قلدری های ترامپ در آمریکای لاتین چه پیامدهایی برای واشنگتن دارد؟
قلدری و سیاست‌های تهاجمی دونالد ترامپ در قبال آمریکای لاتین، از اعمال تعرفه‌های سنگین گرفته تا استفاده از پروازهای نظامی برای اخراج مهاجران، واکنش شدید کشورهای منطقه را برانگیخته است. این اقدامات نه تنها موجب تشدید تنش‌های دیپلماتیک شده، بلکه زمینه را برای گسترش نفوذ چین و سایر قدرت‌های جهانی در این منطقه فراهم کرده است.
بازتاب– دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور ایالات متحده، در اقدامی بحث‌برانگیز، رئیس‌جمهور کلمبیا، گوستاوو پترو را تحت فشار قرار داد تا به ازسرگیری پروازهای اخراج مهاجران از آمریکا به این کشور رضایت دهد. این در حالی است که پترو پیش‌تر مخالفت خود را با این موضوع اعلام کرده و از ایالات متحده خواسته بود که “پروتکلی برای رفتار محترمانه با مهاجران تدوین کند” پیش از آنکه آن‌ها را بازگرداند.
به نوشته فارین پالیسی؛ پس از ساعت‌ها تنش در شبکه‌های اجتماعی، پترو ناچار شد تسلیم شود، زیرا ترامپ تعرفه‌ای ۲۵ درصدی بر کالاهای کلمبیایی اعمال کرد که در صورت ادامه مخالفت، طی یک هفته به ۵۰ درصد افزایش می‌یافت. همچنین، تحریم‌هایی علیه مقامات کلمبیایی و ممنوعیت‌های مسافرتی وضع شد. کلمبیا که از مهم‌ترین تأمین‌کنندگان نفت خام، قهوه و گل‌های شاخه‌بریده به ایالات متحده است، با یک جنگ تجاری مواجه می‌شد که می‌توانست اقتصاد این کشور را، به‌ویژه در آستانه روز ولنتاین، تحت تأثیر شدید قرار دهد.
در نهایت، پترو حتی پیشنهاد داد که هواپیمای ریاست‌جمهوری کشورش را برای بازگرداندن مهاجران به آمریکا اعزام کند—حرکتی که از سوی بسیاری به‌عنوان عقب‌نشینی تحقیرآمیز تعبیر شد. حامیان ترامپ این اقدام را پیروزی بزرگی دانستند، اما این سیاست‌های زورگویانه در بلندمدت می‌تواند پیامدهای منفی برای نفوذ واشنگتن در آمریکای لاتین به همراه داشته باشد.
اعتراضات گسترده در منطقه به سیاست‌های ترامپ
این اقدام تنها محدود به کلمبیا نبود. دولت برزیل نیز به شدت از رفتار “تحقیرآمیز” با مهاجران اخراجی در یک پرواز ۲۴ ژانویه انتقاد کرد و ایالات متحده را به نقض توافقات دیپلماتیک متهم نمود. گزارش‌هایی مبنی بر بدرفتاری مأموران آمریکایی، تهدید، دستبند و پابند زدن به مهاجران و عدم دسترسی کافی به آب و غذا مطرح شده است. در همین حال، مکزیک نیز از فرود یک پرواز اخراجی دیگر که با هواپیمای نظامی آمریکا انجام شده بود، جلوگیری کرد.
گرچه اخراج مهاجران از سوی ایالات متحده امری جدید نیست، اما استفاده دولت ترامپ از هواپیماهای نظامی به جای پروازهای تجاری یا چارتر، تغییری مهم در سیاست مهاجرتی واشنگتن محسوب می‌شود که واکنش‌های تندی را در آمریکای لاتین برانگیخته است.
