «در نهایت به توافق دست یابد»، توافقی نهایی که سبب پایان دادن به درگیری ها می شود. او گفت: «فکر نمی کنم تغییری در این روند حاصل شود»، زیرا نه نتانیاهو و نه عباس هیچ گونه اراده ای برای مصالحه درباره موضوعاتی از قبیل مرزها، بیت المقدس و آوارگان فلسطینی از خود نشان نداده اند. احتمال برقراری روابط بین کشورهای خلیج (فارس) و اسرائیل بر واقعیت های در حال تغییر در خاورمیانه (غرب آسیا) تأکید دارد زیرا کشورهای عربی -که درباره جاه طلبی های منطقه ای ایران از سوریه گرفته تا یمن نگران هستند- دیگر موضوع فلسطین را مهمترین موضوع پیش روی خود نمی دانند. اسرائیل و کشورهای سنی در واقع طی سال های اخیر به هم پیمانانی برای یکدیگر تبدیل شده اند، روندی که ظن مشترک آنها در ارتباط با راهبرد اوباما برای تعامل با ایران، سبب تسریع آن شد.
تیم مذاکره کننده ترامپ تحت رهبری گرینبلات، در تلاش برای بهره برداری از روابط نزدیک با سعودی ها و اسرائیلی ها به منظور کمک به برقراری روابط بهتر بین آنها در ازای پیشرفت در مذاکرات صلح با فلسطینیان است. این ایده جدیدی نیست. در سال دو هزار و دو، اتحادیه عرب پیشنهاد عادی سازی روابط را با اسرائیل در ازای خروج کامل اسرائیل از اراضی اشغالی در جنگ خاورمیانه در سال هزار و نهصد و شصت و هفت مطرح کرد. آریل شارون نخست وزیر وقت اسرائیل این پیشنهاد را رد کرد. اما در حال حاضر، خصومت در قبال ایران به بحث های منطقه ای اولویت داده و شک و تردیدهای گسترده ای در این باره وجود دارد که در دوره ریاست جمهوری ترامپ این روابط تا حدودی ارتقاء خواهد یافت.
به گفته یکی از مقامات دولت اسرائیل، یک ایده مطرح شده افزایش روابط تجاری و حق عبور هوایی اسرائیل از عربستان سعودی در ازای امتیازات اسرائیل به فلسطینیان و متوقف کردن شهرک سازی هاست. روز دوشنبه، هواپیمای رئیس جمهور آمریکا به طور مستقیم از ریاض به فرودگاه بین المللی بن گوریون در اسرائیل پرواز کرد. این نخستین بار است که هواپیمای رئیس جمهور آمریکا چنین پرواز مستقیمی انجام می دهد. عربستان سعودی و اسرائیل روابط دیپلماتیک ندارند.
یسرائیل کاتس وزیر اطلاعات اسرائیل گفت: «سفر رئیس جمهور ترامپ سبب تقویت اردوی ضد ایران در منطقه و همچنین ارائه فرصت به منظور پیشبرد همکاری های امنیتی و اقتصادی منطقه ای به عنوان بنیانی برای صلح منطقه ای می شود.» او اخیرا با گرینبلات دیدار و درباره طرح پیشنهادی او برای احداث خط آهن از اسرائیل به عربستان سعودی -تلاشی برای بهبود روابط تجاری- با او گفتگو کرد. گرینبلات که خود یک یهودی است، در تلاش برای یافتن زمینه های مشترک و آغاز سریع مذاکرات صلح بین ریاض و بیت المقدس سفر کرده است. اما بسیاری از موانعی که مانع از تقویت روابط بین اسرائیل و کشورهای حاشیه خلیج (فارس) می شود، ممکن است در تلاش های ترامپ در حال حاضر، اخلال ایجاد کند.
نتانیاهو یکشنبه شب در آستانه سفر ترامپ، برای همسو کردن اعضای تندروی کابینه خود با دشواری هایی مواجه بود و اعطای هر گونه امتیاز بزرگتر می تواند سبب به خطر افتادن ائتلاف حاکم او شود. کشورهای عربی به برداشتن هر گونه گام آشکاری در راستای عادی سازی روابط با اسرائیل بی میل هستند زیرا افکار عمومی آنها در مقابل اسرائیل مقاومت گسترده ای دارند.
یوسف منیر کارشناس مقیم در موسسه خاورمیانه و مدیر اجرایی کمپین آمریکا برای احقاق حقوق فلسطینیان گفت تردید دارد ترامپ بتواند در برقرار صلح به موفقیت برسد. او همچنین گفت اما رئیس جمهوری که با وعده «در اولویت قرار دادن آمریکا» به قدرت رسید، در حال نشان دادن تمایل به موضوعات منطقه فراتر از کشور خودش است. او گفت: «پیام بزرگ سفر به اسرائیل این است که ترامپ می خواهد متفاوت از تبلیغاتش عمل کند. فکر نمی کنم او بتواند به یک توافق دست یابد.»
