فضای مبهم سیاست خارجی جدید ایران برای رسانههای خارجی/ نگاه خارجیها به سیاست خارجی جدید ایران چگونه است؟
سید ابراهیم رئیسی، در اولین کنفرانس خبری خود در قامت رئیسجمهور منتخب، به بیان دیدگاههای خود نسبت به موضوعات مختلف، از جمله سیاست خارجی پرداخت؛ اظهارات و مواضع او مورد توجه رسانهها و تحلیلگران قرار گرفته است.
«بازتاب»؛ آرش صفار- ابراهیم رئیسی در دیدار با نمایندگان رسانههای داخلی و خارجی به بیان مواضع خود نسبت به برجام، منطقه، چین و غرب پرداخت.
رئیسی با محکوم کردن نقض عهد از سوی آمریکا و اروپا، اعلام کرد که اجازه فرسایشی شدن مذاکرات احیای برجام را نخواهد داد و بر راستیآزمایی تعهدات ایالاتمتحده تأکید کرد.
در خصوص روابط با چین، رئیسی برنامه جامع همکاری دو کشور را مبنای توسعه روابط با چین دانست و از تلاش جدی برای فعال کردن ظرفیتهای همکاری دو کشور خبر داد.
ابراهیم رئیسی در مورد موضوعات منطقهای هم گفت که مانعی برای احیای روابط با عربستان وجود ندارد؛ حمایت ایران از مردم فلسطین ادامه خواهد یافت و در نهایت بر غیرقابل مذاکره بودن برنامه موشکی و سیاست منطقهای ایران تأکید کرد.
«نیویورک تایمز» با انتشار رئوس گفتههای رئیسجمهور بعدی ایران، مواضع او را نشاندهنده سختگیرانهتر شدن سیاستهای ایران دانسته است چرا که «جناح محافظهکار کنترل تمام شاخههای حکومت را در دست میگیرد: پارلمان، قوه قضاییه و به زودی ریاست جمهوری».
همچنین این روزنامه آمریکایی با اشاره به مذاکرات وین بر این نکته تأکید کرده است که «دولت آقای رئیسی اگر دوره خود را با کاهش تحریمها، در پی توافقی جدید و همچنین دسترسی به میلیاردها دلار وجوه بلوکهشده آغاز کند، از رشد اقتصادی بهرهمند میشود. بهبود اقتصاد و معیشت مردم یکی از وعدههای اصلی کارزار تبلیغاتی آقای رئیسی بود».
نیویورک تایمز، مواضع ابراهیم رئیسی در مورد غیرقابل مذاکره بودن موضوعات موشکی و منطقهای را تعجبآور ندانسته است، چرا که این مواضع با رویکرد آیتالله خامنهای منطبق است.
«طلال آتریسی»، جامعهشناس در دانشگاه بیروت که در خصوص ایران و متحدان منطقهای آن پژوهش میکند؛ به نیویورک تایمز گفته است که پیروزی آقای رئیسی روابط ایران را با متحدان منطقهای خود، یعنی حزبالله لبنان، گروههای سوری و عراقی و انصارالله در یمن، تقویت میکند.
وبسایت خبری-تحلیلی «المانیتور» نیز در یادداشتی ضمن اشاره به سوابق رئیسی، تأکید کرده است که «به دلیل روابط نزدیک رئیسی با نهادهای مختلف ایرانی مسئول پرونده عراق، انتظار میرود سیاست ایران در قبال عراق، در دوره او منسجمتر باشد».
یادداشت المانیتور با بیان اینکه پس از ترور شهید سلیمانی، به واسطه عدم هماهنگی برخی گروههای عراقی با ایران و نیز رقابت میان برخی نهادهای ایرانی، شاهد نوعی به هم ریختگی و عدم انسجام در سیاست ایران در قبال عراق بودهایم، تأکید دارد که «رئیسی احتمالا نقطه تعادل بین نهادهای مختلف ایرانی خواهد بود. ارتباط نزدیک وی با آیتالله خامنهای، قاآنی و قالیباف به این معنی است که میتوانیم منتظر ثبات در سیاست ایران نسبت به عراق باشیم».
این یادداشت همچنین تأکید دارد که «هیچ دلیلی وجود ندارد که فکر کنیم مذاکرات بین ایران و ایالاتمتحده، عربستان سعودی و چندین کشور عربی دیگر در دروه ریاست جمهوری رئیسی ادامه نخواهد یافت؛ چرا که تصمیم این مذاکرات با مجوز آیتالله خامنهای اتخاذ شده است.»
با توجه به آنچه گفته شد به نظر میرسد سیاست ایران در اصلیترین پروندههای خارجی خود در دوره بعدی ریاست جمهوری شاهد تغییر اساسی نباشد و احتمالا به سبب همگرایی بیشتر میان دیدگاههای نهادهای موثر در سیاست خارجی، تصمیمات با هماهنگی بیشتری اتخاذ خواهد شد.