نگرانی از سیاست‌های خصمانه ترامپ علیه آمریکای لاتین
علاوه بر سیاست‌های مهاجرتی، ترامپ از زمان پیروزی در انتخابات نوامبر تهدیدهای صریحی علیه کشورهای منطقه مطرح کرده است، از جمله تهدید به اقدام نظامی، اعمال تعرفه‌های سنگین و تحریم‌هایی علیه کشورهایی که از سیاست‌های او پیروی نکنند. او حتی از پاناما خواسته است کانال پاناما را به ایالات متحده تحویل دهد و استفاده از نیروی نظامی را برای تصرف آن رد نکرده است. همچنین تهدید کرده که تعرفه ۲۵ درصدی بر کالاهای مکزیکی و تعرفه ۱۰۰ درصدی بر کشورهای عضو بریکس (که برزیل یکی از آن‌هاست) اعمال خواهد کرد، در صورتی که این کشورها از جایگزین‌هایی برای دلار حمایت کنند.
بسیاری از رهبران منطقه از این سیاست‌ها ابراز نگرانی کرده‌اند. دکترین مونرو که در سال ۱۸۲۳ توسط رئیس‌جمهور وقت ایالات متحده، جیمز مونرو، برای توجیه مداخله‌های نظامی و دیپلماتیک آمریکا در نیمکره غربی مطرح شد، دوباره در گفتمان ترامپ بازگشته است و بسیاری این را نشانه‌ای از بازگشت سیاست‌های امپریالیستی واشنگتن می‌دانند.
چین، گزینه‌ای جذاب‌تر برای آمریکای لاتین؟
اگرچه سیاست‌های ترامپ ممکن است در کوتاه‌مدت برخی کشورها را به پذیرش خواسته‌های آمریکا وادار کند، اما در میان‌مدت و بلندمدت می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد. به گفته تحلیلگران، سیاست‌های تهدیدآمیز ترامپ باعث خواهد شد کشورهای آمریکای لاتین به دنبال تنوع‌بخشی به روابط بین‌المللی خود باشند و به سمت قدرت‌های دیگر، از جمله چین، روسیه و اروپا متمایل شوند.
سفیر چین در کلمبیا، ژو جینگ‌یانگ، هم‌زمان با درگیری‌های ترامپ و پترو، در پیامی در شبکه‌های اجتماعی اعلام کرد که “روابط دیپلماتیک چین و کلمبیا در بهترین وضعیت خود طی ۴۵ سال گذشته قرار دارد.” این در حالی است که چین طی سال‌های اخیر حضور خود را در منطقه تقویت کرده و پروژه‌های زیربنایی مهمی را در آمریکای لاتین اجرا کرده است. نمونه بارز آن، مشارکت رئیس‌جمهور چین، شی جین‌پینگ، در مراسم افتتاح یک بندر آب‌عمیق در پرو در ماه نوامبر، هم‌زمان با پیروزی ترامپ در انتخابات، بود.
برزیل، که صادراتش به چین از مجموع صادراتش به ایالات متحده و اروپا بیشتر است، در موقعیت بهتری برای گسترش روابط خود با پکن قرار دارد. رئیس‌جمهور برزیل، لوئیز ایناسیو لولا دا سیلوا، همچنین از ایده توافق تجاری میان مرکوسور و چین حمایت کرده است، اگرچه عملیاتی شدن آن ممکن است زمان‌بر باشد.
آیا آمریکای لاتین می‌تواند در برابر سیاست‌های ترامپ ایستادگی کند؟
با وجود نفوذ گسترده واشنگتن، کشورهای آمریکای لاتین همچنان در برابر سیاست‌های سلطه‌طلبانه ترامپ با چالش‌هایی مواجه‌اند. ارتش‌های بسیاری از این کشورها از تجهیزات آمریکایی استفاده می‌کنند و همکاری‌های نظامی با واشنگتن دارند. علاوه بر این، وابستگی اقتصادی برخی کشورها، از جمله مکزیک و کلمبیا، به بازار ایالات متحده، توانایی آن‌ها را در مقابله با فشارهای واشنگتن محدود می‌کند.
با این حال، بسیاری از کشورها به دنبال تقویت روابط خود با دیگر قدرت‌های جهانی هستند تا از نفوذ یک‌جانبه آمریکا کاسته شود. در نهایت، آنچه از تاریخ روابط بین‌المللی برمی‌آید، این است که در برابر یک قدرت غیرقابل پیش‌بینی، کشورها به دنبال افزایش گزینه‌های خود خواهند بود—زیرا در جهانی که یک بازیگر سلطه‌گر در آن حضور دارد، هرچه دوستان بیشتری داشته باشید، بهتر است.
