قانون منع به کارگیری بازنشستگان کرامت سالمندان را حفظ می‌کند؟
رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران با اشاره به قانون منع به کارگیری بازنشستگان گفت: این نوع سیاست‌گذاری نه تنها هیچ کمکی به حفظ تکریم سالمندان نکرده بلکه مشکل اشتغال جوانان را هم حل نمی‌کند.
سید حسن موسوی چلک در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه ۹.۳ درصد جمعیت کشور بالای ۶۰ سال سن دارند، اظهار کرد: استانداردها می‌گویند که اگر کمتر از ۴ درصد جمعیت کشوری سالمند باشد، این کشور جوان، اگر بین ۴ تا ۶ درصد جمعیت کشوری سالمند باشند آن کشور میانسال و چنانچه بین ۶ تا ۷ درصد جمعیتش سالمند باشند، سالمند محسوب می‌شود؛ حتی اگر این شاخص بالای ۱۰ درصد باشد نیز ایران فاصله چندانی با سالمندی ندارد.
رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران با انتقاد از اینکه سیاست‌گذاری در حوزه سالمندان هوشمندانه نبوده است، اظهار کرد: ایران از سال ۸۵ وارد «پنجره جمعیتی» شده است. یعنی جمعیت ۱۵ تا۶۵ ساله بیشترین فراوانی را داشتند. کشورهایی مثل ژاپن یا کره جنوبی «پنجره جمعیتی» را فرصتی برای توسعه و رشد همه جانبه قلمداد کردند، اما در مورد همه کشورها اینطور نبوده است و برای مثال برزیل با وجود داشتن پنجره جمعیتی نتوانست از این ظرفیت استفاده کند. ما نیز از این دوران غلفت کرده‌ایم.
موسوی چلک با بیان اینکه عمده سیاست‌گذاری‌های ایران در حوزه سالمندی معطوف به سنین ۶۰ سال به بالا است، تصریح کرد: امروزه در دنیا وقتی صحبت از سالمندی فعال، پویا و موفق می‌شود، از دوران کودکی برای داشتن سالمندان با نشاط تلاش کرده‌اند.
وی با اشاره به قانون منع به کار گیری بازنشستگان که اخیرا در مجلس به تصویب رسیده است نیز گفت: یکی از نگرانی‌های خود سالمندان احساس سرباری است. بعضی از سیاست‌گذاری‌های ما به گونه‌ای است که می‌خواهیم با استفاده از این قانون روی ناکارآمدی حوزه‌ها و سازمان‌هایی که باید اشتغال ایجاد کنند، سرپوش بگذاریم.
وی افزود: اگر می‌گوییم سامندان خردمندان جامعه هستند، هیچ جامعه‌ای خردمندش را کنار نمی‌زند و آنها را از تقویم زندگی حذف نمی‌کند. وقتی جایی جوانی وجود دارد که توانایی‌اش را دارد باید جایگزین آن فرد شود، باید این نوع نگاه را داشته باشیم اما این نوع سیاست‌گذاری نه تنها هیچ کمکی به حفظ تکریم سالمندان نمی‌کند بلکه هیچ کمکی به اشتغال جوانان هم نمی‌کند. تعداد سالمندانی که شامل قانون منع بکارگیری بازنشستگان شدند، چند نفر بوده است؟ آیا با این تعداد حدود ۱۱۰، ۱۲۰ نفره مشکل اشتغال جوانان حل می‌شود؟.
رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران افزود: الان در وضعیتی قرار داریم که شاخص «هاله» یعنی سال‌هایی که فرد امید به زندگی سالم دارد، افزایش یافته است و امید به زندگی زنان ۷۶ و مردان ۷۴ است. ۶۰ سالگی آغاز سالمندی ماست ولی از آن طرف نمی‌گوییم این افراد بین ۶۰ تا ۷۰ سالگیشان باید چه کار کنند؟.
موسوی چلک توضیح داد: اینکه گفته می‌شود دنیا به سمت سالمندی پویا رفته است به این معناست که عرصه‌های مشارکت سالمندان را نه تنها محدود نمی‌کنند بلکه اجازه می‌دهند این عرصه‌ها وجود داشته باشد. برخی می‌گویند کار داوطلبانه انجام دهند اما کار داوطلبانه بخشی از کاری است که سالمندان می‌توانند انجام دهند و نیازی به قانون ندارد.
وی با بیان اینکه ایران تحولات جمعیتی را جدی نگرفته است و به همین دلیل در عرصه سیاست‌گذاری نیز موفق نیست، ادامه داد: تا سال ۲۰۵۰ ایران به ازای هر ۳ نفر یک سالمند دارد ولی سیاست‌گذرای ما به تناسب این واقعیت تغییر نکرده است. از تربیت کارشناس حوزه سالمندی گرفته تا بقیه حوزه‌های وضعیت به همین منوال است.
وی با بیان این سوال که آیا سالمندان امروز امنیت مالی و دسترسی آسان و ارزان به خدمات بهداشت و سلامتی دارند یا نه؟ افزود: وقتی می‌گوییم سالمندی موفق، منظورمان سالمندی مولد است. آیا سالمندان ما مولد هستند؟ آیا استقلال دارند؟ درست است که دبیرخانه و شورایی داریم اما مشکل بزرگتر است.
رئیس انجمن مددکاری اجتماعی با تاکید بر اینکه نباید سالمندی را یک تهدید بدانیم، اظهار کرد: سالمندان بهترین گزینه برای افزایش سرمایه اجتماعی در جامعه هستند و به راحتی نباید از نقششان گذشت. سیاست‌هایی را نیز از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی برای تشویق افزایش جمعیت می‌بینیم که قرار بود به ازای تولد هر کودک تعدادی سکه به خانواده پرداخت شود. این چه سیاست تشویقی است که بخواهد با افزایش نرخ باروری تعادل بین گروه‌های جمعیتی را ایجاد کند؟ واقعیت این است که دوران سالمندی برای سالمندان ما سخت است. بی تفاوتی، تنهایی سالمندان و فراگیر نبودن نظام تامین اجتماعی را داریم و باید در این حوزه منتظر اتفاقات دیگری در کشور باشیم که خوشایند نخواهد بود. سالمندی در ایران در حال زنانه شدن است. طبیعتا باید برای زنان سیاست‌گذاری خاص خودمان را داشته باشیم.
وی با اشاره به همایش «سالمندی در ایران، چالش‌ها و فرصت‌ها» در دانشگاه علامه طباطبایی نیز گفت: این همایش سه پیش نشست داشت که در محورهای مختلف از جمله سیاست‌گذاری در حوزه سالمندان با حضور رئیس کمیسیون اجتماعی مجلس، سخنگوی کمسیون بهداشت و سایر نمایندگان و نمایندگان سازمان بهزیستی برگزار شد.
