قانونگذار اختیارات زیادی به شوراهای محلی نداده است/ رأی، حقی است که برای تعیین سرنوشت به مردم داده شده است/ منتخبین شوراها باید به ظرفیت‌ها و نیازهای محلی آگاه باشند

در آستانه برگزاری انتخابات 28 خردادماه، بازار گمانه زنی و آخرین تلاش ها برای رقم زدن یک رویداد ملی بزرگ به اوج خود رسیده است. در این بین بیشتر توجهات به سمت انتخابات ریاست جمهوری است و انتخابات مهم شوراهای شهر و روستا کمتر مورد توجه قرار گرفته است.

«بازتاب»؛ آرش خداپرست- در حالی که در سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، رقابت نهایی برای پیروزی میان 4 نامزد نهایی یعنی محسن رضایی، سید ابراهیم رئیسی، امیر حسین قاضی زاده هاشمی و عبدالناصر همتی در جریان است، انتخابات شوراهای شهر و روستا نیز با رقابت ده ها هزار نامزد فردا برگزار می شود.

همچنین انتخابات میان دوره ای مجلس شورای اسلامی و نیز انتخابات میان دوره ای مجلس خبرگان نیز فردا برگزار خواهد شد.

با این همه اهمیت بالای انتخابات ریاست جمهوری تا حدود زیادی انتخابات شوراهای شهر و روستا را تحت تأثیر قرار داده است.

این در حالی است که همواره نقش، جایگاه و نحوه مدیریت و تصمیم گیری شوراهای شهر و روستا در رقم زدن شرایط مطلوب و یا نامطلوب زندگی برای مردم ایران نقش بسزایی داشته است.

دکتر حسین ربیعی- استادیار دانشگاه خوارزمی تهران در رابطه با اهمیت انتخابات شوراهای شهر و روستا به «بازتاب»، گفت: حکومت های محلی نخستین سطح حکمرانی است که بسته به شرایط و مقررات حاکم بر کشورها، در تشکیلات مختلفی از جمله شوراهای شهر و روستا تجلی یافته است.

وی افزود: در کشور ما حکومت های محلی ترکیبی از نهادهای انتخابی(شورا؛ دهیار؛ شهردار)؛ نهادهای دولتی(بخشدار – فرماندار)، نهادهای تخصصی (آتش نشانی، آب و برق و …) و نهادهای حاکمیتی (نیروهای نظامی و انتظامی، امام جمعه) است که در یک تعامل چند جانبه امور مختلف محلی را تدارک و تمهید می کنند.

ربیعی ادامه داد: همه کشورهای پیشرو دنیا چه آنهایی که با نظام متمرکز اداره می شوند(فرانسه و ژاپن) و چه آنهایی که با نظام فدرال اداره می شوند (آلمان، ایالات متحده آمریکا)، به ساختارهای محلی اهمیت بسیاری داده اند و توانسته اند با واگذاری وظایف و اختیارات مناسب و تعریف شده به شهروندان ساکن در فضاهای مختلف کشور، ظرفیت ها و توانمندی های هر بخش را متناسب با خواست ساکنان محل و با توجه به شرایط آن بارور کنند. همانطور که ساختار حکومت محلی ایران نشان می دهد، در کشور ما مجموعه ای که یک منطقه را اداره می کنند به شدت به هم پیچیده و مرکب است.

این استاد دانشگاه در بخش دیگری از سخنان خود گفت: هم نهادهای مردمی و هم نهادهای دولتی و حاکمیتی در آن نقش آفرینی دارند و یک سهل ممتنع قابل توجه را ایجاد کرده اند. با وجود این تشکیلات متنوع، کار اداره کردن مناطق آسان است؛ اگر همه این نهادها با همدیگر به خوبی هماهنگ شوند و چرخ دنده توسعه را به خوبی به حرکت درآورند و سخت و ممتنع است اگر این چرخ دنده ها به همدیگر گیر کنند و به عبارت عامیانه چوب لای چرخ همدیگر بگذارند.

استاد جغرافیای سیاسی دانشگاه خوارزمی تهران اضافه کرد: نقش بخش منتخب این تشکیلات(شورا- دهیار – شهردار) در کارکرد موفقیت آمیز این نظامات، بسیار قابل توجه است. بخش منتخب رابط توده مردم با دستگاه های دولتی و حاکمیتی است و می تواند به روان شدن چرخ های توسعه و آبادانی کمک شایان توجهی کند.

ربیعی گفت: کارایی و اثر بخشی مناسب این تشکیلات مستلزم این است که منتخبین بخش مردمی آگاه و آشنا به شرایط، ظرفیت ها و نیازمندی های محلی باشند(بنابراین قطعاً باید ساکن آن مکان باشند)، باید شناخت درستی از نحوه کارکرد دستگاه های دولتی و اداری، نظام تصمیم گیری و برنامه ریزی حکومت های محلی و نیز شیوه طرح و پیگیری نیازمندی ها و درخواست های محلی را داشته باشد(پس باید حتی الامکان تجربه اداری – مدیریتی مناسبی داشته باشند، که البته در سطح محلی کمیاب است) و البته هر اندازه به دانش و آگاهی مجهزتر باشند، احتمالاً تصمیمات منطقی تری خواهند گرفت.

این استاد دانشگاه با انتقاد از اینکه قانونگذار اختیارات زیادی به شوراهای محلی واگذار نکرده است، تصریح کرد: با وجود این که حضور در این قبیل تشکیلات بویژه در سطح روستاها همراه با امتیاز یا بهره مالی و اقتصادی ویژه ای نیست، با این حال در شرایطی که افراد زیادی خود را معرض انتخاب عمومی قرار می دهند، انتخاب آگاهانه و از روی شناخت، کمک زیادی می کند تا شایسته ترین نخبگان به مجامع تصمیم گیری محلی راه پیدا کنند و با دانش و تجربه زیسته خود، بتوانند اقدامات کارامد و اثربخش را برای بهبود شرایط و رونق فضای زندگی و نشاط در سطح محلی انجام دهند.

وی در بخش پایانی سخنان خود گفت: انتخاب کنندگان باید بدانند که این برگ رأی؛ حقی است که حکومت برای تعیین سرنوشت خودشان به آنان داده است، پس باید با نهایت دقت و ملاحظه آن را خرج و هزینه کنند، و انتخاب شوندگان باید بدانند که آنچه به آنها واگذار می شود، نخست اعتماد عمومی و سپس امانتی است که باید با مسئولیت پذیری و تعهد اخلاقی و حرفه ای آن را به منتخبین بعدی واگذار کنند و البته آنچه باقی می ماند نام نیک است که باقیات الصالحات امور عام المنفعه است.

به هر صورت و با همه بالا و پایین هایی که در همه سال های گذشته در مورد انتخابات شوراها وجود داشته است، حالا دوباره مردم ایران این فرصت را دارند تا با حضور در پای صندوق های رأی منتخبان خود را برای مدیریت محلی به ویژه در حوزه زندگی شهری و روستایی انتخاب کنند.

رویه ای که حالا به دور ششم خود رسیده و این امید وجود دارد که در سایه تعامل مردم، منتخبین و نیز حاکمیت زمینه اتفاق های خوبی برای مردم ایران شود.